Ḷḷ

Ḷ (minúscula: ḷ) ye una lletra del alfabetu llatín derivada de la L con una marca diacrítica en forma de puntu inferior.

Úsase en delles llingües pa representar varios soníos.

  • N'asturllionés, úsense dos (el dígrafu Ḷḷ; minúscula: ḷḷ) pa representar los soníos dialeutales occidentales y centrosureños equivalentes a la ll estándar que representa'l fonema llateral palatal (AFI) /ʎ/), cuasi toos con caráuter africáu, que constitúin soníos únicos nel conxuntu de llingües de la Península ibérica. Ente esti grupu de pronunciaciones dialeutales alcuéntrense, según l'estudiu del catedráticu de Dialeutoloxía Xosé Lluis García Arias, les siguientes:
Ficha de grafemaḶḷ
Ḷḷ
Tipu digrafu del alfabetu llatín
Cambiar los datos en Wikidata
  1. [ɖ]: oclusiva retroflexa sonora. Carauterística de la zona d'A Estierna nel conceyu d'Ibias
  2. []: africada retroflexa sonora. Propia de la fala de La Bordinga y del Altu Ayer
  3. []: africada retroflexa sorda. Conceyos d'Ayer, Quirós y otros
  4. [t͡s]: africada alveolar sorda. Conceyos de Ḷḷena, sur de Mieres y otros.

Antiguamente, esti grupu de soníos yera representáu por lh (el sistema d'escritura propuestu por Fernán Coronas), ts o ŝ. Esti grafema emplégase namái en testos dialeutales y na toponimia. Poles dificultaes d'usar esti grafema en testos dixitales úsase'l símbolu non-diacríticu l.l (mayúscula: L.l).

Orixe

Diacrónicamente toos estos soníos provienen de l- y -ll- llatines y, en delles ocasiones, de pl-, kl- y fl-. Asina:

  • lupu > ḷḷobu
  • molle > mueḷḷe
  • clamare > ḷḷamar
  • plantare > ḷḷantar
  • (Villa) Flaccidiana > Ḷḷaciana

Distribución

Toes estes realizaciones del fonema /ʎ/ son carauterístiques de les fasteres dialeutales occidentales de la llingua asturiana, que Diego Catalán nomó B, C y D, esto ye, los conceyos de Valdés, Tinéu, Cangas del Narcea, Degaña, Somiedo, Teberga, Quirós; l'este de los conceyos de Navia, Villayón, Allande y Ibias, y l'oeste de los conceyos de Cuideiru, Salas y Miranda.

Na fastera del asturianu central, la "che vaqueira" ye propia de los conceyos de Ḷḷena, Riosa y Ayer, y tamién del sur de los conceyos de Mieres y Morcín.

Na provincia de Lleón alcuéntrase esti fechu nes comarques de Babia, Ḷḷaciana, Ḷḷuna, Los Argüeyos, Rivas del Sil y al norte d'Oumaña.

Otros usos

En fonética representa l'alófonu llateral interdental y apaez cuando'l fonema /l/ ta en posición silábica postnuclear y precede a /θ/.

Enllaces esternos

Archivu oral del asturianu, con dellos testimonios orales de "che vaqueira"

Bibliografía

  • BORREGO NIETO, Julio. Leonés en Manual de dialectología hispánica tomu 1 Barcelona, Ariel, 1996.
  • GARCÍA ARIAS, Xosé Lluis. Gramática histórica de la llingua asturiana Uviéu, Academia de la Llingua Asturiana, 2003.
  • VIEJO, Xulio. La formación histórica de la llingua asturiana Uviéu, Trabe, 2003.

Referencies

Enllaces esternos


Tags:

Ḷḷ OrixeḶḷ DistribuciónḶḷ Otros usosḶḷ Enllaces esternosḶḷ BibliografíaḶḷ ReferenciesḶḷ Enllaces esternosḶḷAlfabetu llatínDiacríticuLLletra

🔥 Trending searches on Wiki Asturianu:

BuriatiaAnkara1917AutopistaIslles GalápagosCosta de MarfilChevrolet CamaroKenny GPartíu de la Izquierda EuropeaAeropuertu d'InvernessDaewooUniversidáGran danésRaj británicuMark SchwarzerMacáuCristóbal MendozaAbreraEstáu soberanuCopa Mundial de Fútbol de 2006BeyoncéComunismu y homosexualidáSeattle SeahawksMoscúGoogle ChromeSerotoninaCherie DeVilleGerald FordDólar de Les BahamesSieglu XXVIII e.C.CoxineteYasser ArafatConsuelo DuvalLlista de paísesMikhaíl GorbachovMyanmarMartti AhtisaariMagnoliophytaLlámpara incandescenteRennesEscudu de SeixelesJames RodríguezÓblast de CherkasyDani WoodwardSaint-Alban (Côtes-d'Armor)Seleición masculina de fútbol de ColombiaCayida de ConstantinoplaCalvin HarrisMarina LozanoSatanásFrancésSistema decimalVHugo ChávezPica picaPena de muerteChris PrattAtmósfera terrestreUviéuCatalina II de RusiaZeusTelescopiu espacial HubbleBatalla de BadrLlista de presidentes de la Generalitat de CataluñaPremios de la Copa Mundial de FútbolBollywoodAlan AldaQuixináuTeodosio I el GrandePartenónLev LandáuWolfgang Larrazábal34🡆 More