Баймаҡ — Башҡортостандың республика әһәмиәтендәге ҡалаһы, Баймаҡ районының административ үҙәге.
Ҡала Ирәндек армытында, Көньяҡ Урал тауы битендә, Европа һәм Азия сигендә урынлашҡан.
Баймаҡ | |
Баймаҡ | |
Герб | |
Нигеҙләү датаһы | 1840 |
---|---|
Рәсми атамаһы | Баймаҡ |
Рәсми тел | башҡортса һәм урыҫ теле |
Дәүләт | Рәсәй |
Административ үҙәге | Баймаҡ районы |
Административ-территориаль берәмек | Баймаҡ ҡала биләмәһе |
Сәғәт бүлкәте | UTC+05:00[d] |
Халыҡ һаны | 17 254 кеше (1 ғинуар 2019) |
Диңгеҙ кимәленән бейеклек | 500 метр |
Майҙан | 215 км² |
Почта индексы | 453630 |
Рәсми сайт | gpbaimak.ru |
Иң тәүге яҙма ваҡыты | 1850 |
Урындағы телефон коды | 34751 |
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы | Категория:Похороненные в Баймаке[d] |
Баймаҡ Викимилектә |
Таналыҡ—Баймаҡ ҡасабаһы 1748 йылда Кананиколь һәм Преображен баҡыр иретеү заводтарының мәғдән базаһы булараҡ барлыҡҡа килә. Башҡорт ихтилалдары баҫтырылғас, ҡасаба батша карателдәре тарафынан яндырыла, мәғдән табыу туҡтатыла. XIX быуат урталарында Таналыҡ йылғаһы буйлап бөртөклө алтын табылғас, капиталист Жуков алтын приискыларын аса. Был төбәккә урыҫ халҡының күпләп күсеп килеүе ошо ваҡиға менән бәйле Горяев, Андреев, Кабановтар һәм ЮУГАО инглиз компанияһы прииск хужалары була.
Таналыҡ-Баймаҡ ҡасабаһы 1922 йылда Бөрйән-Таналыҡ волосының үҙәге була. 1917 йылдың 7 ноябрендә Эшсе депутаттар Советы һәм ревком һайлана, уның рәйесе итеп Леонид Азанов тәғәйенләнә.
1928 йылда Баймаҡ эшселәр ҡасабаһы тип үҙгәртелә, ә 1938 йылдың 15 ноябрендә ул ҡала итеп иғлан ителә, 1992 йылда иһә «республика әһәмиәтендәге ҡала» статусын ала.
Башҡортостан Президентының 1994 йылдың мартындағы указы нигеҙендә ҡала һәм район дөйөм территориаль-административ берәмек булып иҫәпләнә.
Ҡала һәм районда йәшәүселәрҙең төп өлөшө — башҡорттар.
Демографик торғонлоҡ — ҡала һәм райондың көнүҙәк мәсьәләһе булып тора. Был халыҡтың күрше район һәм ҡалаларға күсеп китеүе менән бәйле.
Халыҡ иҫәбе | |||||
---|---|---|---|---|---|
1931 | 1939 | 1944 | 1945 | 1946 | 1947 |
6100 | ↗13 900 | ↗21 000 | ↘19 600 | ↗19 900 | ↗20 200 |
1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1992 | 1996 |
↘11 335 | ↗12 467 | ↗13 453 | ↗15 976 | ↗16 800 | ↗17 500 |
1998 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2005 |
→17 500 | ↘17 100 | ↘16 900 | ↗17 223 | ↘17 200 | ↘17 100 |
2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 |
↘16 900 | ↘16 800 | ↗16 932 | ↗17 069 | ↗17 710 | ↘17 700 |
2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | |
↘17 608 | ↘17 534 | ↘17 492 | ↘17 460 | ↗17 463 |
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар |
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар) | |||
1920 йыл 26 август | |||
1926 йыл 17 декабрь | |||
1939 йыл 17 ғинуар | 13935 | 6929 | 7006 |
1959 йыл 15 ғинуар | 11343 | 5307 | 6036 |
1970 йыл 15 ғинуар | 12501 | 5866 | 6635 |
1979 йыл 17 ғинуар | 12836 | 5956 | 6880 |
1989 йыл 12 ғинуар | 15790 | 7429 | 8361 |
2002 йыл 9 октябрь | 17223 | 8032 | 9191 |
2010 йыл 14 октябрь | 17710 | 8339 | 9371 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Баймаҡ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.