Primer Guerra Civil Sudanesa

Mediu millón de persones morrieron nos diecisiete años de guerra, que puede ser estremada en tres etapes: la guerra de guerrilles inicial, el Anyanya y el Movimientu de Lliberación de Sudán del Sur. Sicasí, l'alcuerdu que remató los combates en 1972 falló por completu, asina reiniciando un conflictu nel norte y el sur mientres la Segunda Guerra Civil Sudanesa (1983-2005). El periodu ente 1955 y 2005 ye dacuando consideráu como un namái conflictu con un cese al fueu d'once años que dixebró dos fases de violencia.

Primer Guerra Civil Sudanesa
Fecha	18 agostu 1955 → 27 marzu 1972
Llugar	Sudán del Sur
Causes	Incumplimientu del gobiernu árabe de Ḥartum de crear un sistema d'alministración federal.
Resultáu	Alcuerdu d'Adís Abeba.
Consecuencies	Creación de la Rexón Autónoma de Sudán del Sur, con poderes definíos.
Belixerantes
Sudán Anya Nya o Anyanya (1955-71) SSLM (1971-72) ALF (1965-70) Cuerpos Ecuatoriales
Comandantes
Ibrahim Abboud Ismail al-Azhari Yaffar al-Numeiry Joseph Lagu
Fuercies en combate
SPAF: 5.000 (1956) 12.000 (1959) 26.500 (1969) (12.000 nel frente) 50.000 (1972) (15.000 nel frente) Anyanya: 10.000 (1968) 5.000-10.000 (1969) 12.000 (1972) Cuerpos Ecuatoriales: 4.500-20.000(1955)
500.000 muertos.
[editar datos en Wikidata]

El 2 de xunetu de 1976 cuando'l presidente al-Numeiry volvía al país d'un viaxe al estranxeru produz un intentu de golpe d'estáu por 1.000 militantes del IFC (actual NIF), un grupu políticu armáu formáu por estudiantes entrenaos presuntamente pol gobiernu libiu. L'intentu fracasó y la represión posterior foi brutal.

Hasta 1946 l'Imperiu Británicu alministraba'l sur y el norte de Sudán como rexones separaes. Nesi tiempu, los dos árees fueron xuníes nuna sola rexón alministrativa como parte d'una estratexa británica aplicada nel Oriente Mediu. Esti actu foi realizáu ensin consultar a los habitantes del sur, que tarrecíen que fueren sometíos al poder políticu de los del norte. Sudán del Sur foi habitáu de primeres por cristianos y animistes y considérense culturalmente subsaḥarianos, ente que la mayoría de los habitantes del norte son musulmanes que se consideren a sí mesmos culturalmente árabes.

Dende l'alcuerdu de febreru de 1953 pol Reinu Uníu y Exiptu de dexar la independencia de Sudán, les tensiones internes sobre la naturaleza de les rellaciones del norte y sur taba creciendo. Llegó al so puntu máximu'l 1 de xineru de 1956 cuando foi'l día de la independencia.

N'agostu de 1955 miembros del Cuerpu Ecuatorial de la Fuercia de Defensa de Sudán –alministráu pol Reinu Uníu– remontar en Torit, Juba, Yei y Maridi. Les causes inmediates del motín fueron el xuiciu a un miembru sureñu de l'asamblea nacional y un, al paecer, falsu telegrama apurando a les autoridaes nortices nel sur a primir a los suriegos. Los motinos fueron reprimíos, pero los sobrevivientes fuxeron de les poblaciones y empezaron una insurxencia nes árees rurales. Tando ruinamente armaos y mal organizdos, constituyíen poca amenaza pal poder colonial saliente y pal nuevu gobiernu sudanés.

Sicasí, los insurxentes fuéronse convirtiendo gradualmente nun movimientu secesionista formáu polos remontaos de 1955 y estudiantes del sur. Estos grupos formaron la guerrilla Anyanya. Partiendo de Ecuatoria (Equatoria), ente 1963 y 1969 Anyanya estender a les otres dos provincies sureñes d'Altu Nilo y Bahr el-Ghazal. Pero'l movimientu taba viciáu por divisiones étniques internes. O'Ballance escribe qu'una de los cuatro brigaes d'infantería del exércitu sudanés había estáu aparcada en Ecuatoria dende 1955, siendo dacuando reforzada cuando yera necesariu.

El gobiernu yera incapaz d'aprovechar les debilidaes de la guerrilla por cuenta de les sos propies faiciones ya inestabilidá. El primer gobiernu del Sudán independiente, encabezáu pol Primer Ministru Ismaíl al-Azhari foi reemplazáu aína pol d'una empatada coalición de delles fuercies conservadores que, de la mesma, foi derrocáu pol golpe d'estáu del Xefe d'Estáu Mayor, teniente xeneral Ibrahim Abbud en 1958. El descontentu col gobiernu militar anició una fola de protestes populares que desaguó na formación, n'ochobre de 1964, d'un gobiernu provisional.

Nestes protestes fixo la so primer apaición l'islamista Hasan al-Turabi que yera entós un líder estudiantil. ente 1966 y 1969 delles alministraciones de predominiu islamista demostráronse incapaces de encauzar la variedá de problemes étnicos, económicos y conflictos qu'aflixíen al país. tres un segundu golpe militar, el 25 de mayu de 1969, el coronel Yaafar el-Numeiri convertir en primer ministru y rápido ilegalizó los partíos políticos.

La confrontación ente les faiciones marxista y non marxista dientro de la clase militar gobernante llevó a un nuevu golpe d'estáu en xunetu de 1971 y a un curtiu periodu de gobiernu del Partíu Comunista Sudanés primero que faiciones anticomunistes repunxeren al-Numeiri nel control del país. Esi mesmu añu, l'alemán Rolf Steiner, que tuviera asesorando clandestinamente a los rebeldes, foi deteníu en Kampala (Uganda) y deportáu a Ḥartum, onde foi enxuiciáu poles sos actividaes antigubernamentales. De primeres sentenciáu a muerte, cumplió trés años de cárcel hasta que foi puestu en llibertá por cuenta de les presiones del gobiernu d'Alemaña Occidental.

En 1971, l'ex-teniente del exércitu Joseph Lagu unificó toles bandes guerrilleres sol so Movimientu de Lliberación de Sudán del Sur (South Suden Liberation Movement, SSLM). Esta foi la primer vegada na hestoria de la guerra que'l movimientu separatista tuvo una estructura de mandu unificada p'algamar los oxetivos de secesión y de formación d'un gobiernu nel sur de Sudán. Y foi la primer organización que pudo vindicar el falar en representación y axustar en nome de tol Sur. Por aciu de les organizaciones cristianes Conseyu Mundial d'Ilesies y Conferencia d'Ilesies de Toa África, que tuvieron años faciendo esfuercios pa ganase l'enfotu de dambos batallosos, llegóse a la fin al Alcuerdu d'Adís Abeba en marzu de 1972 que remató'l conflictu. En cuenta de terminar la so insurrección armada concedióse-yos a los suriegos una rexón alministrativa unificada con dellos poderes definíos.

Mediu millón de persones, de les cualos namái cien mil yeren consideraos combatientes armaos, fueron asesinaos nos diecisiete años de guerra y cientos de miles fueron movíos de les sos cases. El alcuerdu de Addis Abeba solo dio un respiru temporal. El norte lo infringía de forma bultable y llevó a amontar les sos aiciones sobre'l sur na metá de la década de 1970, desencadenando en 1983 la segunda guerra civil.

Bibliografía

• Schmid, Alex, & Jongman, Albert (2005) [1988]. Political Terrorism: A new guide to actors, authors, concepts, data bases, theories and literature. Amsterdam; New York: North-Holland; New Brunswick: Transaction Books. ISBN 978-1-4128-0469-1.