Советтар Союзы Коммунистар Партияһы
Советтар Союзы Коммунистар партияһы (рус. Коммунисти́ческая па́ртия Сове́тского Сою́за, КПСС) (ҡыҫҡартылған атамаһы -аббр.
| Коммунистическая партия Советского Союза | |
 | |
| Лидер: | генеральный (первый) секретарь ЦК КПСС |
|---|---|
| Нигеҙләүсе: | В. И. Ленин |
| Төҙөлгән ваҡыты: | |
| Тарҡалған ваҡыты: | |
| Штаб-квартира: | |
| Идеология: | социализм, марксизм-ленинизм, коммунизм, пролетарский интернационализм |
| Интернационал: | |
| Йәштәр берләшмәһе: | ВЛКСМ, |
| Ағзалар һаны: | |
| Девиз: | Пролетарии всех стран, соединяйтесь! |
| Урындар Съезде народных депутатов: | 1957 / 2250 |
| Гимн: | Интернационал, |
| Партия баҫмаһы: | «Правда» |
| Шәхестәр: | члены партии в категории (1 чел.) |
- КПСС бите бында йүнәтелә. Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: КПСС (мәғәнәләр).
Тарихы
1898 (1903) йылда Рәсәй марксистары тарафынан нигеҙләнгән РСДРП (Российская социал-демократическая рабочая партия)- Рәсәй социал- демократик эшселәр (большевиктар) партияһы; 1918 йылдың мартынан РКП(б)- Рәсәй коммунистар (большевиктар) партияһы тип атала башлай. 1925 йылдан 1991 йылға тиклем — Бөтә Союз коммунистар партияһы, Советтар Союзы Коммунистар партияһы (Всесоюзная коммунистическая партия большевиков-ВКП(б), Коммунистическая партия Советского Союза-КПСС). 1920-се йылдар башынан алып, 1990 йылға тиклем илдә рөхсәт ителгән берҙән-бер партия. Компартияның хакимлыҡ статусын СССР Конституцияһы билдәләй: 1936 йылғы СССР Конституцияһының 126-сы статьяһында Коммунистар партияһы дәүләт һәм йәмәғәт ойошмаларының «етәксе ядроһы» тип, 1977 йылда ҡабул ителгән СССР Конституцияһында (6-сы статья) бөтә совет йәмғиәтенә, дәүләт һәм йәмғиәт ойошмаларына етәксе һәм йүнәлеш биреүсе көс, тип яҙылған. 1990 йылда СССР-ҙа барған «үҙгәртеп ҡороу» осоронда компартияның сәйәси власть монополияһы бөтөрөлә, ләкин яңы редакциялағы СССР Конституцияһында ла КПСС башҡа партиялар араһында айырып күрһәтелгән.
1991 йылғы (19—21 август) «август болаһы» менән бәйле ваҡиғаларҙан һуң, ул ваҡыттағы РСФСР Президенты Б.Н.Ельцин КПСС-ты Конституцияға ҡаршы эшмәкәрлектә ғәйепләй. Хоҡуҡҡа ҡаршы килгән РСФСР Президенты Указы менән (№ 169, 6 ноябрь, 1991 йыл) КПСС-тың һәм РСФСР Компартияһы эшмәкәрлеге тыйыла — бөтә ойошмалары ла таратыла, мөлкәте тартып алына. Ләкин Рәсәй Федерацияһы Конституция суды ҡарары буйынса (суд ҡарары № 9-П 30.11.1992), КПСС — РСФСР Компартияһының башланғыс ойошмаларының эшмәкәрлеген тыйыу Конституцияға ярашһыҙ тип табыла. Партияның тарҡалыуы һәм бөтә союз ойошмаһы булыуҙан туҡтауы сәбәпле был эште артабан ҡарау туҡтатыла.
Иҫкәрмәләр
— Конституция СССР 1977 года в редакции до 14 марта 1990 года
Әҙәбиәт
Һылтанмалар
 | Портал «Коммунизм» |
|---|---|
 | Советтар Союзы Коммунистар партияһы Викимилектә |
 | Советтар Союзы Коммунистар партияһы Викияңылыҡтарҙа |
- Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991
- Исторические уроки гибели КПСС и СССР
- «Советский архив» — сборник документов ЦК КПСС / Составитель Буковский В. К.
- Communist Party // Encyclopædia Britannica
- Communist Party of the Soviet Union // Encyclopædia Britannica (инг.)
Ҡалып:Съезды КПСС Ҡалып:Структура КПСС Ҡалып:СССР в темах
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Советтар Союзы Коммунистар партияһы, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.