Луи Армстронг

XX ĕмĕрти паллă мусăкçă, Дюк Эллингтонпа, Чарли Паркерпа, Майлз Дэвиспа тата Джон Колтрейнпа пĕрле джаз аталанăвне чылай вăй хунă, пĕтĕм тĕнчере ăна халăх хушшинче сарассишĕн нумай тăрăшса ĕçленĕ.

Луи Армстронг Louis Armstrong
Тĕп хыпар
Тулли ят	Луи Дэниел Армстронг
Çуралнă вăхăт	1901 çулхи çурлан 4-мĕшĕ
Çуралнă вырăн	Çĕнĕ Орлеан
Вилнĕ вăхăт	1971 çулхи утăн 6-мĕшĕ (69 çул)
Вилнĕ вырăн	Çĕнĕ Йорк
Патшалăх	АПШ
Инструментсем	Пăрăх
Жанрсем	Джаз
Суя ятсем	Satchmo, Pops
Satchmo.net

Луи, креол манерĕпе ăна çапла чĕннĕ, Çĕнĕ Орлеанăн негрсен чи чухăн районĕнче çуралнă. Ачалăхра нуша тӳснĕ (амăшĕ — кĕпе-йĕм çăвакан, ашшĕ — ĕç шыраса ĕçлекен). Ывăлĕ пĕчĕк чухнех ашшĕ çемьене пăрахать. Амăшĕ проституткăна ĕçе каять, Беатрис йăмăкĕпе пĕрле арçын ачана Джозефина кукамăшĕ патĕнче çитĕнет. Тепĕртакран амăшĕ ăна хăй патне илет, анчах та ăна ăс парса ӳстереймест. Ачаранах Армстронг çĕр кăмрăкне тиесе турттарать, хаçат сутать. Çиччĕ çул тултарсан анчах Америкăна Раççей империнчен пурăнма килнĕ еврей Карнофски кăмрăк сутăçĕсен килĕнче ĕçлесе пурнать. Армстронг сутăç çемьинче усрав ывăлĕ пулса тăрать. Карнофски çемьи Сторивиллре районĕнче пурăннă — кунта барсем, клубсем, ташă залĕсем ĕçленĕ. Карнофски пкаярах Армстронга корнет туянма укçа панă.

 

Армстронг ирех урамри вокал ансамблĕнче ĕçлет, параппансем çинче выляса темиçе çул хушшинче хăйĕн хăлхине çивĕчлетет, мусăк пĕлӳлĕхне 1913 çулта «Уэйф’с Хоум» тĕрмери (унта вăл амăшĕн клиенчĕ-полисмен пистолетне вăрласа Çĕнĕ çулта урамра персе çӳренĕшĕн лекнĕ) интернатра ӳстерет. Вăл тӳрех лагерьти оркестр пултарулăх ĕçне хутшăнса тамбурин, альтгорн выляма вĕренет, каярах корнета алла илет. Оркестр хăй вăхăтĕнчи кĕвĕсене — маршсене, полькăна — вылянă. Тĕрмере Луи мусăкçă пулма ĕмĕтленет. Ирĕке тухсанах вăл клубсенчи оркестрсенче вылять. Ăна Кинг Оливер, хулари чи лайăх корнетçĕ асăрхать, ăс парать. Луи Армстронг ăна хăйĕн чăн вĕрентӳçи тет. 1918 çулта Оливер Чикаго хулине кайсан, Армстронга хăйĕн ансамбльне ĕçлеме чаплă тромбонçă Кид Ори чĕнет. Луи хутран-ситрен Оскар «Папа» Селестинăн «Tuxedo Brass Band» оркестрĕнче вылять, унпа пĕрле ун чухне Пол Домингес, Затти Синглтон, Альберт Николз, Барни Бигард тата Луис Рассел мусăкçăсем ĕçленĕ. Тăван хулари джаз парачĕсене хутшăннă, Фэтс Мэрейблăн «Jazz-E-Sazz Band» бэндĕнче Миссисипи тăрăх çӳрекен пăрахутсем çинче ташă каçĕсенче вылять. Мэрейбл, профессиллĕ бэнд-лидер, каччăна нота пĕлӳлехне ăнлантарсан, Армстронг мусăк ăста мусăкçă пулса тăрать. Каярах ăна мусăкçăсем Сачмо (акăл. Satchel Mouth «рот-меха») витлев параççĕ.

 

Маэстро-джаз

Суйласа илнĕ дискографи

• 1923 — The Young Louis Armstrong
• 1924 — Louis Armstrong And The Blues Singers
• 1925 — Hot Fives & Sevens, vol.1
• 1926 — Hot Fives & Sevens, vol.2
• 1927 — Hot Fives & Sevens, vol.3
• 1928 — Louis Armstrong And His Orchestra
• 1929 — Hot Fives & Sevens, vol.4
• 1930 — Louis Armstrong & His Orchestra
• 1931 — Stardust
• 1932 — The Fabulous Louis Armstrong
• 1933 — More Greatest Hits
• 1934 — Paris Session
• 1935 — Rhythm saved The World
• 1936 — Jazz Heritage: Satchmo’s Discoveries
• 1937 — New Discoveries
• 1938 — On The Sunny Side Of The Street
• 1939 — Louis Armstrong In The Thirties, vol.1
• 1940 — New Orleans Jazz
• 1947 — Satchmo Sings
• 1947 — Satchmo At Symphony Hall (live)
• 1947 — Satchmo At Symphony Hall, vol.2 (live)
• 1950 — New Orleans Days
• 1950 — Jazz Concert (live)
• 1950 — New Orleans Nights
• 1950 — Satchmo On Stage (live)
• 1950 — Satchmo Serenades
• 1950 — New Orleans To New York
• 1951 — Satchmo At Pasadena (live)
• 1954 — Latter Day Louis
• 1954 — Louis Armstrong Sings The Blues
• 1955 — Satch Plays Fats: The Music Of Fats Waller
• 1955 — Satchmo The Great (live)
• 1955 — Ambassador Satch
• 1956 — Louis Armstrong Plays W.C.Handy
• 1956 — Great Chicago Concert 1956 (live)
• 1956 — American Jazz Festival At Newport (live)
• 1956 — Ella and louis
• 1956 — At Pasadena Civic Auditorium, vol.1 (live)
• 1957 — Louis Under The Stars
• 1957 — Porgy and Bess
• 1957 — Louis Armstrong Meets Oscar Peterson
• 1957 — Louis and the Angels
• 1959 — Satchmo In Style
• 1960 — Louis & the Dukes Of Dixieland
• 1960 — Happy Birthday, Louis! (live)
• 1960 — Paris Blues
• 1961 — Louis Armstrong and Duke Ellington
• 1961 — Armstrong/Ellington: Together For The First
• 1961 — Together For The First Time
• 1963 — Hello, Dolly
• 1964 — Satchmo
• 1964 — Louis
• 1967 — I Will Wait For You
• 1968 — Disney Songs The Satchmo Way
• 1968 — What A Wonderful World
• 1999 — The Very Best Of Louis Armstrong (2CD)
• 2000 — Louis And The Good Book
• 2000 — Grand Collection
• 2000 — Louis Live
• 2000 — The Katanga Concert (live)
• 2001 — In Concert (live)
• 2001 — Best Live Concert, vol.1
• 2001 — La Vie En Rose

Суйласа кăларнă DVD

• Louis Armstrong «Hello Dolly»
• Louis Armstrong «Jazz Festival»
• Louis Armstrong «A Rhapsody in Black and Blue»
• Louis Armstrong «Newport Jazz Festival part 1»
• Louis Armstrong «Newport Jazz Festival part 2»
• Louis Armstrong «In Stuttgart»
• Louis Armstrong «Clips Hystory Volume 1»
• Louis Armstrong «Clips Hystory Volume 2»

• Коллиер Дж. Л. Луи Армстронг. Американский гений. — М.: Издательство Прессверк, 2001. ISBN 5-94584-027-0
• Фейертаг В. Б. Джаз. XX век. Энциклопедический справочник. — Спб.: «СКИФИЯ», 2001, с.22-24. ISBN 5-94063-018-9
• Шапиро Н. Послушай, что я тебе расскажу…История джаза, рассказанная людьми, которые ее создавали.— Новосибирск: Сиб.унив.изд-во, 2006. ISBN 5-94087-307-3
• Bohlander K., Holler K.-H. Jazzfuhrer.— Leipzig, 1980, с.18-23.

• Луи Армстронгăн мусăкĕ
• Луи Армстронгăн юррисемпе фотографисем 2009 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 26-мӗшӗнче архивланӑ.

	Армстронг, Луи Викиампарта?

• Армстронг пилленĕ официаллă сайт(акăлч.)
• «Louis Armstrong Душа джаза». Леонид Аускерн
• www.satchmo.ru Луис Армстронг пирки(выр.)
• Луис Армстронг джаз энциклопединче(выр.)