Metal preziatuak beste elementu edo mineralekin nahasturik ez diren metalak dira, hala nola urrea, zilarra, platinoa, paladioa eta rodioa, balio handikoak oro har, eta bereziki bitxigintzan erabiltzen direnak, bestelako aplikazio industrialak izaten badituzte ere.
H | He | |||||||||||||||||
Li | Be | B. | C | N | O | F | Ne | |||||||||||
Na | Mg | AI | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |
Cs | Ba | * | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |
Fr | Ra | ** | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | ||||||||
* | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | |||
** | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr |
Metal preziatuak (besteak beste, urrea, zilarra, platinoa eta platinoaren taldea), korrosio- edo oxidazio-fenomenorik jasaten ez duten metalak dira, O2-aren presentzia duten ur-inguruneetako baldintza-korrosiboetan —azidoak edo ez— jasaten direnean. Ez dira erreaktiboak.Metal erdi-preziatuak (adibidez: kobrea, atmosfera korrosiboen eraginpean daudenean eraso kimiko arinak jasaten dituztenak dira. Ez dira oso erreaktiboak.
Platinozko taldeko metalak metal preziatu izenez ere ezagunak (platinoa, paladioa, iridioa, rodioa, merkurioa, osmioa eta rutenioa ) oso hedatuta daude planeta osoan. Teknologia espezifikoetan eta katalisi-aplikazioetan erabiltzen da, kantitate txikietan, eta horrek oso zaila egiten du bere berreskurapena (horretarako, inguruabar bereziak bete behar dira). Kimika alorrean, asko erabiltzen dira aktibitate katalitikoagatik eta erreaktibitate baxuagatik. Katalizatzaile gisa, platinoa hidrogenazio, deshidrogenazio, isomerizazio, ziklizazio, deshidratazio, deshalogenazio, oxidazio eta Hidrogeno Elektrodo Normalerako (NHE) erreakzioetan erabiltzen da. Sinesmen publikoa izan arren, metal preziatu gehieni errege-urak (azido oso oxidatzaileen nahaste kontzentratua) eraso diezaioke.
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Metal preziatu, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.