Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση: πρώην στρατιωτική συμμαχία στην Ευρώπη
Η Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (ΔΕΕ; Γαλλικά: Union de l'Europe occidentale, UEO) ήταν ένας διεθνής οργανισμός και μια στρατιωτική συμμαχία, επιφορτισμένη με την εφαρμογή της Τροποποιημένης Συνθήκης των Βρυξελλών (1954), μια τροποποιημένη έκδοση της αρχικής συνθήκης των Βρυξελλών (1948).
Η ΔΕΕ ιδρύθηκε από επτά ευρωπαϊκά έθνη που συμμάχησαν με τις ΗΠΑ (σύμφωνο της Βαρσοβίας και μέλη του ΝΑΤΟ) κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
| Union de l'Europe occidentale | |
 Σημαία | |
| |
| Προκάτοχος | Οργανισμός Άμυνας Δυτικής Ένωσης |
|---|---|
| Διάδοχος | Ευρωπαϊκή Ένωση |
| Ίδρυση | 21 Οκτωβρίου 1954 |
| Ιδρυτής | Συμφωνίες Λονδίνου-Παρισίου |
| Διάλυση | 30 Ιουνίου 2011 |
| Τύπος | Στρατιωτικός Οργανισμός |
| Νομική υπόσταση | Διεθνής Οργανισμός |
| Έδρα | Βρυξέλλες, Βέλγιο |
| Περιοχή δράσης | Ευρώπη |
| δεδομένα () | |
Μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, τα καθήκοντα και τα θεσμικά όργανα της ΔΕΕ σταδιακά μεταφέρθηκαν στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας της γεωγραφικά μεγαλύτερης, και από την άποψη της πιο ολοκληρωμένης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε το 2009, όταν μια ρήτρα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ήταν παρόμοια (αλλά όχι πανομοιότυπη) με τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας της ΔΕΕ, τέθηκε σε ισχύ με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας. Τα κράτη-μέλη της Τροποποιημένης Συνθήκης των Βρυξελλών, κατά συνέπεια, αποφάσισαν να τερματίσουν την εν λόγω συνθήκη στις 31 Μαρτίου 2010, με όλες τις δραστηριότητες του απέμεναν στη ΔΕΕ. Στις 30 Ιουνίου 2011, η ΔΕΕ διαλύθηκε και επίσημα.
Ιστορία
Ανακατασκευή της σπάνια χρησιμοποιημένης σημαίας του οργανισμού του 1949..svg)
Η σημαία διάταξης 9 αστέρων που σχεδιάστηκε το 1993.Συνθήκη των Βρυξελλών
Κύριο άρθρο: Συνθήκη των Βρυξελλών
Η συνθήκη των Βρυξελλών υπογράφηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία στις 17 Μαρτίου 1948. Ήταν μια αμοιβαία διακυβερνητική Συνθήκη αυτοάμυνας, η οποία προώθησε επίσης την οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική συνεργασία.
Ως αποτέλεσμα της αποτυχίας του εγχειρήματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άμυνας, στις 23 Οκτωβρίου 1954 ιδρύθηκε η ΔΕΕ από τις Συμφωνίες των Παρισίων με την προσθήκη της Ιταλίας και της Δυτικής Γερμανίας. Με την ευκαιρία αυτή, η ΕΚΑ μετονομάστηκε σε Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση. Οι υπογράφοντες τις συμφωνίες του Παρισιού αναφέρουν σαφώς τρεις κύριους στόχους τους στο προοίμιο της τροποποιημένης συνθήκης των Βρυξελλών:
- Τη δημιουργία στη Δυτική Ευρώπη, μιας σταθερής βάσης για την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης,
- Τη παροχή αλληλοβοήθειας ο ένας στον άλλο εναντίον οποιασδήποτε εχθρικής πράξης
- Τη προώθηση της ενότητας και την ενθάρρυνση της προοδευτικής ενοποίησης της Ευρώπης.
Οι προσπάθειες αυτές που είχαν προέλθει από τη συνθήκη των Βρυξελλών πήραν μορφή και με τον Οργανισμό Άμυνας Δυτικής Ένωσης (βλέπε παρακάτω).
Το Σύμφωνο των Βρυξελλών είχε πολιτιστικές και κοινωνικές ρήτρες, με ιδέες για τη δημιουργία ενός «Γνωμοδοτικού Συμβουλίου». Η βάση γι' αυτό ήταν ότι η συνεργασία μεταξύ των δυτικών εθνών θα βοηθούσε στο να σταματήσει η εξάπλωση του κομμουνισμού.
Από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κυρίαρχα ευρωπαϊκά κράτη έχουν συνάψει συνθήκες και ως εκ τούτου συνεργάστηκαν και εναρμόνισαν πολιτικές (ή συνέδεσαν την κυριαρχία) σε έναν αυξανόμενο αριθμό τομέων, στο έργο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ή στην οικοδόμηση της Ευρώπης (γαλλικά: la construction européenne). Το ακόλουθο χρονοδιάγραμμα περιγράφει τη νομική έναρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) - το κύριο πλαίσιο για αυτήν την ενοποίηση. Η ΕΕ κληρονόμησε πολλές από τις σημερινές της ευθύνες από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες (ΕΚ), οι οποίες ιδρύθηκαν τη δεκαετία του 1950 στο πνεύμα της Διακήρυξης Σουμάν.
| Υπόμνημα: Υ: υπογραφή Ι: θέση σε ισχύ Τ: τερματισμός Λ: λήξη de facto αντικατάσταση Σχετ. με πλαίσιο ΕΚ/ΕΕ: de facto εντός εκτός |  Ευρωπαϊκη Ενωση (ΕΕ) | [Συν.] | ||||||||||||||
| Ευρωπαϊκες Κοινοτητες (ΕΚ) | (1ος πυλώνας) | |||||||||||||||
| Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΚΑΕ ή Ευρατόμ) | [Συν.] | |||||||||||||||
 /  /  /  Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) | ||||||||||||||||
| Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) | ||||||||||||||||
| Κανόνες Σένγκεν | Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ΕΚ) | |||||||||||||||
| 'TREVI' | Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις (ΔΕΥ, 2ος πυλώνας) | |||||||||||||||
 /  Βορειοατλαντική Συμμαχία (NATO) | [Συν.] | Αστυνομική και Δικαστική Συνεργασία σε Ποινικές Υποθέσεις (ΑΔΣΠΥ, 2ος π.) | ||||||||||||||
  Αγγλογαλλική συμμαχία | [Αμυντικά πέρασε στο NATO] | Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνεργασία (ΕΠΣ) | Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ, 3ος πυλώνας) | |||||||||||||
 Δυτική Ένωση (ΔΕ) |  /  Δυτική Ευρωπαϊκή Ένωση (WEU) | [Καθήκοντα που καθορίστηκαν μετά την επανενεργοποίηση της ΔΕΕ το 1984 και πέρασαν στην ΕΕ] | ||||||||||||||
| [Κοινωνικοπολιτικά πέρασε στο ΣτΕ] | [Συν.] | |||||||||||||||
| Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ) | ||||||||||||||||
Μεταβιβάσεις προς την ΕΕ
Αρχικά, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, ο σκοπός της ΔΕΕ ήταν η απόκτηση αμυντικής ικανότητας της ΕΕ και διαδραμάρτισε σημαντικό ρόλο στις εργασίες του Πέτερσμπεργκ, αργότερα ωστόσο, η κατάσταση άλλαξε. Στις 13 Νοεμβρίου του 2000, οι Υπουργοί των κρατών μελών της ΔΕΕ συναντήθηκαν στη Μασσαλία και συμφώνησαν να ξεκινήσει η μεταφορά των δυνατοτήτων και των λειτουργιών του οργανισμού προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο της ανάπτυξης της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) και της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ).
Για παράδειγμα, στις 1 Ιανουαρίου 2002, το Ινστιτούτο Μελετών Ασφάλειας της ΔΕΕ και το Δορυφορικό Κέντρο μεταφέρθηκαν στην ΕΕ και έγιναν το Ινστιτούτο Μελετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Θέματα Ασφάλειας και το Δορυφορικό Κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, ο ρόλος που δόθηκε στη ΔΕΕ στη Συνθήκη του Άμστερνταμ, αφαιρέθηκε από την Συνθήκη της Νίκαιας. Η Συνθήκη της Λισαβόνας είχε διατάξεις για τη συνεργασία της ΕΕ, τόσο με το ΝΑΤΟ (συμπεριλαμβανομένης της Πρόσθετης συμφωνίας του Βερολίνου) όσο και με τη ΔΕΕ. Ωστόσο, η δέσμευση της άμυνας, σύμφωνα με το άρθρο 4 της Συνθήκης των Βρυξελλών, δεν συμπεριλήφθηκε. Το άρθρο 42 (7) της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως τροποποιήθηκε από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ενσωμάτωση την δέσμευση της συμφωνίας άμυνας στο πλαίσιο της ΕΕ.
Συνοπτικά οι κινήσεις της συγχώνευσης της ΔΕΕ με την ΕΕ είναι οι εξής:
- Στις 20 Νοεμβρίου 1999, ο Χαβιέ Σολάνα, ο τότε Ύπατος Εκπρόσωπος για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) της ΕΕ, διορίστηκε επίσης ως Γενικός Γραμματέας της ΔΕΕ. Ήταν ο επικεφαλής και των δύο οργανώσεων και έτσι του επιτρεπ όταν να επιβλέπει την μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων της ΔΕΕ προς την ΕΕ.
- Τα καθήκοντα που ανατέθηκαν στην ΔΕΕ από τις εργασίες του Πέτεσμπουργκ το 1992, ενσωματώθηκαν το 1997 στη Συνθήκη του Άμστερνταμ της ΕΕ, που αποτελούν τη βάση της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας που πλαισιώνει μια κοινή πολιτική ανθρωπιστικής βοήθειας και διάσωσης, διατήρησης της ειρήνης και καθηκόντων των μάχιμων δυνάμεων στη διαχείριση των κρίσεων, συμπεριλαμβανομένης της ειρήνευσης.
- Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ένωσης για Θέματα Ασφάλειας (EUISS) και το Δορυφορικό Κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΚΕΕ), που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της ΚΕΠΠΑ του πυλώνα της ΕΕ, αντικατέστησαν το Ινστιτούτο Μελετών για θέματα Ασφάλειας και το Δορυφορικό Κέντρο της ΔΕΕ που είχαν δημιουργηθεί στο πλαίσιο της ΔΕΕ.
Με τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση της ΔΕΕ κλήθηκε να αυτοδιαλυθεί, αφού είχε εντολή να επιβλέπει την πολιτική της ΔΕΕ, όχι την πολιτική ΚΠΑΑ της ΕΕ. Αλλά η ίδια η Συνέλευση είδε ότι μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, ιδίως με μεγαλύτερο δικαίωμα ελέγχου, στην ένταξη, στην εμπειρία και στην τεχνογνωσία στον τομέα της πολιτικής άμυνας. Ως εκ τούτου, μετονομάστηκε η ίδια σε «Συνέλευση Ενδιάμεσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας» και κάλεσε την Ευρωπαϊκή Σύμβαση να την συμπεριλάβει ως ένα δεύτερο θεσμό εντός του θεσμικού πλαισίου της ΕΕ. Ως εκ τούτου, υποστήριξε ότι θα μπορούσε: να ελέγξει αποτελεσματικά την ΚΠΑΑ, να συμβάλει στη βελτίωση των σχέσεων ΕΕ-ΝΑΤΟ και να τις κάνει καλύτερες, να αποτελείται από μέλη των εθνικών κοινοβουλίων και να διαθέτει διακυβερνητικό ύφος απέναντι στη ΚΠΑΑ.
Ωστόσο, με το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα να έχει στόχο τον εξορθολογισμό και την απλούστευση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, όπως π.χ. συνδυάζοντας τα δύο κύρια πόστα της εξωτερικής πολιτικής, δεν θεωρούσε σοφό να δημιουργηθεί ενα ξεχωριστό διπλό όργανα επίβλεψης της ΚΕΠΠΑ. Αντ' αυτού, δόθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μεγαλύτερο έλεγχο επί της εξωτερικής πολιτικής.
Κατάργηση
Το 2009, η Συνθήκη της Λισαβόνας ανέλαβε το ρόλο της ΔΕΕ. Υπήρξε πολλή συζήτηση για το μέλλον της ΔΕΕ μετά την Συνθήκη της Λισαβόνας, όπου υπήρξε πρόταση για την διάλυση της. Στις 30 Μαρτίου 2010, μια Γραπτή Υπουργική Δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Κρίς Μπράιαντ γνωστοποίησε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πρόκειται να αποχωρήσει από τη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση μέσα σε ένα χρόνο. Στις 31 Μαρτίου 2010, το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε την πρόθεση της Γερμανίας να αποχωρήσει από την τροποποιημένη Συνθήκη των Βρυξελλών. Την ίδια χρονιά, η ισπανική προεδρία της ΔΕΕ, εξ ονόματος των 10 κρατών μελών της τροποποιημένης Συνθήκης των Βρυξελλών, ανακοίνωσε τη συλλογική απόφαση να αποχωρήσει από τη Συνθήκη η ΔΕΕ και να διαλύσει την οργάνωση μέχρι τον Ιούνιο του 2011. Στις 30 Ιουνίου 2011, η ΔΕΕ έπαψε επίσημα να υπάρχει.
Οργάνωση
Η ΔΕΕ έδρευε στις Βρυξέλλες, με προσωπικό 65 ατόμων και ετήσιο προϋπολογισμό 13.400.000€. Αποτελούταν από το Συμβούλιο της ΔΕΕ και τη Συνέλευση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΕ καθοδηγούταν από ένα Συμβούλιο Υπουργών, βοηθούμενη από ένα Συμβούλιο Μονίμων Αντιπροσώπων σε επίπεδο πρεσβευτών. Οι κοινωνικές και πολιτιστικές πτυχές της Συνθήκης των Βρυξελλών δόθηκαν στο Συμβούλιο της Ευρώπης για να αποφευχθεί επικάλυψη των αρμοδιοτήτων στο εσωτερικό της Ευρώπης.
Είχε συσταθεί επίσης, μια Κοινοβουλευτική Συνέλευση (που αποτελούταν από τις αντιπροσωπείες των κρατών μελών στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης), υπό την εποπτεία των εργασιών του Συμβουλίου, αλλά δεν είχε καμία υποχρέωση από το Συμβούλιο. Η Συνέλευση της ΔΕΕ ήταν ένα συμβουλευτικό όργανο.
Δυτικοευρωπαϊκή Ομάδα Εξοπλισμών
Η Ανεξάρτητη Ομάδα Ευρωπαϊκού Προγράμματος (ΙΕΡΟ) ιδρύθηκε ως ένα φόρουμ συνεργασίας στον τομέα των εξοπλισμών το 1976 με στόχο τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Οργανισμού Εξοπλισμών. Από το 1993 το φόρουμ συνεργασίας στον τομέα των εξοπλισμών της ΔΕΕ ήταν γνωστό ως Δυτικοευρωπαϊκή Ομάδα Εξοπλισμού (WEAG). Το 2000, αριθμούσε 19 μέλη: Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο. Το σώμα έκλεισε στις 23 Μαΐου 2005.
Δυτικοευρωπαϊκή Οργάνωση Εξοπλισμών
Η Δυτικοευρωπαϊκή Οργάνωση Εξοπλισμών (ΟΕΔΕ) προοριζόταν ως Οργανισμός Εξοπλισμών, αλλά οι έρευνες τελικά περιορίστηκαν σε έρευνες κυττάρων. Παρείχε υπηρεσίες υποστήριξης στην αμυντική έρευνα και την τεχνολογία. Δημιουργήθηκε το 1996, και έκλεισε τον Αύγουστο του 2006. Οι οργανισμοί αυτοί αναλήφθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας . Ορισμένοι φορείς μεταφέρθηκαν στο Ινστιτούτο Μελετών για θέματα Ασφάλειας ή στο Δορυφορικό Κέντρο .
Eurofor
Στις 15 Μαΐου 1995, το Συμβούλιο των Υπουργών της ΔΕΕ συναντήθηκαν στη Λισαβόνα. Κατά τη συνάντηση αυτή μια δήλωση για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ταχείας Επιχειρησιακής Δύναμης (Eurofor) έγινε από τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Η Eurofor ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1998 ως ομάδα εργασίας της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης. Διαλύθηκε στις 2 Ιουλίου 2012, ένα χρόνο μετά τη διάλυση της ΔΕΕ.
Κράτη-μέλη
Η Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση είχε 10 χώρες, 6 χώρες μέλη του συνεργάτης, 5 χωρών παρατηρητών και 7 χώρες συνεργαζόμενος εταίρος. Στις 14 Ιουνίου 2001, ο τότε Πρόεδρος της ΔΕΕ Σολάνα δήλωσε ότι δεν υπήρχε ορατό λόγος να αλλάξει το καθεστώς των χωρών μη μελών της οργάνωσης.
| Κράτη-μέλη: (τροποποιημένη Συνθήκη των Βρυξελλών - 1954) Όλα τα κράτη μέλη της ΔΕΕ ήταν επίσης μέλη του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτές είναι οι μόνες χώρες που είχαν πλήρη δικαιώματα ψήφου.
Κράτη Παρατηρητές: (Ρώμη - 1992) Τα Κράτη Παρατηρητές ήταν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά όχι του ΝΑΤΟ. 1 1 Η Δανία αποτελούσε εξαίρεση, που είναι μέλος και των δύο. Έχει ένα opt-out από την Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), έτσι ώστε να μην συμμετάσχει στην ΚΠΑΑ της Ευρωπαϊκής Ένωσης . Έτσι, σε σχέση με τη ΔΕΕ ήταν πιο κατάλληλη να μπορεί να θεωρηθεί ως μη-ΕΕ μέλος του ΝΑΤΟ (μέλος της ΔΕΕ με την ιδιότητα του συνεργαζόμενου). | Αναπληρωτικά μέλη: (Ρώμη - 1992) Τα συνδεδεμένα μέλη ήταν ευρωπαϊκές χώρες που ήταν μέλη του ΝΑΤΟ αλλά όχι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Πολωνία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Ουγγαρία εντάχθηκαν στην ΕΕ το 2004. Αναπληρωματικά συνεργαζόμενα μέλη (Κίρχμπεργκ, Λουξεμβούργο, 2004) Οι χώρες που εκείνη την περίοδο δεν ήταν μέρος ούτε του ΝΑΤΟ ούτε της ΕΕ. Όλα τα ακόλουθα έθνη προσχώρησαν τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ΕΕ μέχρι το 2007. |
.svg)
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- WEU official web site
- Historical fonds of the Western European Union at the Historical Archives of the EU in Florence
- Frozen version of the WEU Assembly's website[νεκρός σύνδεσμος]
- History of NATO – the Atlantic Alliance - UK Government site
- WEU evolution: The presentation of the Eurocorps-Foreign Legion concept at the European Parliament in June 2003
This article uses material from the Wikipedia Ελληνικά article Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Το περιεχόμενο είναι διαθέσιμο υπό CC BY-SA 4.0 εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ελληνικά (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.