Юханшыв Ангара
Ангара́ — Хĕвелтухăç Çĕпĕрти юханшыв, Енисей юханшывĕн чи пысăк сылтăм юппи, Байкалтан юхса тухакан пĕртен пĕр юханшыв.
 | |
| Характеристика | |
| Бассейн лаптăкĕ | 1 040 000 км² |
| Шыв тăкакĕ | 4 530 м³/ç |
| Шыв юххи | |
| Шыв пуçламăшĕ | Байкал |
| • Координатсем | HGЯOШаблон:Карта/Бк/M/100000 |
| Шыв вăрри | Енисей |
| • Координатсем | HGЯOШаблон:Карттă/Бк/O |
| Вырнаçни | |
 | |
| Патшалăх |  Раççей Федерацийĕ |
| Регион | Иркутск облаçĕ, Красноярск Ен |
| РПШР | |
 — шыв пуçламăшĕ,  — шыв вăрри | |
Ячĕ
ячĕ бурят чĕлхинчи анга (уçă тата çурăк) сăмахран тухнă. Документсенче XIII ĕмĕртен Анкара-Мурэн ятпа асăнаççĕ. Маларах Илим юханшывĕнчен аялларах Çӳлти Тунгуска тесе каланă.
Юпписем
Ангаран чи пысăк юппи - сулахай енчи Тасеева Ытти пысăкрах юпписем: сылтăмра - Илим, Чадобец, Иркинеева, Каменка; сулахайра — Иркут, Китой, Белая, Ока, Ия, Кова, Мура. Байкалăн пĕтĕм шывĕ Ангара витĕр кайнă май, Селенга Ангаран тĕп юппи шутланма пултарать. а
Хуçалăхра усă курни
Ангарах вăрăмах пулмасан та 1 779 км, 380 м таран çӳллĕшне ылмаштарать. Çавăнпа гидроэнергетика валли пысак потенциаллă. Юханшыв çинче виçе ГЭС туса хунă: Иркутск ГЭСĕ, Братск ГЭСĕ тата Усть-Илимск ГЭСĕ. Халь Богучар ГЭСне тăваççĕ. Малалла тата Анатри Ангара ГЭСĕсен каскадне тума планлаççĕ.
Пурăнан вырăнсем
Ангара хĕрринче Иркутск, Ангарск, Усолье-Сибирское, Свирск, Братск, Усть-Илимск тата Кодинск хулисем вырнаçнă. Унсăр пуçне Мегет, Балаганск, Усть-Уда, Осиновка, Железнодорожный, Богучаны, Мотыгино пурăнан вырăнсем юханшыв хĕрринче.
Кĕперсем
1891-мĕш çулта Ангара урлă пĕрремĕш понтон кĕперĕ хывнă. Кĕпер уçнă вăхăтра Иркутск витĕр цесаревич Николай II иртсе кайнă. КУ кĕпер 45 çула яхăн тăнă. Кĕпер витĕр пĕр еннелле кăна кайма май пулнă, пĕр-пĕринчен иртсе кайма пулман.
1931-36 çулсенче кивĕ Ангара кĕперĕ хывнă, вăл Иркутскăн сылтăм тата сулахай çыранта вырнаçнă пайĕсене пĕрлештернĕ. 1978-мĕш çулта Ангара урлă иккĕмĕш кĕпер туса пĕтернĕ, вăл Иркутск хули хĕрринчи Пади Топка тата Жилкинона çыхăнтарнă. . 1999-мĕш çулта Ангара кĕперĕ тума тытăннă. 2002-мĕш çулта ĕçсем чарăннă, 2005-мĕш çулта çĕнĕрен пуçланнă. 2009-мĕш çулта кĕперĕн пĕр енĕпе çӳреме тытăннă, 2010-мĕш çулта икĕ еннелле те çул уçнă.
Галерея
- Ангара Байкалран пуçланни
-
Ангара Байкал патĕнче -
Ангара Братскра -
Пороги на Ангаре - Ангара тăрăх кимĕпе анниАнгара тăрăх кимĕпе анни
Тата пăхăр
- Иркутск шывуправĕ
- Çӳлти Ангара
Вуламалли
Асăрхавсем
КАçăсем
- Ангара // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
- Ангара (юханшыв) — ПСЭ
- Ангара в «Словаре современных географических названий»(ĕçлемен каçă)
- Ангара — река с двумя именами 2013 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче архивланӑ., Байкальский край — информационно-краеведческий портал
- АНГАРА, AutorSite
- Пожалейте Ангару! 2011 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.
- Зона экологического бедствия
Шаблон:Ангара Шаблон:Енисей
This article uses material from the Wikipedia Чăваш article Ангара (юханшыв), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Урăххине кăтартман пулсан ку материал CC BY-SA 4.0 лицензипе килĕшӳллĕн сарăлать. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Чăваш (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.