Αμπού Τάλιμπ: θείος του Προφήτη Μωάμεθ

535 – 619 μ.Χ.) ήταν επικεφαλής της γενιάς («φάρας») Μπανού Χάσιμ, της αραβικής φυλής των Κουραϊσιτών της Μέκκας, θείος του Προφήτη Μωάμεθ, ιδρυτή της θρησκείας του Ισλάμ, όντας αδελφός του πατέρα του, του Αμπντουλλάχ και πατέρας του Αλί ιμπν Αμπού Τάλιμπ, ιδρυτή του Σιισμού.

Αμπού Τάλιμπ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	أبو طالب بن عبد المطلب (Αραβικά)
Γέννηση	539 Μέκκα
Θάνατος	619 Μέκκα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Αραβικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Αραβικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	έμπορος ποιητής
Αξιοσημείωτο έργο	d:Q19492502
Οικογένεια
Σύζυγος	Fatimah bint Asad
Τέκνα	Αλής Ja'far ibn Abī Tālib Aqeel ibn Abi Talib Talib ibn Abi Talib Jumanah bint Abi Talib Fakhitah bint Abi Talib Rayta bint Abi Talib Asma bint Abi Talib Taliq ibn Abī Ṭālib
Γονείς	Alud AlCagar και Fatima bint Amr
Αδέλφια	Safiyyah bint ‘Abd al-Muttalib Αμπάς ιμπν Αμπντ αλ-Μουτάλιμπ Harith ibn ‘Abd al-Muttalib Αμπντουλάχ ιμπν Αμπντούλ-Μουταλίμπ Az-Zubayr ibn ‘Abd al-Muttalib Hamza ibn ‘Abd al-Muttalib Al-Muqawwim ibn Abdul-muttalib Abū Lahab
δεδομένα

Μετά τον θάνατο του πατέρα του, του Αμπντ αλ-Μουτάλιμπ, ο Αμπού Τάλιμπ κληρονόμησε την αρχηγία της γενιάς και τα αξιώματα Siqaya και Rifada, οπότε ήταν ένα αξιοσέβαστο πρόσωπο στη κοινωνίας της Μέκκας.

Σύμφωνα με τη γενική ομοφωνία των Σουνιτών μελετητών του Ισλάμ, ο Αμπού Τάλιμπ δεν ασπάσθηκε ποτέ τη νέα θρησκεία του Ισλάμ. Αντιθέτως, σύμφωνα με τους Σιίτες, ο Αμπού Τάλιμπ ήταν και πέθανε Μουσουλμάνος.

Ο Αμπού Τάλιμπ γεννήθηκε στη Μέκκα, στην περιοχή Χετζάζ της Αραβίας, και ήταν γιος του φυλάρχου Αμπντ αλ-Μουτάλιμπ και αδελφός του πατέρα του Προφήτη Μωάμεθ, του Αμπντουλάχ ιμπν Αμπντ αλ-Μουτάλιμπ που δεν πρόλαβε να δει τον γιο του πριν πεθάνει. Μετά τον θάνατο και της μητέρας του Μωάμεθ, της Αμινά μπιντ Ουαχάμπ, καθώς ο Μωάμεθ ήταν ακόμα μικρό παιδί, τέθηκε υπό την προστασία του παππού του, του Αμπντ αλ-Μουτάλιμπ, ο οποίος όμως επίσης πέθανε όταν ο Μωάμεθ ήταν οκτώ ετών. Κάποιος από τους θείους του έπρεπε έτσι να τον πάρει στο σπίτι του. Ο μεγαλύτερος σε ηλίκια θείος, ο Αλ-Χαρίθ, δεν ήταν αρκετά εύπορος ώστε να δεχθεί την κηδεμονία του ανεψιού του. Αλλά ο Αμπού Τάλιμπ, παρότι επίσης δεν ήταν εύπορος, ανέλαβε τον Μωάμεθ εξαιτίας της γενναιοδωρίας του.

Παρά το ότι ο Αμπού Τάλιμπ είχε αναλάβει ως αξίωμα το να παρέχει Siqaya και Rifada (δηλαδή τροφή και ποτά) στους προσκυνητές της Κάαμπα (τότε ανήκαν σε ειδωλολατρικές θρησκείες), ο ίδιος ζούσε στη φτώχεια. Προκειμένου να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του προς τους προσκυνητές, χρειάσθηκε να δανεισθεί χρήματα από έναν άλλο αδελφό του, τον Αμπάς, τα οποία δεν μπόρεσε να ξεχρεώσει, και έτσι υποχρεώθηκε να εκχωρήσει τα καθήκοντά του στον Αμπάς. Ωστόσο η κοινωνική θέση του δεν βλάφθηκε από το γεγονός αυτό.

Ο νεαρός Μωάμεθ αγαπούσε τον θείο και κηδεμόνα του, και ο Αμπού Τάλιμπ τον αγαπούσε επίσης. Ο Αμπού Τάλιμπ ήταν επίσης ταλαντούχος ποιητής και τού αποδίδονται πολλοί στίχοι που υπεστήριζαν τον Μωάμεθ. Λέγεται ότι κάποτε, καθώς ο Αμπού Τάλιμπ ετοιμαζόταν να φύγει για ένα εμπορικό ταξίδι, ο Μωάμεθ έκλαψε και δεν άντεχε να τον αποχωριστεί. Τότε ο Αμπού Τάλιμπ είπε: «Μα τον Θεό, θα τον πάρω μαζί μου και δεν θα αποχωριστούμε ποτέ.»

Αργότερα, ως ενήλικος, ο Μωάμεθ είδε ότι ο Αμπού Τάλιμπ πάλευε πάλι με τα οικονομικά του μετά από μια έντονη ξηρασία. Ο Μωάμεθ απεφάσισε να αναλάβει την κηδεμονία ενός από τα τέκνα του θείου του και επιπλέον έπεισε τον Αμπάς να πράξει το ίδιο. Συζήτησαν το θέμα με τον Αμπού Τάλιμπ, που ζήτησε να τού αφήσουν τον αγαπημένο γιο του, τον Ακίλ. Ο Αμπάς επέλεξε τον Τζαφάρ και ο Μωάμεθ επέλεξε τον Αλή.

Στην αραβική κοινωνία της εποχής, το να ανήκει κάποιος σε μια αναγνωρισμένη γενιά («φάρα») ήταν σημαντικό. Ως αρχηγός των Μπανού Χάσιμ, ο Αμπού Τάλιμπ ενεργούσε ως προστάτης του Μωάμεθ. Αφότου ο Μωάμεθ άρχισε να κηρύττει το μήνυμα του Ισλάμ, μέλη από τις άλλες φάρες των Κουραϊσιτών άρχισαν να αισθάνονται όλο και περισσότερο ότι απειλούνται από αυτόν. Σε μια προσπάθεια να τον σιωπήσουν, πίεσαν τον Αμπού Τάλιμπ να τον κάνει να σιωπήσει ή να τον ελέγξουν. Παρά τις πιέσεις αυτές, ο Αμπού Τάλιμπ συνέχισε να υποστηρίζει τον Μωάμεθ, υπερασπίζοντάς τον από τους άλλους προκρίτους των Κουραϊσιτών, κάποιους από τους οποίους αντιμετώπισε ο ίδιος απευθείας. Ο Αμπού Τάλιμπ επέμεινε να στηρίζει τον Μωάμεθ ακόμα και όταν αυτό δημιούργησε χάσμα μεταξύ αυτού και της φυλής. Σύμφωνα με μία παράδοση, οι Κουραϊσίτες έφθασαν να απειλήσουν ότι θα πολεμούσαν με τους Μπανού Χάσιμ για το θέμα.

Οι Κουραϊσίτες επεχείρησαν ακόμα και να δωροδοκήσουν τον Αμπού Τάλιμπ, αν τους άφηνε να συλλάβουν τον Μωάμεθ. Και όταν και αυτό απέτυχε, ζήτησαν τη στήριξη άλλων φυλών προκειμένου να μποϊκοτάρουν το εμπόριο των Μπανού Χάσιμ ή να νυμφευθούν μέλη τους. Αυτό το «μποϊκοτάζ» άρχισε πράγματι επτά έτη μετά την πρώτη θεϊκή αποκάλυψη στον Μωάμεθ και διατηρήθηκε επί τρία έτη. Σκοπός ήταν η άσκηση πιέσεως επί των Χασιμιτών, μέχρι του σημείου της οικονομικής εξαθλιώσεως, ώστε να υποταχθούν. Για λόγους ασφαλείας, πολλά μέλη των Μπανού Χάσιμ μετακόμισαν κοντά στον Αμπού Τάλιμπ και η γειτονιά έγινε κάτι σαν γκέτο. Αυτό δεν προκάλεσε περαιτέρω πρόβλημα, επειδή πολλοί είχαν μέλη των οικογενειών τους που είχαν παντρευτεί με μέλη άλλων γενών, τα οποία τους προμήθευαν κρυφά με τρόφιμα. Ο ένας αδελφός του Αμπού Τάλιμπ, ο Αμπού Λαχάμπ, πήρε το μέρος των Κουραϊσιτών στο θέμα αυτό και μετακόμισε στη συνοικία Αμπντ Σαμς για να καταδείξει την αντίθετη στράτευσή του. Πίστευε ότι ο Μωάμεθ ήταν είτε τρελός, είτε απατεώνας.

Η προστασία του Μωάμεθ επεβάρυνε με μεγάλες πιέσεις τον Αμπού Τάλιμπ και τη φάρα του. Σε μια περίπτωση ο Τάλιμπ ανεφώνησε στον Προφήτη: «Σώσε εμένα και τον εαυτό σου, και μη βάζεις στους ώμους μου ένα φορτίο μεγαλύτερο από όσο μπορώ να αντέξω.» Ο Μωάμεθ του απάντησε: «Ω θείε μου! Ορκίζομαι στον Παντοδύναμο Θεό, πως ακόμα κι αν έβαζαν τον ήλιο στο δεξί μου χέρι και το φεγγάρι στο αριστερό προκειμένου να αποστώ από αυτή την αποστολή, δεν θα το πράξω μέχρι που ο Θεός να τη δικαιώσει ή να προκαλέσει τον χαμό μου στη διάρκειά της.» Βλέποντας τη συναισθηματική κατάσταση του ανεψιού του, ο Αμπού Τάλιμπ αποκρίθηκε: «Πήγαινε, ανεψιέ μου, και λέγε ό,τι θέλεις. Μα τον Θεό, δεν θα σε παραδώσω ποτέ στους εχθρούς σου για κανένα λόγο.»

Ο Αμπού Τάλιμπ απεβίωσε σε ηλικία άνω των ογδόντα ετών, περίπου μια δεκαετία μετά την έναρξη της θρησκευτικής δράσεως του Μωάμεθ. Αυτό το έτος είναι γνωστό ως το «Έτος της θλίψεως» για τον Μωάμεθ, επειδή μέσα σε έναν μήνα από τον θάνατο του θείου του, ο Προφήτης βίωσε και τον θάνατο της αγαπημένης του συζύγου Χαντιτζά μπιντ Χουαγιλίντ.

Μετά τον θάνατο του Αμπού Τάλιμπ, ο Μωάμεθ έμεινε απροστάτευτος. Ο αδελφός τού Αμπού Ταλίμπ που τον διαδέχθηκε στην αρχηγία της φάρας, ο Αμπού Λαχάμπ, ήταν εχθρικός προς αυτόν, οπότε ο Μωάμεθ και οι οπαδοί του αντιμετώπισαν τρομερό διωγμό. Λέγεται ότι ο Μωάμεθ ανεφώνησε: «Θεέ μου, οι Κουραϊσίτες δεν με έβλαψαν ποτέ τόσο όσο μετά τον θάνατο του Αμπού Ταλίμπ.» Οι πρώτοι Μουσουλμάνοι κατέφυγαν στην Αβυσσηνία και μετά στη Μεδίνα προκειμένου να αποφύγουν τους διωγμούς.

Ο Αμπού Τάλιμπ ήταν έγγαμος, με τη Φατιμά μπιντ Άσαντ, και είχε αποκτήσει μαζί της επτά τέκνα (4 γιους και τρεις θυγατέρες), τα εξής:

• Ταλίμπ, ο πρωτότοκος γιος: Λίγα είναι γνωστά για αυτόν. Δεν απέκτησε παιδιά και το σώμα του δεν βρέθηκε ποτέ μετά τον θάνατό του περί το 624.
• Ακίλ ιμπν Αμπί Τάλιμπ («Αμπού Μουσλίμ»): νυμφεύθηκε τη Φατιμά μπιντ Ούκμπα και απέκτησαν πολλά τέκνα, μεταξύ των οποίων και τους Αμπού Σάιντ, Μουσλίμ ιμπν Ακίλ, Μούσα, Αμπντ Αλλάχ, Ράμλα, Τζαφάρ, Μουχάμαντ ιμπν Ακίλ και Αμπντ αλ-Ραχμάν.
• Τζαφάρ ιμπν Αμπί Τάλιμπ («Αμπού Αούν»): νυμφεύθηκε την Ασμά μπιντ Ουμάις και απέκτησαν τρεις γιους: τους Αμπντ Αλλάχ, Μουχάμαντ και Αούν, ενώ είχαν και μια κόρη, τη Νααμί.
• Αλί ιμπν Αμπού Τάλιμπ («Αμπού Χασάν»): νυμφεύθηκε περισσότερες της μιας γυναίκες, μεταξύ των οποίων τη Φάτιμα μπιντ Μουχάμαντ (δηλαδή την κόρη του Προφήτη), και απέκτησε πολλά τέκνα, μεταξύ των οποίων και τους Χασάν, Χουσεΐν, Αμπάς, Ζαϋνάμπ, Ουμ Κουλθούμ και Μουχάμαντ.
• Φαχιτά μπιντ Αμπί Τάλιμπ («Ουμ Χάνι»): παντρεύτηκε τον Χουμπαΐρα ιμπν Αμπί Ουάχμπ και απέκτησαν 4 γιους (Ουμάρ, Φουλάν, Γιουσούφ, Αμρ) και δύο κόρες (Χάνι και Τζαντάχ).
• Τζουμανά μπιντ Αμπί Τάλιμπ («Ουμ Σουφιάν»): παντρεύτηκε τον Αμπού Σουφιάν ιμπν αλ-Χαρίθ και απέκτησαν δύο γιους, τους Σουφιάν και Τζαφάρ Αλί.
• Ραΐτα μπιντ Αμπί Τάλιμπ («Ουμ Ταλίμπ»): παντρεύτηκε τον Αούν ιμπν Ουμαΐς και απέκτησαν έναν γιο, τον Ταλίμπ.

• Αλίδες

• Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σελ. 155