Pipi Gonto

E 1902 e voe kentañ embannadur Pipi gonto, gant an ti-moullañ Prudhomme, e Sant-Briek ; in-8 e oa e vent, 225 pajenn a oa ennañ, ha 7 skeudenn gant E. Dudoret.

Ur pennad diwar-benn al levr a oa bet embannet en Annales de Bretagne, gant Georges Dottin.

Doare-skrivañ

• Skrivet e veze an ar son /ã/
• Ne veze ket skrivet ar "z" na vez ket distaget e yezh Treger : bue, blei, neve, met divezan.

E 1908 e voe embannet ul levr all, anvet Pipi Gonto ivez, gant kontadennoù nevez avat, bepred gant Prudhomme Sant-Brieg ; ment in-8, VIII-184 fajenn. Hini ebet eus ar c'hontadennoù ne oa en embannadur 1902.

• Ur c'hentskrid gallek, pemp pajennad anezhañ, zo diwar-benn unvaniñ ar yezh, KLT nevez-flamm e 1908, hag a zispleg lod eus an doareoù leonek a gaver amañ hag ahont e-barzh ar skrid.
• Ur c'hentskrid brezhonek zo goude.
• Ar c'haz du
• Beaj Fanch Ar Minous da Bariz
• Kovizion eur pôtr Yaouank
• Eun nosvez Nedeleg
• Job an ti-all pezig en pemp tolen. pezh c'hoari fentus.
• Kloareg Kersaozon

Geriaoueg

• anvañ (skrivet hanvan), evit envel.

E 1925 e teuas trede embannadur Pipi Gonto   E Kemper e ti Ad. Le Goaziou, leorier – 7, streat Sant-Fransez  ; in-4 eo ar vent, 240 pajenn zo el levr.
Arabat eo bout souezhet gant stumm leonek ar ger straet, pa lenner e diwezh trede embannadur Pipi Gonto :  Peurvoullet gant Ti-Moullerez La Presse Libérale du Finistère – 4, streat ar C'hastell, Brest – an 31 a viz Eost 1925.

• War ar golo :

DIR-NA-DOR (E. AR MOAL) — PIPI GONTO – MARVAILHOU – Mouladur neve reizet
Un erminig gant al lugan  Evit ar yez hag ar Vro 
E KEMPER - E TI AD. LE GOAZOU, LEORIER - 7, STREAT SANT-FRANSEZ - 1925

• A-raok an talbenn ez eus bruderezh evit  Gwechall-goz e oa..., Marvailhou  G. MILIN (priz : 10 real),  Eur zac'had marvailhou  Yvon CROQ (Eostig Kerinek) (20 real) ha  Bilzig  F. AL LAY (20 real), gant ar meneg "Evit ar frejou-kas dre ar post 15 dre gant ouspenn."
• Tresadennoù giz keltiek/iwerzhonat zo e penn hag e dibenn pep kontadenn, hogen n'eus meneg ebet eus anv o aozer(ez) neblec'h. Un unarouez bihan zo e korn gevred tresadenn pevare tal ar golo.

Disheñvel eo diouzh an embannadurioù diagent : 6 kontadenn nevez zo en trede embannadur, met lamet ez eus bet div gontadenn hag un tamm pezh a oa e levr 1908.

Div lodenn zo el levr

• el lodenn gentañ e kaver 6 eus 7 kontadenn embannadur 1902,
• en eil lodenn e kaver 3 eus 6 kontadenn embannadur 1908.

Eus an daou levr all e vank 4 c'hontadenn:

• eus al levr kentañ:
  • Pipi ar Bourdou ha Yan an Asanter, moarvat ne oa ket kavet mat a-walc'h.
• eus an eil levr
  • Beaj Fañch Ar Minous da Bariz...
  • Kovizion eur pôtr Yaouank
  • Job an ti-all

Abalamour d'an unvaniñ degaset gant emglev ar skrivagnerien e 1908 e voe kemmet doare-skrivañ geriennoù zo, en ur virout doareoù tregeriek ("z" ebet e gerioù evel "anaveet, anean, bean, de, gweenn, ive, koueet, neve, ru, trugare", hag all).

e 1902

• • pajenn 68 : ar mestro, an treo
  • pajenn 69 : skwiz ê
  • pajenn 106 : lez da voto
  • pajenn 107 : treo all
  • pajenn 108 : (karget a) zonezono, parko
  • pajenn 109 : dellido, pividik a vado
  • pajenn 121 : sonjo
  • pajenn 196: kildroenno

Ouzhpenn al liesterioù en o e kaver ivez lod en ou:

• toullou (106); juntou, a-wechou (107); e waziou, sailhou-pik (108)

e 1908

Daoust ma lavar an oberour klask unvaniñ, e vir alies doareoù tregeriek, ken e kaver an daou zoare aliezik (hag a-wechoù an daou stumm er memes frazenn):

• a-wechoù eo, a-wechoù e :
  • pajenn 21 : n'e ket Itien eo ken n'e ken gantan, diskarg eo e gonsians, n'e ket mantrus
  • pajenn 68 : n'e ket d'ac'h
  • pajenn 69 : n'e ket gwir, n'e ket sec'hed, pan e toull
  • pajenn 96 : N'e ket se eo se.
  • pajenn 112 : vel eo dleet, n'e ket gwir
• a-wechoù o, a-wechoù ou :
  • pajenn 18 : ivinou, stalafou, a galonou, deliou ha boto, serr da c'heno
  • pajennoù 68 ha 89 : tudou; pajenn 93 tudo
• a-wechoù er-meaz (hervez distagadur Leon) a-wechoù er-maez, e-kichen da vez
  • pajenn 18 : er-meaz da distanan
  • pajenn 67, 68 : er-meaz
  • pajenn 69 : otro (aotrou); d'ac'h (deoc'h) ;
  • pajenn 110 : er-maez, 'maez
• kemmadur d/z a-wechoù, kemmadur ebet a-wechoù all:
  • pajenn 21 : da zen, da derc'hel
• verboù zo a echu gant a, re all gant an:
  • pajenn 21 :flastra, paran
• pajenn 67 : fazi: 35 vla, e-lec'h 35 pla.

e 1925

• • pajenn 28 : war-zu
  • pajenn 29 : ar mestrou, an traou, skuiz eo,
  • pajenn 53 : lez da votou, (karget a) zonezonou,
  • pajenn 54 : parkou, dellidou
  • pajenn 60 : sonjou
  • pajenn 108 : kildroennou
  • pajenn 232 :
    • emean (skrivet bremañ emezañ), pakan (pakañ), d'ean (dezhañ), warnan, aman, heman...
    • tennou, a-wechou, taoliou
  • pajenn 233 : sur oun

• Pipi Gonto. Emgleo Breiz. 2001. Adembannadur e falc'huneg, ha n'eo ket er skritur orin. Ret e vefe gwiriañ peseurt kontadennoù zo bet adembannet neuze.