نبط

قليل من المصادر التاريخيه اللى ممكن الحصول منهاعلى معلومات عن تاريخ اأنباط قبل العصر الهيلينستى الا ان اول ظهور لهمفى كتب المؤرخين كان سنة 312 قبل الميلاد فى بدايات عصر الدولة البطلميه فى مصر، بقولة "ديودورس الصقلى" ان انتيجونس بعت حملتين للهجوم على الأنباط سنة 312 ق.م. و ذكر ديودوروس ان قبائل البدو، اللى كانت تسكن قرب "سلع" (پيترا)، اتحدت وكونت مملكة و بنت مدن و قرى على أنقاض المملكة الأدومية.

أول ملك نبطى معروف فى التاريخ هو حارثه الاولانى اللى حكم سنة 169 ق.م. و بعده حكم هرثم أو هرثمه (Erotimus) من 139 لغاية 100 قبل الميلاد و يعتبر المؤسس الحقيقى لدولة الأنباط. و هاجم سوريا و دخل فى حروب ضد بطليموس التاسع (لاثوروس) و كليوباترا التالته ملوك مصر .

فى سنة 85 ق.م. هجم حارثه التالت على سوريا و استولى على دمشق و سك فيها عمله باسمه .

و فى سنة 23 ق.م. أيام عبادة التالت ملك الأنباط ، انتزع اغسطس قيصر الرومان أورانيتيس و تراخونيتيس و باتانيا من الأنباط ،و بعض المقاطعات فى جنوب سوريا و شرق الاردن و وسلمها لصاحبه هيرود ملك اليهود.

تولى حارثه الرابع حكم مملكة الأنباط من سنة 9 لسنة 40 ق.م، و تحسنت فى عهده العلاقات بين الرومان و الأنباط ووصلت مملكته ذروتها، و ووضع الرومان حاميه رومانيه فى مدينة لوكى كومى Leuke kome (المدينه البيضه) النبطيه لردع تسلل العرب البدو لمصر.

عاصمتهم الشماليه كان اسمها "سلع" وكات فى وادى موسى جنب معان. و عاصمتهم الجنوبيه "الحجر" هيا مداين صالح فى شمال الجزيره العربيه.

اسم "سلع" النبطى مش معروف لكن اليونانيين و الرومان كانو بيسموها پيترا Petra يعنى الصخره.

العلاقات بين حارثه الرابع و المملكه اليهوديه كات كويسه و مسالمه لدرجة ان هيرود اتجوز بنت حارثه، لكن بعد ما سابها رجعت لأبوها و اتعكرت العلاقات و قامت منازعات. و فى سنة 38، فى عهد كاليجولا، استولى حارثه الرابع على دمشق وضلت تحت حكم الأنباط لحد سنة 62. فى عهد مالك التانى اللى حكم من سنة 48 لغاية سنة 71 قرر الرومان هدم المملكه النبطيه، فبدأوا يبعتوا حملات ورا حملات لغاية ما حاكم سوريا الرومانى كورنيلنيس بالما Cornilnis Palma غلب أخر ملوك الأنباط ربيئل التانى، و وسقطت دولة الأنباط لما استولى الرومان على عاصمتهم سلع (پيترا) سنة 106.

الأنباط كانو قبايل عربيه يتكلمون اللغة العربيه النبطية ، و استخدموا اللغه الآراميه فى الكتابه المنقوشه .

وظهر فى النقوش النبطيه استخدمهم الكلمات العربيه بدل الآرامية. زى كلمة "قبرا" الآراميه كتبوها "ضريح". و استخدموا حرف "الفاء" للترتيب زى العربى، و بعكس الآراميين استعملوا الماضى فى الدعا بدل المضارع زى لعن ذو الشرى (اسم اله) .

• ذو الشرى: الاههم الرئيسى (كان له بيت يحجون اليه فى الجزيره العربيه)
• الهى: سعد الهى = سعد الله
• اله: الها اله معينو = الاله اله معين
• ال: بيتضاف فى الأسامى زى هبئيل و ربئيل
• مناة: آلهة الحظ (كان ليها بيت بيحجوا له فى الجزيره العربيه)
• قيسى
• اللات (كان ليها بيت بيحجوا له فى مكة)

• خليل يحيى نامى (دكتور استاذ فى تاريخ الأنباط و اللغة النبطية واللغه العربية)، العرب قبل الاسلام، دار المعارف، القاهرة 1986
• عباس محمود العقاد، طوالع البعثة المحمدية، دار نهضة مصر، القاهرة 1977
• سيد القمنى (دكتور)، الحزب الهاشمى و تأسيس الدولة الاسلاميه، سينا للنشر، القاهرة 1990
• Desmond Wilcox, Explorers, British Broadcasting Corporation, London 1975

 

فيه فايلات فى تصانيف ويكيميديا كومونز عن:

نبط