Ζαν-Λεόν Ζερόμ

Στο εύρος τού έργου του περιλαμβάνονται ιστορική ζωγραφική, αλλά και θέματα από την ελληνική μυθολογία^β[›], που φέρνουν την Ακαδημαϊκή ζωγραφική παράδοση σε μια καλλιτεχνική κορύφωση.

Ζαν-Λεόν Ζερόμ
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Jean-Léon Gérôme (Γαλλικά)
Γέννηση	11  Μαΐου 1824 Βεζούλ
Θάνατος	10  Ιανουαρίου 1904 9ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού
Τόπος ταφής	Κοιμητήριο της Μονμάρτρης
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Σπουδές	Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού και Κολλέγιο Ζερόμ
Ιδιότητα	ζωγράφος, γλύπτης, καθηγητής, καλλιτέχνης γραφικών τεχνών, σχεδιαστής, porcelain painter και εικαστικός καλλιτέχνης
Αδέλφια	Claude-Armand Gérôme
Κίνημα	ακαδημαϊσμός, Neogrec, Οριενταλισμός και neo-Pompeian
Είδος τέχνης	έργο ιστορικής θεματολογίας και έργο θρησκευτικής θεματολογίας
Καλλιτεχνικά ρεύματα	ακαδημαϊσμός, Neogrec, Οριενταλισμός και neo-Pompeian
Σημαντικά έργα	Pollice Verso, Bonaparte Before the Sphinx, Slave Market in Rome, The Duel After the Masquerade, Consummatum est και Pygmalion and Galatea
Βραβεύσεις	Μέγας Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής και Τάγμα του Ερυθρού Αετού
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ζαν-Λεόν Ζερόμ ήταν γιος χρυσοχόου, πήγε σχολείο στη Βεζούλ (Vesoul) και μαθήτευσε στο εργαστήριο του Πωλ Ντελαρός (Paul Delaroche, 1797 - 1859) στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού το 1842. Στη συνέχεια, το 1844, σπούδασε κοντά στον Σαρλ Γκλερ (Charles Gleyre, 1818 - 1874), αλλά μόνο για τρεις μήνες. Αργότερα ταξίδεψε στην Ιταλία, όπου παρέμεινε για ένα χρόνο. Ο Ζερόμ, ως ένθερμος οπαδός του Νεοκλασικισμού, τέθηκε επικεφαλής μιας ομάδας νέων καλλιτεχνών, γνωστής ως «Οι Νεοέλληνες», οι οποίοι συγκεντρώνονταν στο ιστορικό Καφέ Λε Προκόπ (Café Le Procope) του Μονπαρνάς.

Κατά τη διάρκεια της Ιουλιανής Μοναρχίας στη Γαλλία, η «επίσημη» φιλοσοφία για την τέχνη ήταν η αποκαλούμενη "juste milieu" (προφέρεται ζυστ μιλιέ), δηλαδή ένας ενδιάμεσος συνδυασμός νεοκλασικών ιδεών και ενός ανερχόμενου ρομαντισμού, αλλά και ενός συγκαλυμμένου ερωτισμού, πολύ δημοφιλούς στα κοινωνικά στρώματα της παρισινής μπουρζουαζίας. Η φιλοσοφία αυτή βρήκε την πραγμάτωσή της στον πίνακα του Ζερόμ «Η Κοκορομαχία» (1847), έξοχο δείγμα νεοκλασικής τεχνοτροπίας, για τον οποίο τιμήθηκε με μετάλλιο, όταν εκτέθηκε στο Σαλόν του 1847 στο Παρίσι.

Το 1852, ο Ζερόμ έφυγε για τη Ρωσία, λόγω όμως του επικείμενου Κριμαϊκού πολέμου, κατέληξε στην Κωνσταντινούπολη. Αυτή ήταν η πρώτη του γνωριμία με την Ανατολή. Τον επόμενο χρόνο ταξίδεψε στη Γερμανία και την Ουγγαρία, όπου κάνοντας ένα σταθμό, ζωγράφισε το στρατόπεδο των Ρώσων στρατιωτών, και ο πίνακας εκτέθηκε στο Σαλόν του 1854.

Στην Παγκόσμια Έκθεση του 1855 στο Παρίσι, ο Ζερόμ καθιερώθηκε ως ο ηγέτης των Γάλλων Οριενταλιστών. Την επομένη χρονιά ταξίδεψε στην Αίγυπτο μαζί με το θεατρικό συγγραφέα Εμίλ Ωζιέ (Emile Augier, 1820 – 1889), τον γλύπτη Ωγκύστ Μπαρτολντί (Auguste Bartholdi, 1834 – 1904, που έχει φιλοτεχνήσει το Άγαλμα της Ελευθερίας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης) και άλλους φίλους του ζωγράφους, διέπλευσε επανειλημμένα το Νείλο και παρέμεινε για τέσσερις μήνες στο Κάιρο. Το ταξίδι αυτό ήταν καθοριστικό για τον Ζερόμ, που ήρθε σε άμεση επαφή με το περιβάλλον και την ατμόσφαιρα μιας χώρας, που τόσο πολύ τον ενέπνευσε στο έργο του. Με τις εμπειρίες από το ταξίδι του αυτό, ο Ζερόμ φιλοτέχνησε πολλούς πίνακες, με μια νέα καλλιτεχνική προσέγγιση, όπως «Αρβανίτες που παίζουν σκάκι» (1859) και «Το φρουραρχείο των Αρβανιτών στο Κάιρο» (1861).

Όταν ο Ζερόμ επέστρεψε στο εργαστήριό του στην οδό Νοτρ-Νταμ-ντε-Σαμπ (Notre-Dame-des-Champs) στο Παρίσι, τον επισκέφτηκε σ’ αυτό ο Θεόφιλος Γκωτιέ, ο οποίος με έκπληξη διαπίστωσε το πλήθος των σχεδίων που είχε φιλοτεχνήσει ο ακούραστος αυτός «καλλιτέχνης-ταξιδευτής». Το 1862, όταν ο Ζερόμ επέστρεψε στην Αίγυπτο, επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στην οριενταλιστική τέχνη. Πήγε ακόμη στη Συρία και την Ιερουσαλήμ, διευρύνοντας έτσι το πεδίο της «ανθρωπολογικής» εμπειρίας του. Μετά την επιστροφή του στο Παρίσι το 1863, ο Ζερόμ παντρεύτηκε τη Μαρί Γκουπίλ (Marie Goupil, 1842 - 1912), κόρη ενός πλούσιου και με μεγάλο κύρος εμπόρου τέχνης. Την ίδια χρονιά εξέθεσε στο Σαλόν το έργο του «Ο Δεσμώτης» (1863, Μουσείο Καλών Τεχνών, Νάντη). Το 1864 έγινε καθηγητής στην νεοσυσταθείσα τότε Σχολή Καλών Τεχνών (École des Beaux-Arts).

Το 1868, ο Ζερόμ ξεκίνησε μια μεγάλη περιοδεία στην Αίγυπτο και τη Μικρά Ασία μαζί με το συγγραφέα Εντμόν Αμπού (Edmond About, 1828 - 1885). Ταξίδεψαν γύρω από τη Νεκρή Θάλασσα, επισκέφτηκαν το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, δέχτηκαν επίθεση από ληστές στην Πέτρα της Ιορδανίας και κατέληξαν στην Ιερουσαλήμ, όπου ο Ζερόμ ζωγράφισε το «Γολγοθά», που εκτέθηκε στο Σαλόν του 1868.

Ο Ζερόμ επέστρεψε και πάλι στην Αίγυπτο, όπου παραβρέθηκε στη διάνοιξη της Διώρυγας του Σουέζ το 1869. Επισκέφτηκε την Αλεξάνδρεια και το Κάιρο. Αργότερα πραγματοποίησε πολλά ακόμη ταξίδια στην Τουρκία (1871), την Ισπανία και την Αλγερία (1873), ξανά στην Τουρκία, την Ελλάδα και την Παλαιστίνη (1879 – 1880). Η γοητεία της Ανατολής κεντρίζει το ενδιαφέρον του και επικεντρώνει στα επόμενα χρόνια σε οριενταλιστικής φύσης πίνακες, με ερωτικά θέματα, γυμνότητα γυναικείων σωμάτων και ατμόσφαιρα αισθησιασμού. Το 1865 εξελέγη μέλος του Ινστιτούτου της Γαλλίας (Institute de France). Πέθανε το 1904 σε ηλικία 79 ετών και ο τάφος του βρίσκεται στο Κοιμητήριο της Μονμάρτρης (Cimetière de Montmartre).

Το πιο γνωστό και από τα πιο αξιόλογα «οριενταλιστικά» έργα της περιόδου αυτής είναι «Το Σκλαβοπάζαρο» (1866). Όπως αναφέρει ο Έντουαρντ Λούσυ-Σμιθ στο έργο του «Ο Ερωτισμός στην Τέχνη», το «Σκλαβοπάζαρο» του Ζερόμ «δείχνει πόσο άνετα το ανατολίτικο στοιχείο, που ήταν τόσο της μόδας εκείνη την εποχή, μπορούσε να συνδυάζεται με την προτίμηση για τη διακορευμένη αθωότητα και την υποταγή του θηλυκού».

Στο ίδιο μοτίβο του αισθησιασμού και της γυναικείας σκλαβιάς είναι και οι πίνακες του Ζερόμ: «Ελληνικό Εσωτερικό – Ο γυναικωνίτης (περ. 1860), «Μαυριτανικό Λουτρό» (1870, Μουσείο Καλών Τεχνών, Βοστόνη, ΗΠΑ), «Η Γητεύτρα φιδιών» (1870), «Πισίνα στο Χαρέμι» (περ. 1876), «Σκλαβοπάζαρο στη Ρώμη» (περ. 1884, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη), «Το Μεγάλο Χαμάμ στην Προύσα» (1885), «Λουόμενες στο Χαρέμι» (1889), «Γυναικείο Γυμνό» (1889) «Το Άναμμα του Ναργιλέ» (περ. 1898) κ. ά.

Εξίσου επιτυχής ήταν και η ενασχόλησή του με τη γλυπτική. Εκθέτει στο Σαλόν στο Παρίσι το 1878 ένα μαρμάρινο άγαλμα με βάση το έργο του "Ανακρέων- Βάκχος - Έρως". Ανάμεσα στα άλλα έργα του ξεχωρίζουν η "Ομφάλη" (1887) και η "Ταναγραία" (1890).

Επίσης ασχολήθηκε με καλλιτεχνικά δημιουργήματα σφυρηλατώντας χρυσό και ασήμι που εμπλούτιζε και διακοσμούσε περίτεχνα με πολύτιμους λίθους. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα έργα του: "Ο Βοναπάρτης στην είσοδο του Καΐρου" (1897), "Ταμερλάνος" (1898), "Φρειδερίκος ο Μέγας" (1899).

• Οριενταλισμός

^ α:  Ο πίνακας είναι γνωστός ως "Pollice Verso" που σημαίνει στα λατινικά «Οι αντίχειρες προς τα κάτω», χειρονομία που δήλωνε την επιθυμία των θεατών του αμφιθεάτρου να θανατωθεί ο ηττημένος μονομάχος. Ο πίνακας αγοράσθηκε από το μεγιστάνα Αλεξάντερ Τέρνεϊ Στιούαρτ (Alexander Turney Stewart, 1803-1870), που τον παρουσίασε στη Νέα Υόρκη. Σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Τέχνης στο Φοίνιξ. Μελετήθηκε για τα γυρίσματα της κινηματογραφικής ταινίας "Ο Μονομάχος" (Gladiator, 2000).

^ β: Ανάμεσα στους πίνακες της κλασικής αρχαιότητας, που ο Ζερόμ φιλοτέχνησε σε διάφορες περιόδους της καριέρας του περιλαμβάνονται «Ο Βασιλιάς Κανδαύλης» (1859),«Διογένης» (1860), «Ο Σωκράτης συναντά τον Αλκιβιάδη στο σπίτι της Ασπασίας» (1861), «Η Φρύνη ενώπιον του Αρείου Πάγου» (1861), "Πυγμαλίων και Γαλάτεια", "Πολύφημος", "Ανακρέων-Βάκχος και Έρως" κ.ά.

 

 

Οι πίνακες και τα γλυπτά του εκτίθενται σε πολλά μουσεία και δημόσιες γκαλερί τέχνης, μεταξύ των οποίων:

• Μουσείο Ορσέ, Παρίσι online Αρχειοθετήθηκε 2011-08-22 στο Wayback Machine.
• Μουσείο Καλών Τεχνών (Λυών)
• Μουσείο Καλών Τεχνών (Ναντ)
• Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Νέα Υόρκη)online
• Μουσείο Καλών Τεχνών Βοστώνης (Museum of Fine Arts, Boston)
• Ίδρυμα Τεχνών του Σικάγου online
• The Cincinnati Art Museum
• Ίδρυμα Τεχνών του Ντιτρόιτ online Αρχειοθετήθηκε 2008-05-12 στο Wayback Machine.
• Μουσείο Καλών Τεχνών του Χιούστον (The Museum of Fine Arts Houston) online
• Μουσείο Γκετί, Los Angeles, CA. online
• Joslyn Art Museum [1]
• Μουσείο Τεχνών του Μιλγουόκι online
• Ίδρυμα Τεχνών της Μινεάπολης online
• Μουσείο Καλών Τεχνών του Σαν Φρανσίσκο online
• National Gallery of Art, Washington, D.C. online^{[νεκρός σύνδεσμος]}
• Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου online Αρχειοθετήθηκε 2011-06-10 στο Wayback Machine.
• Εθνική Πινακοθήκη Καναδά, Οττάβα online
• Ερμιτάζ-Hermitage Museum, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία online
• Phoenix Art Museum online
• Spencer Museum of Art
• The Haggin Museum, Stockton, California online
• Λουδοβίκος ΧIV, 1862 Madlen Public Library
• Η υποδοχή των πρεσβευτών του Σιάμ, 1864 Εθνικό Μουσείο του κάστρου Φοντεναιμπλώ

• Gerard – Georges Lemaire: “The Orient in Western Art” (English edition), pp. 238 – 243 & 340, Koenemann, 2005.
• Έντουαρντ Λούσυ-Σμιθ «Ο Ερωτισμός στην Τέχνη», σελ. 142 (εικ. 133), Εκδόσεις ΥΠΟΔΟΜΗ ΕΠΕ, Αθήνα, 1985.
• Deirdre Robson: “The Art of the Nude”, Parragon Book Service Ltd, London, 1995.

• Ζαν-Λεόν Ζερόμ
• Εικόνες ζωγραφικής
• Εικόνες και ήχος
• Έργα Ζαν Λεόν Ζερόμ