Вялікія Навасёлкі

За 8 км ад Койданава, 34 км ад Менску, 10 км ад чыгуначнай станцыі Койданава.

Вялікія Навасёлкі
трансьліт. Vialikija Navasiolki
Першыя згадкі:	XVIII стагодзьдзе
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Койданаўскі
Сельсавет:	Койданаўскі
Насельніцтва:	389 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1716
Паштовы індэкс:	222740
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	53°44′35″ пн. ш. 27°7′2″ у. д. / 53.74306° пн. ш. 27.11722° у. д. / 53.74306; 27.11722 27°7′2″ у. д. / 53.74306° пн. ш. 27.11722° у. д. / 53.74306; 27.11722
Вялікія Навасёлкі на мапе Беларусі ± Вялікія Навасёлкі Вялікія Навасёлкі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Вядома з XVIII стагодзьдзя як маёнтак Навасёлкі, належала панам Кастравіцкім. У 1793 г. у Койданаўскай воласьці Менскага павету. У 1900 г. належалі памешчыку Зьдзяхоўскаму, 233 жыхары, працаваў сьпіртзавод. У 1921 г. на землях памешчыка Зьдзяхоўскага быў арганізаваны саўгас «Вялікія Навасёлкі» — адзін зь першых жывёлагадоўчых саўгасаў у Беларусі. З 23 сакавіка 1932 г. цэнтар Навасёлкаўскага сельсавету ў Койданаўскім нацыянальным польскім раёне. 16 ліпеня 1954 г. сельсавет ліквідаваны, а тэрыторыя ўвайшла ў склад Койданаўскага сельсавету.

• 2010 год — 389 жыхароў
• 1 студзеня 2004 году — 173 двары, 454 жыхары
• 1999 год — 480 жыхароў

 

У вёсцы помнікі архітэктуры — сядзіба Кастравіцкіх; помнік на магіле беларускага пісьменьніка і грамадзкага дзеяча Каруся Каганца (1988); помнік 78 землякам, якія загінулі ў ІІ-ю Усясьветную вайну; памятная мясьціна, якая зьвязаная са знаходжаньнем Міхаіла Іванавіча Пушчына, які зь лістапада 1821 г. па студзень 1822 г. жыў у маёнтку Кастравіцкага; з 1968 г. у будынку Навасёлкаўскай СШ існуе гісторыка-краязнаўчы музэй.

Каля вёскі, за 1,5 км на паўночны ўсход, на правым высокім беразе р. Вуса, зьлева ад дарогі ў в. Юцкі знаходзіцца селішча. Выявіў і абсьледаваў у 1983 г. Валеры Шаблюк. Знойдзена ганчарная кераміка і фрагмэнты зялёнай паліванай кафлі. Адносіцца да пэрыяду фэадалізму. Матэрыялы абсьледаваньня захоўваюцца ў Інстытуце гісторыі НАН Беларусі.

• Большие Новоселки // Валаханович А. И., Кулагин А. Н. Дзержинщина: прошлое и настоящее. Минск. 1986. С. 106—110.
• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Дзяржынскага р-на. — Мн.: БЕЛТА, 2004. — 704 с.: іл. ISBN 985-6302-64-1.
• Nowosiółki (106) // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat. — Warszawa, 1886. — S. 286