Sofokles (e henc'hresianeg Σοφοκλῆς, Sophoklễs) zo, gant Aesc'hulos hag Euripides, unan eus an tri oberer nemeto eus Henc'hres a skrivas trajediennoù a zo deut ul lodenn anezho betek ennomp.
Ganet eo bet Sofokles e 495 pe 496 kent J.K. e Kolonos (e-kichen Aten), un nebeud bloavezhioù kent emgann Maraton e 490. Mab e oa d'un Atenad pinvidik, Sofilos, a veve diwar labour e sklaved, anezhe govelerien ha kilvizien. Hervez Aristoksenos, hag evel ma seblant hervez e oberenn ziwezhañ, e oa a orin eus demos Kolonos, war vord ar geoded. Bet en doa un deskadurezh a-feson ha kentelioù gant Lampros peurgetket. A-drugarez d'an deskadurezh-se e c'hallas ren al laz-kanañ goude trec'h Salamis, hag eñ 16 vloaz hepken ! Berzh a reas evel saver trajediennoù : da 27 vloaz, e 468 kent J.K., e c'hounezas ar c'hentañ priz e kentstrivadeg c'hoariva an Dionisia hag eñ o kevezañ neuze gant mestr an trajedienn atenat, Aesc'hulos. En holl e voe trec'h 24 gwezh, oc'h erruout en eil plas bep tro a-hend-all.
Kemer a reas perzh e buhez politikel ar geoded ivez. E 443 e voe unan eus « hellenotamiai » Kevre Delos (merourien an truaj roet gant kevredidi Aten). Strategour e oa bet e 440 war un dro gant Perikles ha kemer a reas perzh en ergerzhadenn a-enep emsavidi Samos gant hemañ. E 413, goude an taol-stad a heulias c'hwitadenn ergerzhadenn Sikilia, e vije bet unan eus an 10 komiser (Probouloi) eus ar c'huzul dilennet evit renkañ an aferioù pemdez, hag eñ 83 bloaz, kent diazezidigezh an oligarkiezh e 411. Pouezañ a reas kalz berzh e drajediennoù hag e vignoniezh gant Perikles en e zilennadennoù moarvat.
E 420 e tegemeras un aoter evit delwenn Asklepios en e di, pa voe degaset an doue-se da Aten. Abalamour da se e voe roet dezhañ al lesanv dalif a z/Dexion (degemerer) gant Ateniz.
Dimezet e oa d'an atenadez Nikostrate a roas ur mab dezhañ, Iofon. Bet en doa ivez ur serc'h eus Sikion anvet Teoris, a roas ur mab all dezhañ, Ariston, tad Sofokles yaouank. A-hervez, nebeut amzer kent e varv e vije bet Iofon o prosezañ outañ dirak ar c'huzuilh familh, abalamour d'un dizemglev diwar-benn e hêrezh hag e vab a glaskas prouiñ e oa erru kabac'h. A-walc'h e oa bet neuze lakaat lenn e oberenn ziwezhañ dirak al lez-varn evit lakaat fin d'ar prosez en e enep.
Mervel a reas e 406 hag e bezh diwezhañ, Oedipous e Kolonos, a voe c'hoariet ar memes bloavezh, goude e varv.
Krouet eo bet gant Sofokles an « trede aktour » (tritagonistes). En e raok ne veze morse en tu all da zaou aktour war al leurenn, ma ne gonter ket al laz-kanañ. Biken avat ne vo muioc'h evit tri aktour er c'hoariva e Henc'hres. C'hoariet e veze ar rolloù a eil renk gant ar memes den alies. An trede aktour a vihanae c'hoaz pouez al laz-kanañ hag a zegase degouezhioù ouzhpenn evit displegañ an enebiezhioù etre an dudennoù ha diskouez o zemz-spered. Dilezet en deus ivez reizhiad an trilogezhioù.
Savet en deus 123 pezh-c'hoari hag en o zouez ugent pe 22 drama satirek. Kollet eo bet an darn vrasañ anezhe.
This article uses material from the Wikipedia Brezhoneg article Sofokles, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Danvez a c'haller implijout dindan CC BY-SA 4.0 nemet ha notet e vefe ar c'hontrol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Brezhoneg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.