Ναβαταίοι

Τους αναφέρει ο Στράβων ως «αράβιο έθνος». Κατοικούσαν στην "Πετραία Αραβία" (ορεινή), τη σημερινή περιοχή από τον Κόλπο της Άκαμπα στην Ερυθρά μέχρι τη Νεκρά Θάλασσα και σε μία περίοδο επικράτησαν σε όλη τη βόρεια Αραβία.

Οι Ναβαταίοι πολέμησαν κατά καιρούς με τους Σελευκίδες, τους Ιουδαίους και τους Ρωμαίους. Επί αιώνες ασκούσαν το διαμετακομιστικό εμπόριο μεταξύ Αιγύπτου και Μεσοποταμίας και, ακολούθως, μεταξύ Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και Αραβίας. Πρωτεύουσα είχαν την Πέτρα (με ελάχιστα ερείπια σήμερα), οικοδομημένη κατά τον πρώτο αιώνα π. Χ., στην οποία διαφαίνονται ισχυρές ελληνιστικές επιρροές.

Οι Ναβαταίοι διοικούνταν από ένα μονάρχη αλλά οι θεσμοί τους επαινούντο από τους συγχρόνους τους. Στο πλευρό του Βασιλιά υπήρχε δεύτερος αιρετός Βασιλιάς, σαν επίτροπος, καλούμενος "αδελφός". Ο Στράβων τους αποκαλεί "σώφρονες" και οικονόμους. Δούλους είχαν ελάχιστους, όντας αλληλοεξυπηρετούμενοι και αυτοδιάκονοι. Περίεργο ήταν το εγχώριο έθιμο των γευμάτων με 13 διαιτυμόνες και 2 μουσουργούς. Έπιναν, κατά το Στράβωνα, "ουδείς πλέον των ένδεκα ποτηρίων". Ο Βασιλιάς έδινε ευθύνες στο δήμο ενώ οι πόλεις τους ήταν ατείχιστες σε καιρό ειρήνης. Η γλώσσα τους ήταν αραμαϊκή αλλά με ισχυρές αραβικές επιρροές. Η θρησκεία τους ήταν τυπικά αραβική και λιθολατρική. Ίδρυαν βωμούς στα δώματα των οικιών τους "σπεύδοντες καθ' εκάστη λιβανωτίζοντες". Τους νεκρούς, τους περιφρονούσαν "ίσα κοπρίαις", διότι, "νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι" κατά Ηράκλειτο.

Οι Ναβαταίοι οργανώθηκαν σε συγκεντρωτικό κράτος μετά την παρακμή των Πτολεμαίων και των Σελευκιδών. Ο Βασιλιάς Αρέτας Γ' Φιλέλληνας (κυβ. 87-62 π. Χ.), ο ιδρυτής της Πέτρας, όρισε μία πολιτική φιλίας με την ανερχόμενη Ρώμη μετά τις στρατιωτικές επιτυχίες του Πομπήιου στη Μέση Ανατολή. Στην εποχή της Καινής Διαθήκης η επικράτεια των Ναβαταίων έφθανε ανατολικά της Δαμασκού όπου φαίνεται υπήρχε αντιπρόσωπος του Βασιλιά τους Αρέτα (Β' Κορινθ. 11,32), ο Απόστολος Παύλος φέρεται να έμεινε στη περιοχή των Ναβαταίων κατά την επιστροφή του (Γαλάτες 1,17).

Το 106 (μ.Χ.) η περιοχή των Ναβαταίων προσαρτήθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από τον Τραϊανό, ως επαρχία της Πετραίας Αραβίας, με αποτέλεσμα σταδιακά να εξελληνιστούν και να χάσουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους. Μέχρι τα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ. και η Πέτρα είχε χάσει τη σημασία της ως εμπορικό κέντρο και σταθμός καραβανιών, προς όφελος της ανερχόμενης Δαμασκού.

• David and Patt Alexander "Το εκπληκτικό Εγχειρίδιο της Βίβλου" , Εκδόσεις Πέργαμος, Αθήνα 1993, σελ.661.

• Ursula Hackl/Hanna Jenni/Christoph Schneider: Quellen zur Geschichte der Nabatäer. Textsammlung mit Übersetzung und Kommentar (NTOA 51). Fribourg/Göttingen 2003. ISBN 3-7278-1410-1
• Ehud Netzer: Nabatäische Architektur. Insbesondere Gräber und Tempel. Mainz 2003. ISBN 3-8053-2913-X
• Hans P. Roschinski: Geschichte der Nabatäer. In: Bonner Jahrbücher 180 (1980), 129-154.
• Stephan G. Schmid: The Nabataeans. Travellers between Lifestyles. in: B. MacDonald - R. Adams - P. Bienkowski (Hrsg.), The Archaeology of Jordan (Sheffield 2001) 367-426. ISBN 1-84127-136-5

• umfangreiche Seite zu vielen Aspekten der nabatäischen Kultur (engl.)
• Bulletin of Nabataean Studies; wissenschaftliches Online-Portal zu Nabatäerstudien Αρχειοθετήθηκε 2016-04-29 στο Wayback Machine.
• Studies on Nabataean Archaeology and Religion (englisch)