Sieglu Xiv: Sieglu

El sieglu XIV d.

C. (sieglu decimocuartu dempués de Cristu) o sieglu XIV EC (sieglu decimocuartu de la Era común) empezó'l 1 de xineru de 1301 y terminó'l 31 d'avientu de 1400.

Sieglos Sieglu xiiiSieglu xivSieglu xv
Décades 1300131013201330134013501360137013801390
Tabla añal del sieglu XIV

Política

Ye ensin dulda ún de los más nefastos de la historia de la humanidá, el sieglu ta marcáu poles graves plagues y les guerres qu'afararon cuasi toa Europa. Ente 1315 y 1317 hebo la denomada Pequeña Edá de Xelu qu'acabó con miles de colleches causando miseria y fame. A mediaos de sieglu, ente 1348 y 1355 hebo un biltu de peste, nes sos variantes bubónica, neumónica y septicémica, denomada «peste negra», qu'acabó con un terciu de la población europea.

Por si esto fuera poco, la muerte del últimu rei de la dinastía de los Capetos en Francia, causó un conflictu européu pola socesión, los franceses coronaron a Felipe VI de Valois, primu hermanu del fináu rei Capetín. Pero como ye normal, nengunu de los otros pretendientes al tronu quedaron satisfechos, Eduardo III, rei d'Inglaterra y pretendiente llexítimu al tronu de Francia, empecipió les hostilidaes con Francia, dando entamu a la guerra de los Cien Años, una de les más duraderes de la historia de la humanidá.

Nel restu d'Europa, siguiríen los conflictos, en Castiella hebo una guerra civil pol tronu, ente Pedro I de Castiella, moteyáu "El Cruel", contra'l so hermanascu Enrique de Trastámara, el conflictu que calteníen Inglaterra y Francia treslladar a Castiella, sofitando unu a cada bandu. Per otra parte, l'Imperiu otomanu va siguir espardiéndose sobremanera al traviés de los Balcanes, anque un Imperiu bizantín yá bien amenorgáu, va aguantar inda les acometíes otomanes.

Acontecimientos reales

Guerres y política

  • 1322: Produzse la reunificación de Polonia sol reináu de Vladislao I.
  • 1328: Cola muerte de Carlos IV de Francia, dase fin a la dinastía de los Capeto.
  • 1336: Fúndase'l Imperiu Vijayanagara nel sur de la India.
  • 1337: En Francia empieza la guerra de los Cien Años, cola pretensión del rei inglés Eduardo III a la corona francesa.
  • 1340: La flota inglesa vence a la francesa na batalla de Sluys.
  • 1340-1396: Prodúcense les guerres búlgaru-otomanes.
  • 1346: Los franceses pierden na batalla de Crécy colos ingleses, na primer gran batalla de la guerra de los Cien Años.
  • 1351-1369: España la Primer Guerra Civil Castellana, ente Pedro I y Enrique de Trastámara, sofitáu'l primeru por Inglaterra y el segundu por Francia.
  • 1356: Los ingleses vencen a los franceses na batalla de Poitiers onde'l mesmu rei Juan II cai prisioneru.
  • 1368: En China termina la dinastía Yuan y empieza la dinastía Ming.
  • 1372: Una flota castellana (aliada de Francia) aniquila a una inglesa na batalla de La Rochelle.
  • 1378: Produzse la revuelta de los Ciompi en Florencia.
  • 1381: N'Inglaterra españa la rebelión de Wat Tyler.
  • 1385: Produzse la fusión de Polonia y Lituania sol reináu de Vladislao II.
  • 1389: Produzse la batalla de Kosovu ente otomanos y serbios.
  • 1396: Na batalla de Nicópolis, el sultán Bayaceo I vence a un exércitu aliáu d'húngaros, franceses y valacos.
  • 1397: Suecia, Noruega y Dinamarca se reunifican nun solu reinu por aciu la Unión de Kalmar.

Ciencia y Filosofía

  • 1326: Invéntase la primer arma real de fueu en Florencia.

Relixón

  • 1305: El papa Clemente V tresllada la sede papal de Roma p'Avignon.
  • 1307: So les órdenes del rei Felipe IV de Francia, prinden a un grupu de los llamaos Caballeros Templarios y llévenlu a la Santa Inquisición pa que los xulguen y conderguen por estremaos crímenes en contra de la cristiandá. En 1312 Clemente V dexó a les presiones de Felipe IV y esllió la orde de los Templarios per aciu bulda papal. En 1314 esllise definitivamente.
  • 1378: Termina la guerra de los Ocho Santos con un tratáu de paz robláu en Tívoli en xunetu.

Desastres

Cultura

  • 1325: los mexiques funden la ciudá de Méxicu-Tenochtitlán nel centru del llagu de Texcoco.
  • 1364: fúndase la Universidá de Cracovia, más conocida como Universidá Jagellónica por Casimiro III de Polonia.
  • Na India publica'l llibru Samkhia-sutra, qu'hasta'l sieglu XIX va atribuyir al míticu sabiu Kapilá.

Persones destacaes

Sieglu Xiv: Política, Acontecimientos reales, Persones destacaes 
Felipe VI, primer rei de la dinastía Valois.
Sieglu Xiv: Política, Acontecimientos reales, Persones destacaes 
Tamerlán.
  • Bertrand du Guesclin (1314/1320-1380): militar y condestable francés.
  • Carlos I Roberto d'Hungría (1288-1342): rei de Hungría.
  • Carlos II de Navarra (1332-1387): rei de Navarra y pretendiente al tronu de Francia.
  • Carlos IV de Francia (1294-1328): rei de Francia, últimu rei de la dinastía Capeto.
  • Carlos IV de Luxemburgu (1316-1378): emperador del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu.
  • Casimiro III de Polonia (1310-1370): rei de Polonia, últimu rei de la dinastía de Piastes.
  • Christine de Tríen (1364-1430): poeta francesa.
  • Dante Alighieri (1265-1321): poeta italianu.
  • Dmitri Donskói (1350-1389): príncipe de Moscú.
  • Don Juan Manuel (1282-1324): escritor castellanu.
  • Eduardo III d'Inglaterra (1312-1377): rei d'Inglaterra y precursor de la Guerra de los Cien Años.
  • Eduardo de Woodstock (1330-1376): fíu del rei Eduardo III. Conocíu como «El Príncipe Negru».
  • Enrique II de Castiella (1333/1334-1379): rei de Castiella.
  • Felipe VI de Francia (1295-1350): rei de Francia, primer rei de la dinastía Valois.
  • Geoffrey Chaucer (1343-1400): escritor, poeta y filósofu inglés.
  • Giotto di Bondone (1267-1337): pintor, escultor y arquiteutu italianu.
  • Giovanni Boccaccio (1313-1375): escritor y humanista italianu.
  • Gregorio XI (1336-1378): papa de Roma, últimu papa del pontificáu d'Avignon.
  • Guillaume de Machaut (1300-1377): poeta y compositor francés.
  • Guillermo de Ockham (1280/1288-1349): filósofu inglés, monxu franciscanu.
  • Ibn Battuta (1304-1368/1377): esplorador árabe.
  • Ibn Jaldún (1332-1406): filósofu, historiador, economista y demógrafu árabe.
  • Isabel de Francia (1292-1358): fía del rei Felipe IV de Francia y reina consorte d'Inglaterra.
  • Juan de Mandeville (-1372): escritor flamencu.
  • Lluis I d'Hungría (1326-1382): rei de Hungría y Polonia.
  • Mansa Musa (1312-1337): rei del Imperiu de Malí.
  • Oleg II de Riazán (1330-1335 - 1402): Gran príncipe de Riazán
  • Osmán I (1258-1326): líder de los otomanos, fundador del Imperiu otomanu.
  • Pedro I de Castiella (1334-1369): rei de Castiella.
  • Petrarca (1304-1374): llíricu y humanista italianu.
  • Ricardo II d'Inglaterra (1367-1400): rei d'Inglaterra.
  • Roberto I d'Escocia (1274-1329): rei d'Escocia.
  • Simone Martini (1284-1344): pintor italianu.
  • Tamerlán (1336-1405): fundador de la dinastía Timúrida.
  • Toqtamish (mediaos del sieglu XIV-1406), kan de la Horda d'Oru
  • Zhu Yuanzhang (1328-1398): emperador chinu, fundador de la dinastía Ming.

Ver tamién

  • Crisis del sieglu XIV

Referencies

Enllaces esternos

Tags:

Sieglu Xiv PolíticaSieglu Xiv Acontecimientos realesSieglu Xiv Persones destacaesSieglu Xiv Ver tamiénSieglu Xiv ReferenciesSieglu Xiv Enllaces esternosSieglu Xiv13011400Era comúnEra cristiana

🔥 Trending searches on Wiki Asturianu:

Idioma sindhiCatalogue of LifeJéssica CedielArrianismuCorriente llétricoChristi LakeMoléculaEstaos Xuníos d'AméricaCometa HalleyIlesia OrtodoxaAramilOdobenus rosmarusEl NiñoMorphoMayra Gómez KempAngélica RiveraCondiciones normales de presión y temperaturaLlista de los edificios más altos de la ciudá de Nueva YorkNoruegaThe SimpsonsLucy Ana WaltonLlista de WikipediesGareth BaleZConfiguración electrónicaPasión de gavilanesRoberto CavalliNocautJoaquín CrespoMischa BartonVehículu aereu non tripuláuDinastía de los CapetosJava (llinguaxe de programación)Kagney Linn KarterPúrpuraTifusSieglu XXVIII e.C.Facebook1957XXXGlucólisisShakiraHipatiaResolución 4KFolclorPiercingWayne RooneySieglu XXDwayne JohnsonDani DanielsOlivia RodrigoWayback MachineMicrosoft WindowsCantar de mio CidDioses olímpicosDecisión por consensuEsmirnaNerina Bernasconi GuggeriNina NorthIdioma húngaruIdioma vascuCristóbal MendozaJeremy ApplegateDaimler-BenzPark Bo-ramZeusCharity Crawford🡆 More