Ба Мо

Ба Мо нарадзіўся ў горадзе Маубін у шляхетнай бірманскай сям’і, якая мела армянскія карані.

У 1924 году ён атрымаў навуковую ступень ва Універсітэце Бардо ў Францыі: абараніў доктарскую дысертацыю на французскай мове, прысвечаную розным аспектам будызму ў Бірме. Пры гэтым сам Ба Мо быў каталіком.

З 1920 году Ба Мо займаўся юрыдычнай практыкай, удзельнічаў у палітычным жыцці брытанскай Бірмы. Ён дасягнуў вядомасці як адвакат у 1931 годзе, падчас судовага працэсу над Сая Санам, які ўзначаліў паўстанне ў Бірме ў снежні 1930 года на глебе павышэння падаткаў, якое неўзабаве ператварылася ў нацыянальнае паўстанне супраць брытанскага валадарства. Сая Сан быў захоплены, асуджаны і павешаны. Аднак Ба Мо стаў адным з адвакатаў, якія абаранялі яго.

З пачатку 1930-х гадоў Ба Мо стаў актыўным прыхільнікам бірманскага самакіравання. Спачатку ён выступаў супраць выдзялення Бірмы ў якасці асобнай калоніі з Брытанскай Індыі, але пазней падтрымаў яго і быў прызначаны першым каланіяльным прэм’ерам брытанскай Бірмы з 1937 г. па люты 1939 году, пасля свайго абрання ў Заканадаўчае сход.

У студзені 1942 года ў Бірму ўрываецца японская армія. Ба Мо падтрымаў акупантаў, а неўзабаве быў прызначаны кіраўніком часовай грамадзянскай адміністрацыі Бірмы, падпарадкоўваемай японскай адміністрацыі. 1 жніўня 1942 г. пад эгідай Японскай імперыі ў Рангуне была сфарміравана Бірманская цэнтральная выканаўчая адміністрацыя на чале з Ба Мо.

1 жніўня 1943 года Ба Мо абвясціў аб стварэнні Дзяржавы Бірма. Новая дзяржава аб’явіла вайну Вялікабрытаніі і ЗША, а таксама падпісала дагавор аб узаемадзеянні з Японскай імперыяй. У лістападзе 1943 гады Ба Мо прысутнічаў на Вялікай Усходнеазіяцкай канферэнцыі ў Токіа.

Дзяржаве не ўдалося дабіцца падтрымкі насельніцтва ці дыпламатычнага прызнання з боку якіх-небудзь дзяржаў у сувязі з прысутнасцю на тэрыторыі Бірмы часцей Японскай імператарскай арміі. Да 1945 году Ба Мо канчаткова страціў сваю легітымнасць, а салдаты Нацыянальных войскаў Бірмы пачалі масава пераходзіць на бок антыгітлераўскай кааліцыі.

Перад пачаткам брытанскага контрнаступлення ў Бірме Ба Мо бег праз Тайланд у Японію, дзе яго пасялілі ў будыйскім манастыры пад выглядам глуханямога манаха. Аднак неўзабаве ён трапіў у палон амерыканскіх акупацыйных уладаў і да 1946 года утрымліваўся ў турме Сугамо. Брытанскія ўлады, пасля яго вызвалення, дазволілі Ба Мо вярнуцца ў родную краіну.

Калі ў 1963 годзе ўлада ў Бірме апынулася ў руках генерала Не Віна, Ба Мо зноў апынуўся ў турме, як і многія бірманскі палітыкі, з 1965 па 1968.

З моманту вызвалення і да канца жыцця Ба Мо так і не ўдалося заняць якую-небудзь дзяржаўную пасаду. У 1968 годзе была апублікаваная яго кніга ўспамінаў «Прарыў у Бірме: Успаміны пра рэвалюцыю 1939—1946». У пасляваенны перыяд ён таксама стаў заснавальнікам палітычнай партыі «Махамаба».

Памёр Ба Мо ў Рангуне ва ўзросце 84 гадоў.