Ахурамазда

ʾwhrmzd'), «Ăсчах-Турă» — авестăри турăлăх ячĕ, унăн пӳлĕхçи — Саратуштра  — сăртăша никĕслекенĕ — хăйне пĕртен-пĕр турă тенĕ.

Авестăра Ахура-Мазда — пуçлăхсăр, вĕçĕ-хĕррисĕр çутăра, тăваканскер, мĕнпур япалана тунăскер тата мĕнпур ырăлăха параканскер, пĕтĕмпех пĕлсе майлаштараканскер тата тĕнчене тытаканскер, çаплах хăйсене авестăлла mazdayasna (тепĕр сăмахпа Маздăна чыслă усраса) текен сăртăшсен питĕ чыслă чи çӳлти объект.

Ахура-Мазда ывăлĕ — Аша (чăнлăх-тĕрĕслĕх), тепĕр сăмахпа, тĕнчене йĕркелесе пыракан саккун, тĕрĕслĕ çынна хӳтĕлекенскер тата унăн кăмăл-туйăмне хирĕç пулакан «суя-ултава» — усалпа аркатăва — хирĕç кĕрешекен пур ырă вăйсен пуçлăхĕ.

Кулленлĕхре юлашки сăнарĕнче (Фрашкард сăнĕ) вăл ытти мĕнпур ырă чунпа тĕнчене пĕтĕмпех тасатать.

Сăртăшри турă ячĕ авалхи иран икĕ сăмахĕнчен тытăнса тарать:

• Ахура (ahura) — санскритри असुर asura пулать, Ригведăри, пуринчен малтанВарунăри, чылай турăн эпитечĕ шутланать.

• Мазда (ят ӳкĕмĕ - mazdå) 

Вăтам перс чĕлхиллĕ литературăра, Ормазд — икĕ тĕнчен те аслă турă. Вăл хуçа, чура мар; ашшĕ, ача мар; пĕрремĕш, юлашки мар; хӳтĕлекенскер, хӳтĕ илекен мар; улшăнманскер. Вăл хăй пĕлӳ, пĕлӳ илекен мар; параканскер, илекенскер мар (DK Vol. 3, p. 176,177). Унăн эпитечĕсем авестăри пекех: rayōmand тата x^warrahmand — «ялтăркка» та «туллă хварно».

Авалхи авторсем пĕлнипе, Горомаз — Сăратуштрăпа килĕшӳллĕ, перссен турăлăхĕ. Зевспе пĕрех теççĕ.

• Индоиран тĕнĕсем
• Ашшур (хакал)

• Windischmann, «Zoroastrische Studien» (Б., 1863);
• Spiegel, «Eranische Alterthumskunde» (т. II, Берл., 1873);
• Duncker, «Geschichte des Alterthums» (5 изд., В., 1881);
• Darmesteter, «Ormasd et Ahriman» (П., 1877);
• M. Haug, цитированная выше книга; W. Geiger, «Ost-iranische Kultur im Altertum» (Эрланген, 1882);
• Jackson, «The religion of Awesta», «Grundriss der irânischen Philologie» (Страсбург).