Εμιράτο Του Αφγανιστάν: εμιράτο στην Κεντρική Ασία μεταξύ 1823-1926

Το εμιράτο προέκυψε από την Αυτοκρατορία των Ντουρανί, όταν επικράτησε ο Ντοστ Μοχαμάντ Χαν, ιδρυτής της δυναστείας Μπαρακζάι στην Καμπούλ. Η ιστορία του Εμιράτου κυριαρχήθηκε από «το Μεγάλο Παιχνίδι» μεταξύ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και του Ηνωμένου Βασιλείου για την κυριαρχία στην Κεντρική Ασία. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίστηκε από την εξάπλωση των ευρωπαϊκών αποικιακών συμφερόντων στη Νότια Ασία. Το Εμιράτο του Αφγανιστάν συνέχισε τον πόλεμο με την Αυτοκρατορία των Σιχ, η οποία οδήγησε στην εισβολή στο Αφγανιστάν από ινδικές δυνάμεις οι οποίες βρισκόταν υπό βρετανική καθοδήγηση και επικράτησαν των Αφγανών το 1842 αλλά δεν ολοκλήρωσαν τους σκοπούς τους. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του Β΄ Αγγλοαφγανικού Πολέμου, οι Βρετανοί επικράτησαν και πάλι των Αφγανών, και αυτήν τη φορά οι Βρετανοί απέκτησαν τον έλεγχο των εξωτερικών υποθέσεων του Αφγανιστάν έως ότου ο Εμίρης Αμανουλάχ Χαν τις επανάκτησε μετά την Αγγλοαφγανική Συνθήκη του 1919 που υπογράφηκε μετά τον Γ΄ Αγγλοαφγανικό Πόλεμο.

Κλιμακούμενα λίγα χρόνια μετά την εγκαθίδρυση των Εμιράτων το 1837, τα ρωσικά και βρετανικά συμφέροντα βρισκόταν σε διαμάχη μεταξύ του Μουχαμάντ Σαχ του Ιράν και του Ντοστ Μοχαμάντ Χαν, η οποία οδήγησε στον Α΄ Αγγλοαφγανικό Πόλεμο, μεταξύ του 1839 και του 1842. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι Βρετανοί κατέλαβαν τη χώρα, σε μία προσπάθεια να αποτρέψουν τον ρωσικό έλεγχο στο Αφγανιστάν και τον περιορισμό της ρωσικής εξάπλωσης. Ο πόλεμος ολοκληρώθηκε με προσωρινή επικράτηση του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο, ωστόσο, έπρεπε να υποχωρήσει και έτσι ο Ντοστ Μουχαμάντ ανήλθε στην εξουσία και πάλι.

Μετά τον θάνατο του Ντοστ Μουχαμάντ το 1863, τον διαδέχθηκε ο γιος του, Σερ Αλί Χαν. Ωστόσο, τρία χρόνια αργότερα, ο μεγαλύτερος αδελφός του Μοχαμάντ Αφζάλ Χαν τον εκθρόνισε. Το 1868, ο Μοχαμάντ Αφζάλ Χαν εκθρονίστηκε και αντικαταστάθηκε στη θέση του Εμίρη από τον Σερ Αλί, ο οποίος επέστρεψε στον θρόνο. Ο Σερ Αλί πέρασε λίγα χρόνια σε εξορία στη Ρωσία. Η επιστροφή του ως Εμίρης οδήγησε σε νέες διαμάχες με τη Βρετανία. Στη συνέχεια, οι Βρετανοί προέλασαν στις 21 Νοεμβρίου 1878 στο Αφγανιστάν και ο Εμίρης Σερ Αλί αναγκάστηκε να διαφύγει και πάλι στη Ρωσία, αλλά πέθανε το 1879 στο Μαζάρι Σαρίφ. Ο διάδοχός του, Μοχαμάντ Γιακούμπ Χαν, αναζήτησε ειρηνευτικές λύσεις με τη Ρωσία και έχοντας μεγαλύτερο λόγο για την εξωτερική πολιτική του Αφγανιστάν. Ωστόσο, όταν ο Βρετανός πρέσβης Σερ Λιούις Καβανιάρι σκοτώθηκε στην Καμπούλ στις 3 Σεπτεμβρίου 1879, και οι Βρετανοί, προσέφεραν να αποδεχθούν τον Αμπντούρ Ραχμάν Χαν στη θέση του Εμίρη. Οι Βρετανοί κατέληξαν σε συνθήκη ειρήνης με τους Αφγανούς το 1880, και αποχώρησαν και πάλι από το Αφγανιστάν το 1881. Το 1893 οι Βρετανοί υποχρέωσαν το Αφγανιστάν να συναινέσει στη Γραμμή Ντουράντ, η οποία διατρέχει ευθεία την περιοχή των Παστούν στο ένα τρίτο της προσάρτησης της περιοχής στις Βρετανικές Ινδίες.

Μετά τον πόλεμο, ο Εμίρης Αμπντούρ Ραχμάν Χαν, ο οποίος διέλυσε τη χώρα κατέστειλε πολυάριθμες εξεγέρσεις. Μετά τον θάνατό του το 1901 ο γιος του Χαμπιμπουλάχ Χαν τον διαδέχθηκε ως εμίρης και συνέχισε τις μεταρρυθμίσεις. Ο Χαμπιμπουλάχ Χαν αναζήτησε συμφιλίωση με το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 1905 με ειρηνευτική συνθήκη με τη Ρωσία, η οποία προσπαθώντας να αποφύγει την ήττα στον Ρωσοϊαπωνικό Πόλεμο αποχώρησε από το Αφγανιστάν. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Αφγανιστάν παρέμεινε, παρά τις γερμανικές και οθωμανικές προσπάθειες, ουδέτερο (Εκστρατεία Νιντερμάιερ-Χέντιχ). Το 1919 ο Χαμπιπουλάχ Χαν δολοφονήθηκε από πολιτικούς του αντιπάλους.

Ο γιος του Χαμπιπουλάχ Χαν Αμανουλάχ Χαν βρισκόταν το 1919 απέναντι στον νόμιμο κληρονόμο Νασρουλάχ Χαν, τον τότε Εμίρη του Αφγανιστάν. Σε σύντομο διάστημα ξέσπασε και άλλος πόλεμος ο οποίος διήρκεσε τρεις μήνες. Ο πόλεμος ολοκληρώθηκε με τη Συνθήκη του Ραβαλπίντι μετά την οποία, οι Αφγανοί μπορούσαν να συνεχίσουν να εξασκούν μόνοι τους την εξωτερική πολιτική ως πλήρως ανεξάρτητο κράτος. Ο Αμανουλάχ Χαν άρχισε την μεταρρύθμιση της χώρας και το 1926 στέφθηκε Παντσάχ (βασιλιάς) του Αφγανιστάν ιδρύοντας το Βασίλειο του Αφγανιστάν.

• Clements, Frank. Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia (ABC-Clio, 2003), (online).

66°11′E / 33.933°N 66.183°E / 33.933; 66.183