دەوڵەتی حەفسی

دەوڵەتی حەفسی
نەخشە
خاکەکانی ژێر دەسەڵاتی دەوڵەتی حەفسی
زانیاریی گشتی
پایتەخت	شاری تونس
مێژووى دامەزراندن	١٢٢٩ ز
مێژووى ڕوخان	١٥٧٤ ز
ئایین	ئیسلام

بارەگاکەیان؛ شاری تونس بوو

حەفسیەکان ئەچنەوە سەر هۆزی مەسمودی بەربەڕی، شوێنی نیشتەجێوونیان شاخەکانی ئەتڵەس بوو، ناوەکەیان لە ئەبوحەفس عومەرەوە هاتووە کە یەکێک بوو لە باپیرەکانی خێزانەکە، و کوڕەکەی لە دوای خۆی بوو بە یەکێک لە کارگێڕی موەحیدەکان لە تونس، پاشان کوڕەکەی (ئەبوزەکەریا حەفسی) دەستی گرت بەسەر دەسەڵاتدا و سەربەخۆیی خۆی ڕاگەیاند و توانی دەوڵەتێک دابمەزێنیت کە جێگەی دەوڵەتی موەحیدەکان بگرێتەوە لە ناوچەکە، موستەنسیری کوری دەستی گرت بەسەر هەڵمەتی هەشتەمی خاچپەرستەکان لە ساڵی ١٢٧٠ز، و نازناوی پێشەوای باوەردارانی پێدرا، بەڵام لە دوای مردنی کوڕەکانی بوو بە ناکۆکیان لەسەر دەسەڵات، و شەڕێکی زۆر لە نێوانیان روویدا.

لە کۆتاییەکانی سەدەی ١٣دا دوو لق لە خێزانەکە جیابوونەوە، یەکێکیان حوکمی ئەکرد لە بنجایە و ئەویتریان لە قسنتینە، و لە ناوەڕاستی سەدەی ١٤دا مەرینیەکان دەستیان گرت بەسەر وڵاتدا، دوای هاتنی مەرینیەکان دەوڵەتی حەفسی ژیان و چالاکی بۆ گەڕایەوە لەگەڵ سەردەمی هەر یەک لە ئەبوعەبباس ئەحمەد و ئەبو فارس عەزیز و پاشان ئەبوعومەر یەحیا، لەم ماوەیەدا جێگیری و ئاسایش هەموو لایەکی دەوڵەتی گرتەوە و تونسی پایتەخت بوو بە ناوەندێکی بازرگانی گرنگ.

لە ساڵی ١٤٩٤وە قۆناغی کەوتنی خێرا دەستی پێکرد، زۆربەی شار و ناوچەکان سەربەخۆییان ڕاگەیاند، لە ساڵی ١٥٠٥ز تورکەکان لە ڕێگی سەرکردەکانیان عروج و خەیرەدین بەڕبەڕوسە دەستیانگرت بەسەر ناوچەکەدا، ئیمپڕاتۆری جێرمانی (کارلی پێنجەم) و پاشای ئیسپانی (کارلۆسی یەکەم) گەمارۆی تونسیان دا ساڵی ١٥٣٥ز، حەفسیەکان لە نێوان فشاری توندی تورکەکان کە لە جەزائیر بوون لەلایەک و ئیسپان لەلایەکی ترەوە تا حاکمی جەزائیر سەرکەوتوو بوو لە چوونە ناو تونسەوە، و دوایین سوڵتانی حەفسیەکانیان لابرد و بەمەش تونس چووە ژێر دەسەڵاتی دەوڵەتی عوسمانیەوە.

• Islam: Kunst und Architektur
• الحفصيون