Samkhya

Minamansay kaiyan an katunayan na kompwesto nin duwang independienteng prinsipyo, an puruṣa (agimadmad o espiritu); asin prakṛti, (naturalesa o bagay, kaiba an isip asin emosyon nin tawo).

An Puruṣa iyo an saksi-agimadmad. Absoluto ini, independiente, talingkas, lapwas sa persepsyon, halangkaw sa arin man na eksperiensya kan isip o sentido, asin impossible na iladawan sa paagi kan mga kataga.

An Jiva ('sarong nabubuhay') iyo an estado kun saen an purusha binugkos sa prakriti. Igwa nin interplay kan duwa an eksperyensya nin tawo, an purusha bilang may pagkaisi sa manlaenlaen na kombinasyon nin mga kognitibong aktibidad. An katapusan kan bugkos kan purusha sa prakriti inaapod na katalingkasan o kaivalya (isolation).

An mga pinakagurang na napalaman sa Samkhya pwedeng iyo an teistiko o bakong teistiko, alagad kaiba an klasikong sistematisasyon kaini kan kaamayan kan enot na milenyo CE an eksistensya nin sarong dios nagin mayo nin importansya. An Samkhya makusog na may kinaaraman sa eskwelahan nin Yoga kan Hinduismo, na huli kaini ini an teoretikal na pundasyon, asin ini naimpluwensya sa ibang eskwelahan kan pilosopiyang Indiyan.