ئاکامەکانی گەڕان بۆ «سەدەی بیست و دووەم (پ.ز)» - ویکیپیدیا، ئینسایکڵۆپیدیای ئازاد
ئەمەی خوارەوە لیستێکی سەدە و ھەزارەکانە.... |
سوودان (پۆلی وڵاتەکان و مەڵبەندەکانی عەرەبی ئاخێو) ژیانیان لەسەر راوکردنی ماسی و ئاژەڵی کیوی، هەروەها کۆکردنەوەی بەرووبوومی دارەکان بووە. لە نێوان ساڵانی ١٠٧٠ پ.ز تا ٣٠٠ ز شانشینی کوش لە باکووری سودان... |
مێژووی فەلەستین (بەشی ڕێکەوتنی سەدە) زایینی، و لە سەردەمی بەردینی نوێدا (١٠٠٠٠ – ٥٠٠٠پ. ز) کۆمەڵگەی کشتوکاڵی جێگیری تیادامەزراوە، و لە سەردەمی مسیندا (٥٠٠٠ – ٣٠٠٠ پ. ز) ئامڕازی مسی و بەردی... |
فەلەستین (بەشی ناونان و سنوور) ئەڕیحا و بیری سەبع و دەریای مردوو، وکەنعانیەکان لە نیمچەدوورگەی عەرەبیەوە گەیشتوونەتە فەلەستین لە نێوان (٣٠٠٠ – ٢٥٠٠ پ. ز) و لە دەورووبەری ١٢٥٠ پ. ز بەپێی... |
سیسرۆ (پۆلی مردووانی ٤٣ی پ.ز) مارکوس توولیووس سیسرۆ (٣ی کانوونی دووەمی ١٠٦ی پ.ز._ ٧ی کانوونی یەکەمی ساڵی ٤٣ی پ.ز.) سیاسەتمەدار، پارێزەر، زانا، فەیلەسووف و، گومانگەرایەکی ئەکادیمی بوو کە... |
١٧٨٤) ز لەم گردەی گوندی واژەوە براون بۆ قەڵاچوالان. دواتریش ئەم بەردانەیان بە باری وڵاخ لێرەوە بردووە بۆ پیاوماقوڵان و شێخانی سلێمانی. سێ سەدەیەک بەر لە... |
(٤٠٠–٣٠٠)پ. ز چینییەکان دروستکردنی کۆلارەیان دۆزییەوە کە جۆرێکە لەجۆرەکانی فڕۆکەی چارۆگەدار، پاش ماوەیەک ئەم کۆلارانە بەکارھاتن بۆ ھەڵگرتنی مرۆڤ. لە سەدەی سێیەمی... |
سوێد (پۆلی ویلایەتەکان و مەڵبەندەکان، دامەزرانی سەدەی ١٢یەم) بەکار ھێناوە. سوێدیەکان لە ٤٠٠٠ پ. ز کشتوکاڵ و بەخێوکردنی ئاژەڵیان زانیوە، جگە لە درووستکردنی کێڵ بۆ سەر گۆڕەکان وگڵکاری و نەخشەکاری کە ھەموو ئەمانە لە کیشوەری... |
ئەرەستوو (پۆلی فەیلەسووفانی سەدەی ٤ەمی پ.ز) (بە یۆنانی: Ἀριστοτέλης، ئاریستۆتێلیس؛ ٣٨٤ی پ. ز - ٣٢٢ی پ. ز) فەیلەسووفێکی یۆنانی بوو؛ ئەو قوتابیی ئەفلاتوون و مامۆستای ئەسکەندەری مەزن بوو. نووسراوەکانی... |
ساڵانی ٦٣٢ی زایینی تا ٦٤٧ی زایینی بۆ ماوەی ١٥ ساڵ شاژنی شانشینی شیللا بوو. بیست و حەوتەم فەرمانڕەوای شانشینی شیللا بوو. یەکێک بوو لەو کەسانەی کە ھەوڵی زۆری... |
کەرکووک (پۆلی شوێنە ئاوەدانەکان، دامەزرانی ھەزارەی ٣یەمی پ. ز) (٢٠٠٣)دا لە سەدا بیست (٢٠٪) بووە. ئەمە بەڵگەی ئەوپەڕی شۆڤێنیستی بەعس و دەوڵەتی عێراق دەر دەخات کە چۆن ساڵ لەدوای ساڵ کوردیان نان بڕاو و دەربەدەر کردووە... |
نازناوەکەیان بردەوە . بووە دووەم وڵات دوای ھەڵبژاردەی فەڕەنسا خاوەنی دوو نازناوی ئەم پاڵەوانێتیە بێت .ئینگلتەرا بووە سێیەم وڵات لە سەدەی بیست و یەکەمدا کە لە یاری... |
سەڵماس (بەشی سەدەی بیست) قەیسەری دووەم (توکولتی نینورتان) لە ساڵی(٨٩٠–٨٩٤پ. ز) وتوویەتی. لەسەردەمی (ئاشوور بانیباڵ)دا لەدژی زاموا و گوڵیزان و ھارتیش ھێرشی کردەسەریان و تاڵان و وێران... |
ورمێ (پۆلی وتارەکان بە بەستەرە دەرەکییە مردووەکان لە کانوونی دووەمی ٢٠٢١ەوە) ئاشوورییەکان بەھێزبوون، بەسەرکردایەتی سارگونی دووەم کۆتای ھات بە دەسەڵاتی ئورارتوو و لە ساڵی(٧١٤)پ. ز و ناوچەکەش کەوتە دەست ئاشوورییەکان. سادقی کوڕی عەلی... |
پێترا (پۆلی ئەو وتارانەی داڕێژە hotnote بەکاردەبەن و ئامانج دەخەنە سەر پەڕەیەک کە بوونی نیە) گەشەسەندنی زۆری بەخۆوە بینی بەجۆرێک لە سەدەی یەکەمی بەر لە زایین ژمارەی دانیشتووانی پتر لە ٣٠٠٠٠ کەس بووە. لە ساڵی ١٦٨ی پ. ز. پەیڕەوی سیستەمی پاشایەتیی دیموکراتییان... |
قەزای شارباژێڕ (بەشی ئاو و ھەوا) ھاتووە. لەسەردەمی ھێرشەکانی پاشای ئاشوری ئاشورناسرپاڵی دووەم (٩١١-٨٥٨پ.ز.)دا شاری ئارراکدی پایتەخت و ناوجەرگەی ھەرێمی وڵاتی زاموا/مازاموا بووە، ئەم پایتەختە... |
شێخ حەسەنی گڵەزەردە (بەشی فەرمایشت و ئامۆژگاریەکانی شێخ حەسەنی گلەزەردە [٣٧] :) گڵەزەردە سەرەتا ناوی بارا بووە و نزیکەی ٣٠٠٠ ساڵ لەمەوبەر ئاشور ناصرپاڵی دووەم ئاوەدانی بارای داگیر کردووە ، لە سەرجەم بیست و چوار شاری لۆلۆیەکان ، ئێستا... |
خەتەنەکردنی کچان (پۆلی توند و تیژی دژی ژنان لە ئاسیا) ٢٠ پ. ز- ٥٠ ز)، گوتی: «کوڕە میسڕییەکان لەگەڵ کچانی گەنج دەست بە خۆشەویستی دەکەن ئەو کوڕ و کچە گەنجانە دەتوانن ھاوسەرگیری بکەن کە خەتەنەکراون و کوڕان... |