Авіяцыйны комплекс радыёвыяўлення і навядзення — электронная сістэма разведкі і кіравання, якая ўсталёўваецца на лятальным сродку і прызначаная для далёкага выяўлення аб’ектаў праціўніка (у паветры, на зямлі, на вадзе), навядзення на іх сродкаў паражэння або перахопу, а таксама каардынацыі дзеянняў сіл саюзнікаў і сумежных задач.
Падобныя сістэмы разлічаны на выкарыстанне ў баявых дзеяннях.
У рускамоўнай літаратуры выкарыстоўваецца скарачэнне ДРЛОиУ (руск.: система дальнего радиолокационного обнаружения и управления — «сістэма далёкага радыёлакацыйнага выяўлення і кіравання»), у англамоўнай — AEW&C (англ.: airborne early warning and control — «ранняе папярэджанне і кіраванне ў паветры»). Спрошчаныя сістэмы, якія ажыццяўляюць толькі выяўленне мэтаў, але не кіраванне, абазначаюцца як ДРЛА (руск.: система дальнего радиолокационного обнаружения — «сістэма далёкага радыёлакацыйнага выяўлення») (AEW, англ.: airborne early warning — «ранняе папярэджанне ў паветры») і адрозніваюцца якасцю дапаможнай апаратуры, сістэм сувязі, а таксама колькасцю аператараў. Часта ўжываецца тэрмін АВАКС [ а в а́ к с ] (AWACS, англ.: airborne warning and control system — «авіяцыйная сістэма папярэджання і кантролю»), які стаў сінонімам AEW&C, але першапачаткова абазначаў канкрэтную сістэму для самалётаў Boeing E-3 Sentry (руск.: Boeing E-3 Sentry). У беларускай мове выкарыстоўваецца абрэвіятура з рускамоўнай назвы: адпаведна ДРЛВ і ДРЛВіК.
Структурна ўсе авіяцыйныя комплексы радыёвыяўлення і навядзення складаюцца з лятальнага апарата (часцей за ўсё самалёт, аднак існуюць серыйныя сістэмы, якія базуюцца на верталётах і нават на дырыжаблях), магутнага радыёлакатара, дапаможнай апаратуры і сродкаў сувязі.
Лятальны апарат выбіраецца з тым разлікам, каб у яго фюзеляжы хапіла месца для апаратуры і аператараў, а магутнасць электрасістэмы дазваляла засілкоўваць РЛС. Гэта абумоўлівае выбар у якасці носьбітаў серыйных транспартных самалётаў або бамбардзіроўшчыкаў (хоць існуюць і лятальныя апараты, створаныя адмыслова пад гэта прымяненне — напрыклад, палубны Grumman E-2 Hawkeye ).
Найбольш выкарыстанай цяпер з’яўляецца кампаноўка, упершыню выкарыстаная ў 1941 годзе на эксперыментальным Vickers Wellington Ic , пры якой антэна радыёлакатара размешчана над фюзеляжам, а камплект апаратуры і персанал — у грузавым адсеку. Пазней такая кампаноўка была ўжытая ў савецкім комплексе «Ліяна» — самалёце ДРЛВ Ту-126 . Аднак існуюць і іншыя варыянты размяшчэння абсталявання — выкарыстанне падоўжных або вярчальных плоскасцяў ФАР ; антэн, разнесеных па корпусу лятальнага апарата.
Вялікая магутнасць радыёлакатара дае магчымасць праводзіць далёкае выяўленне і суправаджэнне цэляў, знаходзячыся па-за зонай дзеяння большасці комплексаў стацыянарнай СПА і супрацьпаветраных ракет знішчальнай авіяцыі праціўніка. Аднак сам комплекс раыдёвыяўлення добра прыкметны для праціўніка (бо з’яўляецца крыніцай магутнага радыёхвалевага выпраменьвання, а таксама радыё- і ІЧ-кантрастны), невялікія хуткасці і непаваротлівасць самалётаў-носьбітаў робяць іх зручнай мішэнню, а высокая значнасць і кошт такіх сістэм азначае, што авіяцыйныя комплексы радыёвыяўлення з’яўляюцца высокапрыярытэтнымі цэлямі. Усё гэта прыводзіць да таго, што ў рэальных умовах комплексы радыёвыяўлення без прыкрыцця сістэмамі СПА або знішчальнай авіяцыяй не прымяняюцца.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Авіяцыйны комплекс радыёвыяўлення і навядзення, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.