Кандэла
Кандэ́ла (пазначэнне: кд, cd) — адна з сямі асноўных адзінак вымярэння сістэмы СІ, роўная сіле святла, якое выпускаецца ў зададзеным кірунку крыніцай манахраматычнага выпраменьвання частатой 540·1012 гэрц, энергетычная сіла святла якога ў гэтым кірунку складае (1/683) Вт/ср.
Прынята ў якасці адзінкі СІ ў 1979 г. XVI Генеральнай канферэнцыяй па мерах і вагах.
| Кандэла | |
|---|---|
| Названа ад | свечка |
| Папярэднік | candlepower[d] |
| Абазначэнне адзінкі | cd[…], кд і kd |
| Пераўтварэнні да асноўнай адзінкі СІ | 1 кандэла |
| Фізічная велічыня | luminous intensity[d], conventional retinal illuminance[d] і natural pupil luminance[d] |
Абраная частата адпавядае зялёнаму колеру. Чалавечае вока валодае найбольшай адчувальнасцю ў гэтай вобласці спектра. Калі выпраменьванне мае іншую частату, то для дасягнення той жа сілы святла патрабуецца бо́льшая энергетычная інтэнсіўнасць.
Раней кандэла вызначалася як сіла святла, выпрамененага чорным целам перпендыкулярна паверхні плошчай 1/60 см² пры тэмпературы плаўлення плаціны (2042,5 К). У сучасным азначэнні каэфіцыент 1/683 абраны такім чынам, каб новае азначэнне адпавядала старому.
Гісторыя
- 1909 год уведзеная адзінка сілы святла «міжнародная Свечка». Роўная сіле святла кропкавай крыніцы ў такім кірунку, у якім ён выпускай светлавы паток у 1 люмен, раўнамерна размеркаваны ў цялесным вугле 1 стэрадыян. 1 міжнародная Свечка роўная 1,005 кд. Выкарыстоўвалася з 1921 года (у СССР з 1925 года) па 1948 год.
- 1948 год новая Свечка замяніла міжнародную Свечку.
- 1967 год замест «новая Свечка» уведзена сучасная назва Кандэла.
Прыклады
Сіла святла, выпрамененая свечкай, прыкладна роўная адной кандэле (лац.: candela — свечка), таму раней гэтая адзінка вымярэння звалася «свечкай», цяпер гэтая назва з’яўляецца састарэлай і не выкарыстоўваецца.
Сіла святла тыпавых крыніц:
| Крыніца | Магутнасць, Вт | Прыкладная сіла святла, кд |
|---|---|---|
| Свечка | 1 | |
| Сучасная (2006 г) лямпа напальвання | 100 | 100 |
| Звычайны святладыёд | 0.015 | 0.001 |
| Звышяркі святладыёд | 0.06 | 3 |
| Сучасная (2006 г) флюарэсцэнтная лямпа | 20 | 100 |
Кратныя і дзельныя адзінкі
Дзесятковыя кратныя і дзельныя адзінкі ўтвораюць з дапамогай стандартных прыставак СІ.
| Кратныя | Дробныя | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| парадак | назва | абазначэнне | парадак | назва | абазначэнне | ||
| 101 кд | дэкакандэла | дакд | dacd | 10−1 кд | дэцыкандэла | дкд | dcd |
| 10² кд | гектакандэла | гкд | hcd | 10−2 кд | сантыкандэла | скд | ccd |
| 10³ кд | кілакандэла | ккд | kcd | 10−3 кд | мілікандэла | мкд | mcd |
| 106 кд | мегакандэла | Мкд | Mcd | 10−6 кд | мікракандэла | мккд | µcd |
| 109 кд | гігакандэла | Гкд | Gcd | 10−9 кд | нанакандэла | нкд | ncd |
| 1012 кд | тэракандэла | Ткд | Tcd | 10−12 кд | пікакандэла | пкд | pcd |
| 1015 кд | петакандэла | Пкд | Pcd | 10−15 кд | фемтакандэла | фкд | fcd |
| 1018 кд | экзакандэла | Экд | Ecd | 10−18 кд | атакандэла | акд | acd |
| 1021 кд | зетакандэла | Зкд | Zcd | 10−21 кд | зептакандэла | зкд | zcd |
| 1024 кд | ётакандэла | Ікд | Ycd | 10−24 кд | ёктакандэла | ікд | ycd |
Гл. таксама
- Люмен — адзінка вымярэння светлавога струменя
Зноскі
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Кандэла, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.