Τόμι Σμιθ: Αμερικανός δρομέας αγώνων ταχύτητας

Κατά τη διάρκεια της απονομής του χρυσού μεταλλίου στην Ολυμπιάδα του 1968 στην Πόλη του Μεξικού, συγκλόνισε την διεθνή κοινή γνώμη με την πράξη του να σταθεί σκυφτός και αμίλητος, υψώνοντας στον αέρα το δεξί του χέρι σε σφιγμένη γροθιά, όπου φορούσε ένα μαύρο γάντι το οποίο συμβόλισε τον αγώνα των μαύρων ενάντια στο ρατσισμό και τις φυλετικές διακρίσεις.

Τόμι Σμιθ

Προσωπικές πληροφορίες
Όνομα γέννησης	Τόμας Σμιθ
Γέννηση	6 Ιουνίου 1944 (1944-06-06) (79 ετών) Κλάρκσβιλ, Τέξας, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Ύψος	191 εκατοστά
Βάρος	190 λίβρα
Άθλημα
Χώρα	ΗΠΑ
Διακρίσεις και τίτλοι
Προσωπικά ρεκόρ	100 μ.: 10,1 (1966) 200 μ: 19,83 (1968) 400 μ.: 44,50 (1967)
Μετάλλια Ολυμπιακοί Αγώνες Χρυσό 1968 Πόλη του Μεξικού 200 μ. Πανεπιστημιάδα Χρυσό 1967 Τόκιο 200 μ. Αργυρό 1967 Τόκιο 100 μ.

Ο Σμιθ γεννήθηκε στις 6 Ιουνίου του 1944 στο Κλάρκσβιλ του Τέξας και είναι το έβδομο από τα 12 παιδιά μιας οικογένειας αφροαμερικανών. Κατά την παιδική του ηλικία υπέφερε από πνευμονία. Δούλεψε σε φυτείες καλαμποκιού και πήγε σχολείο στη Νότια Καλιφόρνια όπου οι μαύροι παρακολουθούσαν μαθήματα χωριστά από τους λευκούς ενώ κατάφερε να εισέλθει στο κολεγίο του Σαν Χοσέ χάρη σε υποτροφία.

Εντάχθηκε στο κίνημα των Μαύρων Πάνθηρων από νωρίς. Στις 24 Ιουλίου του 1966, μαζί με τους Ρόμπερτ Φρέι, Λι Έβανς και Θέρον Λιούις, κατέρριψαν στο Λος Άντζελες το παγκόσμιο ρεκόρ στα 4x400 μέτρα σκυταλοδρομία κι έγινε η πρώτη ομάδα που κατέβηκε τα 3 λεπτά (2.59,6). Στις 20 Μαΐου του 1967, στο Σαν Χοσέ (Καλιφόρνια), κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ στα 400 μ.. Την ίδια χρονιά, κατέκτησε στην Πανεπιστημιάδα ένα χρυσό και ένα αργυρό μετάλλια στους δρόμους των 200 και 100 μ. αντίστοιχα.

Στις 16 Οκτωβρίου του 1968, στους Ολυμπιακούς Αγώνες που διεξήχθησαν στην Πόλη του Μεξικού, κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στον τελικό των 200 μέτρων ανδρών καταρρίπτοντας και το παγκόσμιο ρεκόρ με χρόνο 19,83 δευτερόλεπτα. Κατά την απονομή, ο Σμιθ, μαζί με το συμπατριώτη του Τζον Κάρλος που κατετάγη τρίτος, προέβησαν σε κίνηση διαμαρτυρίας κατά του ρατσισμού εναντίον των μαύρων στις Η.Π.Α., υψώνοντας στον αέρα το δεξί και αριστερό χέρι αντίστοιχα με σφιγμένες γροθιές, στα οποία φορούσαν ένα μαύρο γάντι. Ο πρόεδρος της ΔΟΕ Έιβερι Μπράντατζ έκρινε ότι ήταν μια εγχώρια πολιτική εκδήλωση ακατάλληλη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και απέκλεισε τους δύο αθλητές από τη συνέχεια των αγώνων. Ο δεύτερος Ολυμπιονίκης Αυστραλός Πίτερ Nόρμαν ανέβηκε στο βάθρο με την κονκάρδα της Ολυμπιακής Καμπάνιας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που ήδη φορούσαν οι συναθλητές του. Ο Νόρμαν, όχι μόνο ήταν ενήμερος για τη διαμαρτυρία των συναθλητών του, αλλά ήταν αυτός που έδωσε τη λύση, όταν ο Κάρλος διαπίστωσε ότι είχε ξεχάσει τα γάντια του, στο ολυμπιακό χωριό. Ο Αυστραλός προέτρεψε τον Αμερικανό, να φορέσει το αριστερό γάντι του Σμιθ, κάτι που έγινε και έτσι ο Κάρλος σήκωσε το αριστερό του χέρι, που ήταν αντίθετος με τον παραδοσιακό χαιρετισμό της “Μαύρης δύναμης". Η στάση του αυτή είχε αρνητικές συνέπειες και για τη δική του καριέρα, αλλά οι δύο Αμερικανοί ήταν ανάμεσα σε αυτούς που μετέφεραν το φέρετρο του το 2006 στην κηδεία του.

 

Οι δύο αθλητές αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα κατά την επιστροφή τους στην Αμερική, όπου μέρος των συμπατριωτών τους τους αποδοκίμασε, ενώ έγιναν ήρωες για τους ακτιβιστές και τις κοινότητες των μαύρων. Για χρόνια, και οι δύο δυσκολεύοταν να βρουν καλές δουλειές. Οι γάμοι τους αντιμετώπισαν προβλήματα, ενώ και τα παιδιά τους εκφοβίστηκαν στο σχολείο. Οι εργοδότες τους απέφευγαν. Ο Σμιθ και ο Κάρλος αποκλείστηκαν ισόβια από τη συμμετοχή στιν Ολυμπιάδες. Ωστόσο, ο Σμιθ συνεχίζει έως και σήμερα τον αγώνα του, μετέχοντας σε ομιλίες ή δίνοντας διαλέξεις.

Ένα χρόνο μετά τη νίκη του στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο Σμιθ πήρε το πτυχίο του στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ και συνέχισε με μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Αλλαγή στο Κολέγιο Γκόνταρντ. Εκτός από τον στίβο, ο Σμιθ ασχολήθηκε και με το αμερικανικό ποδόσφαιρο. Η αναγνώριση άργησε δεκαετίες όταν έγινε καθηγητής και αθλητικός διευθυντής στο Oberlin College και στη συνέχεια καθηγητής σε ένα κολέγιο κοντά στο Λος Άντζελες.

• Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ", φύλλο Σ/Κ 8-9 Φεβρουαρίου 2014, "Μια σηκωμένη γροθιά δεν είναι αρκετή"