Дегӏастанан Автономин Советийн Социалистийн Республика
,
| АССР | |||||
| ДегӀастанан Автономин Советийн Социалистийн Республика | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| жӀай. Дагъистаналъул АССР даьргӀ. Дагъиста АССР гӀум. Дагъыстан АССР лаьзг. Дагъустандин АССР гӀазгӀум. Дагъусттаннал АССР | |||||
 | |||||
| |||||
| HGЯO | |||||
| Пачхьалкх |  ССРС | ||||
| Йукъайоду | РСФСР | ||||
| Адм. центр | ХIинжа-гIала | ||||
| Истори агеографи а | |||||
| Кхоллар | 1921 шо | ||||
| ДӀайаккхар | 1991 шо | ||||
| Латта | 50,3 тыс. | ||||
| Йоккха гӀала | ХIинжа-гIала | ||||
| Бахархой | |||||
| Бахархой |
| ||||
| Официалан меттанаш | оьрсийнжӀайнгӀазгӀумкийнлезгӀойнгӀумкийнногӀийн (1936 шо кхаччале а1978 шарал тӀехьа а)табасаранийндаргӀойназербайджанийнтатийн,нохчийн (1978 шарахь дуьйна) | ||||
.svg)
Де́гӀастанан Автоно́мин Сове́тийн Социали́стийн Респу́блика (ДегӀастанан АССРДАССР1936 шеран 5 декабрь кхаччалц Автономин ДегӀастанан Социалистийн Советийн Республика) — 1921—1991 шерашкахь хилла Российн Советийн Федеративан Социалистийн Республикин автономин республика.
Коьрта шахьар — ХӀинжа-ГӀала.
Истори
 |  |  |
Йукъахь итт гуо болу ДегӀастанан автономикхайкхийра Леррина гулйина Йерриг ДегӀастанан Советийн гуламехь (1920 шеран 13 ноябрехь)цигахь председатель Коркмасов Джелал вара. ДегӀастанан Автономин Социалистийн Советийн Республикин юридически агӀора кечдар хилира 1921 шеран 20 январехь Йерригроссийн Центран Кхочушдаран Комитетан сацамца. Коркмасов Джелал председатель волуш 1921 шеран 1—7 декабрехь хиллачу Хьалхарчу Йерриг ДегӀастанан кхолламан Советийн гуламотӀеийцира ДегӀастанан Конституци.
1922 шеран 16 февралехь республикинРСФСР Республикех хьалхарасовгӀат дира Къинхьегаман ЦӀечу Байракхан орденца. СовгӀат делира бахархоша 28 дийнахь 50 километр деха хи дуьллу Октябран Революцин цӀарах татол дуьллуш турпалабертахь болх барна.
1922 шеран 16 ноябрехь Республика ДегӀастанан мохк шозза тӀекхийтирацунна йукъа ГӀизларан гуоНогӀийнӀаьржаногӀийнАучикулакан дакъош тохарна. ДАССР мохк хилира 57 320 км².
Бахархой
Республикин бахархойн бараман динамика:
| Шо | Бахархойст. | Хьост |
|---|---|---|
| 1926 | 788 098 | 1926 шарахь бахархой багарбар |
| 1939 | 930 416 | 1939 шарахь бахархой багарбар |
| 1959 | 1 062 472 | 1959 шарахь бахархой багарбар |
| 1970 | 1 428 540 | 1970 шарахь бахархой багарбар |
| 1979 | 1 627 884 | 1979 шарахь бахархой багарбар |
| 1989 | 1 802 579 | 1989 шарахь бахархой багарбар |
ДегӀастанан гӀалийн агуонийн а бахархойн этносийн хӀоттам 1926 шеран бахархой багарбаран жамӀашца [1]
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3ADagestan_1926.jpg){kind=link}
ДегӀастанан гӀалийн агуонийн а бахархойн этносийн хӀоттам 1939 шеран бахархой багарбаран жамӀашца [2]
![[2]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/eb/Dagestan_1939.jpg){kind=link}
Къоман хӀоттам
| шо | Оьрсий | ЖӀай | ДаргӀой | ГӀумкий | ГӀазгӀумкий | ЛезгӀой | НогӀий | Азербайджанаш | Табасаранаш | Таташ а ламанан жуьгтий а | Нохчий |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1926 | 12,5% | 17,7% | 13,9% | 11,2% | 5,1% | 11,5% | 3,3% | 3,0% | 4,0% | 1,5% | 2,8% |
| 1939 | 14,3% | 24,8% | 16,2% | 10,8% | 5,6% | 10,4% | 0,5% | 3,4% | 3,6% | ? | 2,8% |
| 1959 | 20,1% | 22,5% | 13,9% | 11,4% | 5,0% | 10,2% | 1,4% | 3,6% | 3,2% | 1,6% | 1,2% |
| 1970 | 14,7% | 24,4% | 14,5% | 11,8% | 5,0% | 11,4% | 1,5% | 3,8% | 3,7% | 1,3% | 2,8% |
| 1979 | 11,6% | 25,7% | 15,2% | 12,4% | 5,1% | 11,6% | 1,5% | 4,0% | 4,4% | 1,6% | 3,0% |
| 1989 | 9,2% | 27,5% | 15,6% | 12,9% | 5,1% | 11,3% | 1,6% | 4,3% | 4,3% | 0,9% | 3,2% |
Билгалдахарш
Хьажоргаш
- Дагестанская Автономная Советская Социалистическая Республика // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия1969—1978.
- М. Я. Мирзабеков. Административно-территориальные преобразования и изменения в Дагестане в 50-е - 70-е годы XX в. // Историческиефилософскиеполитические и юридические наукикультурология и искусствоведение. Вопросы теории и практики. — 2016. — № 6 (68)ч. 1. — С. 124-131. — ISSN 1997-292X.
This article uses material from the Wikipedia Нохчийн article ДегӀастанан Автономин Советийн Социалистийн Республика, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Чулацам лело мега CC BY-SA 4.0 лицензица (кхениг билгалйина йацахь). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Нохчийн (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.