Ο Φερντινάν ντε Σωσσύρ (γαλλικά: Ferdinand de Saussure) (26 Νοεμβρίου, 1857 − 22 Φεβρουαρίου, 1913) ήταν Ελβετός γλωσσολόγος.
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Υπήρξε ιδρυτής της μοντέρνας γλωσσολογίας και του στρουκτουραλισμού.
Φερντινάν ντε Σωσσύρ | |
---|---|
Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ferdinand de Saussure (Γαλλικά) |
Γέννηση | 26 Νοεμβρίου 1857 Γενεύη |
Θάνατος | 22 Φεβρουαρίου 1913 Βουφλέν-λε-Σατώ |
Υπηκοότητα | Ελβετία |
Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Γενεύης, Πανεπιστήμιο της Λειψίας και Collège Calvin |
Σύζυγος | Marie Faesch |
Τέκνα | Ρεϊμόντ ντε Σωσούρ και Ζακ ντε Σωσούρ |
Γονείς | Ανρί Λουί Φρεντερίκ ντε Σωσούρ |
Επιστημονική σταδιοδρομία | |
Ερευνητικός τομέας | γλωσσολογικός δομισμός |
Ιδιότητα | γλωσσολόγος, παιδαγωγός, διδάσκων πανεπιστημίου, κοινωνιολόγος, φιλόσοφος και φωνολόγος |
Φοιτητές του | Albert Sechehaye και Louis Duvau |
Υπογραφή | |
δεδομένα ( ) |
Ο Σωσσύρ, γεννημένος στη γαλλόφωνη Γενεύη, καταγόταν από οικογένεια με μεγάλη οικονομική άνεση και υψηλή πνευματική καλλιέργεια και ανάδειξη -μεταξύ των προγόνων του συγκαταλέγονται φυσικοί, γεωγράφοι, χημικοί, γεωπόνοι, φιλόσοφοι και συγγραφείς. Σε νεαρή ηλικία πήρε μαθήματα από τον Adolphe Pictet, συγγραφέα του βιβλίου Ινδοευρωπαϊκές ρίζες: δοκίμιο γλωσσικής παλαιοντολογίας, προς τον οποίο η εκτίμηση του διατηρήθηκε αμείωτη. Το 1872, ήδη, καταγίνεται με τη σύνταξη μελέτης με τίτλο: Δοκίμιο πάνω στις γλώσσες, όπου επιχειρεί να διατυπώσει ένα γενικό σύστημα του ανθρώπινου λόγου. Το 1875 εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, για να παρακολουθήσει Φυσική και Χημεία, αλλά τον επόμενο χρόνο εγκαταλείπει τις αρχικές σπουδές του και πηγαίνει στη Λειψία, όπου παρακολουθεί μαθήματα αρχαίας περσικής, αρχαίας ιρλανδικής, σλαβικής, λιθουανικής, καθώς και τα φροντιστήρια του Curtius για την αρχαία ελληνική. Εκεί, εκτός από τους δασκάλους του, όλους νεογραμματικούς, με τις απόψεις των οποίων δεν συμφωνεί πάντα, γνωρίζει τον αμερικανό γλωσσολόγο D. Whitney, ο οποίος τον επηρέασε σημαντικά.
Μεταξύ 1878 και 1879, συντάσσει τη διπλωματική του εργασία, με τίτλο: Mémoire sur le système primitif des voyelles dans les langues indoeuropéennes, πρωτότυπη μελέτη που προκάλεσε εντύπωση και τον καθιέρωσε από τότε ως διάσημο γλωσσολόγο. Στο έργο αυτό, ο Σωσσύρ μελετά τις πολλαπλές μορφές του ινδοευρωπαϊκού *a, οδηγείται όμως και στην αντιμετώπιση «του συστήματος των φωνηέντων στο σύνολό τους». Έτσι, εισάγει για πρώτη φορά και την έννοια του «συστήματος», εκτός βέβαια από το θεωρητικό αίτημα για έναν «συντελεστή ηχηρότητας» του ΙΕ *a, υπόθεση που επιβεβαιώθηκε αργότερα με την αποκρυπτογράφηση της Χεττιτικής και τη μελέτη της από τον Kurylowicz. Αποτέλεσμα αυτού του τελευταίου επιτεύγματος υπήρξε η θεωρία των λαρυγγικών φωνημάτων της Ινδοευρωπαϊκής γλώσσας, η οποία μέχρι σήμερα κατέχει κεντρική θέση στην ινδοευρωπαϊκή γλωσσολογία.
Το 1880 δημοσιεύει τη διδακτορική του διατριβή με θέμα Για τη χρήση της γενικής απόλυτης στη σανσκριτική, όπου υπογραμμίζει τη σημασία της σύνταξης, που είχε παραμεληθεί από τους γλωσσολόγους της εποχής, και αναπτύσσει τις βασικές έννοιες της σχέσης και της αντίθεσης, που προσδιορίζουν την αξία ενός γλωσσικού στοιχείου. Αναγορεύθηκε διδάκτορας «summa cum laude et dissertatione egregie».
Ύστερα από την τετράχρονη παραμονή του στη Λειψία, εγκαθίσταται για ένα διάστημα στη Λιθουανία, όπου μελετά τη λιθουανική γλώσσα και δημοσιεύει εργασίες για τον επιτονισμό των βαλτικών γλωσσών. Από εκεί πηγαίνει κατευθείαν στο Παρίσι (Σεπτέμβριος 1880). Εκεί, παρακολουθεί μεταξύ άλλων τα Φροντιστήρια του M. Bréal, ο οποίος τον επόμενο χρόνο τού παραχωρεί ανεπιφύλακτα τη θέση του στην Ecole Pratique. Ο Σωσσύρ διδάσκει αρχικά τη γοτθική και την αρχαία γερμανική, αλλά σύντομα περιλαμβάνει στο πρόγραμμά του «συγκριτική γραμματική της αρχαίας ελληνικής και της λατινικής» και λιθουανικά. Κατά την παρισινή περίοδό του, είχε μεταξύ άλλων μαθητές όπως ο Antoine Meillet, ο Γιάννης Ψυχάρης και ο Hubert Pernot.
To 1891, τον καλεί το Πανεπιστήμιο της Γενεύης, που είχε δημιουργήσει γι' αυτόν έδρα γλωσσολογίας, και εκεί ο Σωσσύρ περνά τα υπόλοιπα 22 χρόνια της ζωής του, ως καθηγητής της σανσκριτικής και των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από αφοσίωση στο διδακτικό έργο και περιορισμό των δημοσιεύσεών του. Στη «σιωπή» αυτή φαίνεται να τον οδήγησαν ο αποτυχημένος του γάμος και, κυρίως, η έλλειψη κατανόησης των συγχρόνων του. Δεν παύει ωστόσο να αναπτύσσει πλούσιο στοχασμό για τη γλώσσα, θέτοντας υπό αμφισβήτηση ολόκληρη τη γλωσσολογία του καιρού του και σχηματίζοντας το όραμα για μια επιστήμη ανεξάρτητη και οδηγητική των άλλων επιστημών του ανθρώπου. Τις πρωτοποριακές σκέψεις του σχεδίαζε αρχικά να τις καταγράψει σε ένα βιβλίο, το οποίο ωστόσο δεν γράφτηκε όσο ζούσε. Προλαβαίνει μόνο να εκθέσει αυτή του την απόπειρα σχηματοποίησης μιας γενικής θεωρίας της γλώσσας» σε ένα μικρό κύκλο μαθητών στη Γενεύη, υπό μορφή Μαθημάτων Γενικής Γλωσσολογίας, κατά τα έτη 1906-1907, 1908-1909, 1910-11. Δυο χρόνια μετά την τελευταία σειρά διαλέξεων, το 1913, ο Σ. πεθαίνει προσβεβλημένος από καρκίνο. Οι σημειώσεις, ωστόσο, από τα «Μαθήματα» του Σωσσύρ εκδόθηκαν το 1916 από τους μαθητές του Ch. Bally και Alb. Sechehaye και αποτέλεσαν το ομώνυμο βιβλίο, που θεωρείται ιδρυτικό έργο της σύγχρονης γλωσσολογίας.
Οι κυριότερες έννοιες που εισάγονται και αναπτύσσονται στα Μαθήματα Γενικής Γλωσσολογίας είναι:
This article uses material from the Wikipedia Ελληνικά article Φερντινάν ντε Σωσσύρ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Το περιεχόμενο είναι διαθέσιμο υπό CC BY-SA 4.0 εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ελληνικά (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.