Estáu Unitariu

Amás cunta con un solu [poder llexislativu] que llexisla pa tol país; un poder xudicial unitariu, qu'aplica'l drechu vixente a tol territoriu del Estáu y que nel so bierzu s'establez una Corte Soprema de Xusticia, la cual tien xurisdicción a nivel nacional; y amás cunta con una sola Constitución Política que rixe en tol territoriu y a la cual afáyense sometíes toles autoridaes y habitantes del Estáu. N'otres pallabres, nel Estáu unitariu dase la cuádruple xunidá: xunidá d'ordenamientu zurídicu (drechu), xunidá d'autoridaes gubernatives, xunidá de gobernaos o destinatarios del ordenamientu xurídicu y de les decisiones polítiques y xunidá de territoriu.

L'alministración del Estáu unitariu pue ser:

1) Centralizáu
2) Desconcentráu
3) Descentralizáu

Será centralizáu, cuando esista un solo nial d'empoder central, que concentre toles funciones y atribuciones d'alministración del país, y de la cual dependan tolos demás servicios, axencies y oficines públiques que s'alcuentren a lo llargo'l país, los cuales sedrán meros executores de les decisiones o dictámenes del nial d'empoder central que s'alcuentra na capital del Estáu.

Será desconcentráu, cuando les autoridaes del poder central, trespasen atribuciones o funciones d'alministración del país a determinados muérganos o servicios públicos, pa qu'éstos los pasen a exercer de xeitu esclusivu, entá cuando estos muérrganos o servicios sigan dependiendo del poder central.

Será descentralizáu, cuando se procede a crear muérganos o servicios normalmente por llei y se-yos dota de personalidá xurídica y patrimoniu ermunu, de xeitu que pasen a ser autónomos d'esi poder central (magar que siguen formando parte del Estáu) y con responsabilidá propia de los sos actos.

Tanto desconcentración como descentralización pue ser funcional o territorial. Será funcional cuando determinada función pública se-y encomiende a un muérganu pa que lo exerza a nivel nacional o llocal. Y será territorial cuando se-y encomiende una determinada función a un muérganu con asentamientu territorial dao.

• Estáu federal
• Estáu rexonal