Tchanson Li Bea Bouket

Li bouquet delle mariée / Li bia bouquet

Elle a stî eplaideye e 1857, po-z esse tchantêye pal Soce Moncrabeau.

Elle a divnou li «tchant nåcionå» des Namurwès. Adon, c' est l' mwaisse tchanson des fiesses del Walonreye.

e rfondou walon

  so Wikisourd: Li bea bouket

mwaisse modêye

  so Wikisourd: Li bouquet delle mariée

ôte modêye do 19inme sieke

Li mwaisse modêye a stî scrîte divant l' sistinme Feller.

e scrijhaedje Feller

E sistinme Feller come apliké ås Relîs namurwès e 1937.   so Wikisourd: Li bouquet dèl mariéye

Dins l' prumî coplet, «dj' aveu ene crole» vout dire k' il esteut sô. I s' aspoyive sol candlete, presse a s' essocter, cwand i veya si feme a divni. Çou ki rewoeya.

Dins l' deujhinme coplet, «ké-n imbaras» vout dire k' i gn aveut bråmint do rmowe-manaedje cwand il a stî al comene siner l' ake di mariaedje.

Dins l' troejhinme coplet, i dit k' i mousse dins l' confréreye (des djins maryîs), çou k' est clawé pal mariaedje a l' eglijhe (a l' åté).

Li cwatrinme coplet, i dit k' i va s' apîçter, come les poyes ki rintrèt al nute so leu djoke. Si djonnesse, la k' i rôbaléve tocosté, est bén evoye. Et i va fé ene fiesse avou les djonnes do viyaedje u do coulot. Prinde ene grande coide, et fé deus ekipes: les omes maryîs d' on costé, et les djonnes omes di l' ôte. Come di djusse, i s' va mete do costé des maryîs, et saetchî timpesse sol coide, po k' les maryîs vinkixhexhe les nén-maryîs. Ôtrumint, kécfeye ki s' mariaedje ni serè nén ureus. Va-z è vey !

L' istwere di l' askepiaedje del tchanson a stî raconté dins ene operete «L' istwere do bea bouket», sicrîte pa Jules Evrard e 1945. Li live a rexhou po les fiesses di Walonreye li 15 di setimbe 1945. Les pårticions da Nicolas Bosret î ont stî rarindjeye pa Nesse Montellier.

Li mot «bouket»

Come tos les prumîs scrijhaedjes e walon, li scrijheu ni rcwirt gote s' i gn a nén des mots pus tipikes dins èn ôte accint do walon. Li mot «bouket» si dit eto «busket» eyet «doket» dins des ôtès coines del Walonreye.

Croejhete

Pol croejhete, on rilevrè l' eployaedje d' on NDIE (passé simpe) francès dins l' prumî coplet.

L' amour vint m' rewoeyî.

Dins l' minme fråze, on n' uze nén del rîle des aidants viebes. Ele sereut, miersipepieuzmint:

L' amour mi vna rewoeyî.

Mins gn åreut la on pî d' trop eneviè l' muzike.

Halcrosses E

Come dins l' tchanson e francès, di ç' tins la, on prononcive les halcrosses E, pår å mitan del fråze:

Des båsheles do banket (/dɛ‿bɔːʃɛlœ‿dɔ‿bãkɛ/)

E 20inme sieke, on veya evi leu prononçaedje ådvins do vers (tot e laixhant sovint li prononçaedje al fén do mot, avou adon ene note so on halcrosse E). Li fråze voci ådzeu esta rcandjeye insi:

Des båsheles di nosse banket (/dɛ‿bɔːʃɛl‿di‿nɔs‿bãkɛ/)

Li tchantaedje metou so les Cmons a bråmint rsaetchî les halcrosses E å coron des mots (mins nén tertos).

Belès ratourneures

Mins gn a eto des belès ratourneures, come:

• si bouter a pîce (s’ apîçter, s’ adjoker)
• a tot spiyî

• Ene pådje sol bea bouket (so l' Aberteke)
•   so Wikisourd: Li bouquet delle mariée (mwaisse modêye, avou pårticion et oyåve muzike, et des hårdêyes viè les ôtes ortografeyes)