Ио (ав.гр.
Галилео Галилей уçнă. Курăнакан çăлтăр виçи - 5,02 (хирĕç тăни). Ятне мифологири Герăн Ио ятлă апăсне тата Зевсăн савнине асăнса панă.
Орбита пахалăхĕсем | |
---|---|
категори | спутник |
Уçни | |
уçакан | Галилео Галилей |
уçнă вырăн | Падуа университечĕ |
уçнă вăхăт | 1610, кăрлач, 8 |
Орбита пахалăхĕсем | |
Афели | |
Перигели | |
Мăн çуртĕнĕл | |
Орбитăллă эксцентриситет | 0,0041 |
Орбитăллă тапхăрĕ | |
Сидери тапхăрĕ | 1,769 137 786 д |
Орбитăллă хăвăртлăхĕ | 17,334 км/ç |
Вăтам аномали | |
Тайăмĕ | 2,21° (эклиптикăна) 0,05° (Юпитер экваторне) |
Хăпаракан çыххин долготти | |
Перицентрăн аргуменчĕ | |
Спутниксем | |
Физика пахалăхĕсем | |
Размер | 3 660,0 × 3 637,4 × 3 630,6 км |
Экваториаллă радиус | |
Полярлă радиус | |
Планета пичĕн лаптăкĕ | 41 910 000 км2 |
Хĕсĕнни | |
Калăпăшĕ | 2,53·1010 км3 |
Йывăрăшĕ | 8,9319·1022 кг |
Вăтам тачăлăхĕ | 3,528 г/см3 |
Экватăрти йывăрăшăн вăйĕ | 1,796 м/ç2 (0,183 |
Иккĕмĕш космос хăвăртлăхĕ | 2,558 км/ç |
Сидерлĕ çаврăнăвăн тапхăрĕ | синхронлă (Юпитер патне пер енĕпеçавăрăннă) |
Эквтăрти çаврăну йĕрлĕ хăвăртлăхĕ | 271 км/ç |
Çаврăну тĕнĕлĕ эклиптика тайăмĕ | паллă мар |
Альбедо | 0,63 ± 0,02 |
Планета пичĕн температури | |
Чи сивĕ | 90 K |
Вăтам | 110 K |
Чи вĕри | 130 K |
атмосферăн йышĕ | |
Планета питĕнчи пусăмĕ | питĕ сахал |
Ку спутник Хĕвел системинче геологи енчен чи хастарри, ун çинче 400 ытла ĕçлекен вулкан . Хăшпĕр вулканĕсем кӳкĕртпе кӳкĕрт оксидне 500 км ытла çӳлелле ывăтаççĕ. Ио çинче 100 ытла ту, вĕсем спутникăн силикатлă хуппи хĕсĕннипе пулнă. Хăшпĕр ту вĕçлексем çĕр çинчи Джомолунгмăран çӳллĕрех — например, гора Южная Боосавла выше Джомолунгмы в два раза.
Ио патне чи малтан йĕкĕреш аппратсем «Пионер-10» тата «Пионер-11» пулнă, вĕсем спутник патĕнче 1973-мĕш çулхи раштавăн 3-мĕшĕнче тата 1974-мĕш çулхи раштавăн 4-мĕшĕнче вĕçсе иртнĕ. Аппаратсем вĕçнине радиопа сăнаса Ион массине тата тачăлăхне тĕрĕслетме сай пулнă. Ио пăртан мар, силикат породисенчен тăнине палăртнă. Ку аппаратсем Ио çинче атмосферăн çӳхе сийне тата орбити патĕнче интенсивлă радиаци пиçихине курма май пулнă. «Пионер-11» çинчи камера çурçĕр поляр облаçне лайăх пахалахпа ӳкерме пултарнă. «Пионер-10» та ӳкермелле пулнă, анчах радиаци шайĕ пысăк пулнипе сăнавсем ăнăçла пулманн.
«Вояджер-1» тата «Вояджер-2» космос аппарачĕсем Ио патĕнче 1979 -мĕш çулта ĕçсе кайнă, вĕсен фотоаппаратури спутника лайăхрах пахалăхпа ӳкерме май панă. «Вояджер-1» Ио патенчен 20 600 километрта 1979-мĕш çулхи пушăн 5-мешĕнче иртсе кайнă . Спутник çинчен тунă ӳкерчĕсем спутник çинче темĕскерле тĕрлĕ тĕслĕ кратерсем çук пейзаж кăтартнă. Пысăх пахалăхпа тунă фото çинче нумай тĕлĕнселле формăлла шăтăклă, Джомолунгмăран çӳлĕрех тулă çăмрăк си курăннă.
«Галилео» космос аппарачĕ Ио патне 1995-мĕш çулта вĕçсе çитнĕ
Ио питĕ çӳхе тĕпрен илсен кӳкĕрт диоксчĕнчен (SO2) тăракан Атмосфера пур, унта тата кăштах кӳкĕрт моноиоксчĕ (SO), натри хлоричĕ (NaCl) тата кӳкĕрт кислород атомĕсем.
Видео о вращении Ио от Национального управления океанических и атмосферных исследований (акăлч.)
|style="width:50%; "|
This article uses material from the Wikipedia Чăваш article Ио (çулташ), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Урăххине кăтартман пулсан ку материал CC BY-SA 4.0 лицензипе килĕшӳллĕн сарăлать. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Чăваш (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.