سەدەی پێنجەم (ز)

لەسەرەتای سەدەی چوارەمی زاینیدا دەسەڵاتە ڕۆمانییەکان دانیان نا بەئایینی ڕەسمی ئیمپراتۆریەتی بێزەتنی، ئەمەش لەکۆتایی سەدەی چوارەم‌و سەرەتای سەدەی پێنجەمی زابینیدا...

درێژییەکەی ئەگاتە نزیکەی(٦٤٠٠کم) ھەمووی بەدەست بنیات نراوە، لەسەرەتایی سەدەی چوارەم پ. ز دەست کراوە بەکار کردن تێیدا، بە بۆچوونی ڕاست بەردەوام بووە تاسەدەی...

پەراوێزێک لەسەر توخمەکان کە لە سەدەی پێنجەمدا نووسیویەتی باسی ئیقلیدسی کردووە. تەنھا سەرچاوەی سەرەکیی دیکە پاپۆسە لە سەدەی چوارەمدا؛ کە ئەویش ھەر بەکورتی...

ئەمەی خوارەوە لیستێکی سەدە و ھەزارەکانە....

(١٨١٤–١٧٨٢ پ. ز). شەڵمانسەری سێھەم (٨٥٨–٨٥٤ پ. ز). شەڵمانسەری پێنجەم (٧٦٢–٧٢٢ پ. ز). سەرجوونی دووەمی ئاشووری (٧٢١–٧٠٥ پ. ز). سەنحاریب (٧٠٤–٦٨١ پ. ز). ئەسەرحەدوون...

(Ronak)، ساڵی ١٩٨٠ ز ستۆکھۆڵم دیوانی پێنجەم: زەند ئاڤستا (Zend-Avista)، ساڵی ١٩٨١ ز ستۆکھۆڵم دیوانی شەشەم: شەفەق (Şefeq)، ساڵی ١٩٨٢ ز ستۆکھۆڵم دیوانی حەوتەم:...

(بزماری:𒊑𒀀یان 𒊑𒅀) ,خودای خۆر لە میسری کۆن بوو. لە ماوەی سەدەی پێنجەمدا، لە سەدەی ٢٥ و ٢٤ی پ. ز، بوو بە یەکێک لە خواوەندە گرنگەکانی ئایینی میسری کۆن. ڕەع...

ئیمپراتۆرییەتی ئەپینا دامەزرا، ئەمە کامڵبوونێکی ڕۆشنبیری‌و ئابووری لەسەدەی پێنجەمی پ. ز بەدیھێنا، ئەو سەردەمە بەسەردەمی زێڕینی تەقلیدی ژیاری ئیغریقی دادەنرێت...

مەلیک (٧١٥-٧١٨)ز عومەری کوڕی عەبدول عەزیز (٧١٧-٧٢٠)ز/ دادپەروەری بڵاوبوویەوە لە سەرانسەری خەلافەتدا یەزیدی کوڕی عەبدول مەلیک (٧٢٠-٧٢٤)ز ھیشامی کوڕی عەبدول...

سون تزو (لەدایکبووی ٥٥٤ پ. ز - مردووی ٤٩٦ پ. ز) نووسەر و پلاندانەر و جەنەڕاڵی چینی بووە. بە نووسینی کتێبی ھونەری شەڕ بە ناوبانگە کە بە یەکێ لە کتێبە کاریگەرەکانی...

ساڵانی (٢٠٥٠ تاوەکوو ١٩٥٠ پ. ز) کەوتۆتە ژێر دەسەڵاتی خانەوادەی سێھەمی ئیمپراتۆریەتی ئووری سوومەرییەوە. لە ساڵی (١٦٠٠ پ. ز) و دواتر کەوتۆتە ژێر دەسەڵاتی...

ئەرەستوو (بە یۆنانی: Ἀριστοτέλης، ئاریستۆتێلیس؛ ٣٨٤ی پ. ز - ٣٢٢ی پ. ز) فەیلەسووفێکی یۆنانی بوو؛ ئەو قوتابیی ئەفلاتوون و مامۆستای ئەسکەندەری مەزن بوو....

بداتەوە. لە بیرمان بێ کە کاری زمانەوان ناساندنە، نەوەک دانان. پانینی لە سەدەی پێنجەمی پێش زایین، ڕێزمانێکی چڕوپڕی بۆ زمانی سانسکریت نووسی، بەڵام زمانناسی...

لە کۆتاییەکانی سەدەی ١٣دا دوو لق لە خێزانەکە جیابوونەوە، یەکێکیان حوکمی ئەکرد لە بنجایە و ئەویتریان لە قسنتینە، و لە ناوەڕاستی سەدەی ١٤دا مەرینیەکان...

ناوەوە ناونراوە چونکە ناوی شارێکی یۆنانیە، کە پێشتر پەرستگا بوو. لە ساڵی ٧٧٦پ. ز سەری ھەڵداوە، ھەرچوار ساڵ جارێک لەسەر شەرەفی (زۆس)ی خواوەندی گەورەی یۆنانییەکان...

زمان و ئەدەبی کوردی زۆر پەرەی سەند، بەتایبەتی لە کۆتاییی سەدەی شانزەوە تاکوو نیوەی یەکەمی سەدەی ھەژدە. دروستبوونی قوتابخانەی شیعری کلاسیکی کوردی بە ڕێبەرایەتیی...

کاریگەری ئایینی جوولەکەدا بوون، ئەم ئایینە تازەیەیان پەسەند کرد. لە سەدەی پێنجەمدا بزووتنەوەی مەزدەکی سەری ھەڵدا و دژ بە بنەماکانی توندی ئایینی زەرەدەشتی...

موڕابیتەکان (بە ئەمازیغی: ⵉⵎⵕⴰⴱⵜⴻⵏ) وڵاتێکی ئیسلامییە کە لە ماوەی سەدەی پێنجەم و شەشەمی کۆچی لە ناوچەی مەغریب سەریھەڵداوە. لە بزووتنەوەیەکی داکۆکیکاری...

و شاعیری گەورەی ئێران و فەیلەسوفی ڕۆژھەڵات لە کۆتایییەکانی سەدەی پێنجەم و سەرەتاکانی سەدەی شەشەمە. تەرزی بەیانی مەسلەک و فەلسەفەی ئەو کاریگەری زۆری لەسەر...

غەیرە خەلقیدۆنەکان بە زاراوەی "سروشت" ڕازین وەک ئەوەی سیریلی یەکەم(سەدەی پێنجەم) بەکاری ھێناوە، و فۆرمولەی خەلقیدونی(دوو سروشت) ڕەتدەکەنەوە. بەڵام وەک...