دۇنيا پۇتبول مۇسابىقىسى

1928-يىلى5-ئاينىڭ 26-كۈنى خەلقئارا پۇتبول بىرلەشمىسى « دۇنيا لوڭقىسى پۇتبول مۇسابىقىسى»نى تاق تۈر بويىچە ئۆزى ئۆتكۈزىدىغانلىقىنى جاكارلىغاندىن بويان تا ھازىرغىچە قەدەر 20 نۆۋەت(1942-ۋە1946-يىللىرى 2-دۇنيا ئۇرۇش سەۋەبىدىن ئۆتكۈزۈلمىگەن) ئۆتكۈزۈلۈپ بولدى ،دۇنيا لوڭقىسى تارىخىتا ئىككى لوڭقا ئىككى باسقۇچنى باشتىن كۆچۈرگەن بولۇپ 1930-يىلىدىن 1970-يىلغىچە « رىمىت دۇنيا لوڭقىسى » نى ئىشلەتكەن . 1974-يىلىدىن ھازىرقى قەدەر يىڭى « دۇنيا لوڭقىسى » نى ئىشىلىتپ كەلمەكتە . مەن تۆۋەندە ئىككى لوڭقا توغۇرلۇق ئاز تولا چۈشەنچە بىرىپ ئۆتكەندىن سىرت بىرىنچى نۆۋەتلىك دۇنيا لۇڭقىسى مۇسابىقىسىدىن تارتىپ تا ھازىرغىچە ئۆتكەزگەن مۇسابىقىلەرنىڭ ئۆتكۈزۈلگەن ئورنى چېمپىيۇن بولغان دۆلەت قاتارلىقلارنى ماتېرىيال سۈپىتىدە سىلەرگە جەدىۋەل قىلىپ سونماقچى.

« رىمىت دۇنيا لوڭقىسى » 1930-يىلىدىن 1970-يىلغىچە ئىشلەتكەن.رىمىت لوڭقسىنىڭ ئىگىزلىكى 35سانتىمىتىر ئەتراپىدا ، ئىغىرلىقى تەخمىنەن 3.8كىلوگرام كىلىدۇ . ھەم ئۈسىتىگە چىمىپيون بولغان كوماندىنىڭ نامى ئويۇلغان .

ھازىرقى قەدەر ئۆزگەرمەي ، ساقلىنىپ قالغان - پالۋانلار لوڭقىسى بۇ لوڭقىنىڭ ئىگىزلىكى 36سانىتىمىتىر ئەتراپىدا ، ئىغىرلىقى 5كىلوگرام كىلىدۇ، يىڭى ياسالغان ۋاقىتىدا باھاسى 50مىڭ ئامىرىكا دوللىرى ئىدى . ھازىر بولسا 10مىليارد ئامىرىكا دوللىرىغا توغرا كىلىدۇ.

 ئىككىنچى    چېمپيون     

ئۆتكۈزۈلگەن ئورۇن

ئۆتكۈزۈلگەن يىلى

 ئارگېنىتنا    ئورگۋاي    ئورگۋاي    1930    چېخوسلاۋاكىيە    ئىتالىيە    ئىتالىيە    1934    ۋېنگرىيە    ئىتالىيە    فىرانسىيە    1938    برازىلىيە    ئوروگۋاي    برازىلىيە    1950    ۋېنگرىيە     

سابىق غەرىبىي گېرمانىيە

   شۋېتسارىيە    1954    شۋېتسىيە    برازىلىيە    شۋېتسىيە    1958    چېخوسلاۋاكىيە    برازىلىيە    چىلى    1962     

سابىق غەرىبىي گېرمانىيە

   ئېنگلاند    ئېنگلاند    1966    ئىتالىيە    برازىلىيە    مېكسكا    1970    گوللاندىيەگ     

سابىق غەرىبىي گېرمانىيە

سابىق غەرىبىي گېرمانىيە

   1974    گوللانىدىيە    ئارگېنتنا    ئارگېنىتنا    1978     

سابىق غەرىبىي گېرمانىيە

   ئىتالىيە    ئىسپانىيە    1982     

سابىق غەرىبىي گېرمانىيە

   ئارگېنتىنا    مېكسىكا    1986    ئارگېنتىنا     

سابىق غەرىبىي گېرمانىيە

   ئىتالىيە    1990    ئىتالىيە    برازىلىيە    ئامېرىكا    1994    برازىلىيە    فىرانسىيە    فىرانسىيە    1998    گېرمانىيە    بىرازىلىيە    ياپۇنىيە\كورىيە    2002    فىرانسىيە    ئىتالىيە    گېرمانىيە    2006    گوللاندىيە    ئىسپانىيە     

جەنوبى ئافرقا

   2010   

2.ئولىمپىك پۇتبول مۇسابىقىسى

ئولىمپىك پۇتبول مۇسابىقىسى دۇنيا بويىچە 4يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈلدىغان دۇنيا پۇتبول مۇسابىقىسىدىن قالسىلا كۆلىمى ئەڭ زور مۇسابىقىلەرنىڭ بىرى بولۇپ 1895-يىلى گرېتىسىيدە ئۆتكۈزۈلگەن 1-نۆۋەتلىك ئولىمپىك تەنھەرىكەت يىغىنىدىن بۇيان ھازىرغا قەدەر 30 قېتىم ئۆتكۈزۈلدى،بۇ 100 نەچچە يىلدىن بويان ئولىمپىك پۇتبول مۇسابىقىسىگە قاتنىشىدىغان دۆلەتلەر بارغانسېرى كۆپىيىپ بارماقتا.

 ئۈچۈنچى     

ئىككنىچى

   چىمپىيۇن    ئورنى    ۋاقتى    نۆۋەت         گېرىتسىيە    دانىيە    ئافىنا     1896    1   

   فرانسىيە    ئەنگىلىيە    پارىژ    1900    2         ئامېرىكا    كانادا    سان لۇئىس    1904    3    گوللاندىيە    دانىيە    ئەنگىلىيە    لوندون    1908    4    گوللاندىيە    دانىيە    ئەنگىلىيە    ستوكھولم    1912    5    گوللاندىيە    ئىسپانىيە     

بېلگىيە

   ئاتمۇپال    1920    7    شۋېتىسىيە    شۋېتسارىيە    ئوروگۋاي    پارىژ    1924    8    ئىتالىيە    ئارگېنتىنا    ئوروگۋاي    ئامستېردام    1928    9    نورۋېگىيە    ئاۋستىرىيە    ئىتالىيە    بېرلىن    1936    11    دانىيە دانىيە    يۈگوسلاۋىيە    شۋېتىسىيە    لوندۇن    1948    14    شۋېتىسىيە    يۈگوسلاۋىيە    ۋېنگرىيە    خېلىنسكى    1952    15    بۇلغارىيە    يۈگوسلاۋىيە     

سابىق سوۋېت ئىتتپاقى

   موربىن    1956    16    ۋېنگرىيە    دانىيە    يۈگوسلاۋىيە    رىم    1960    17     

دېموكراتىك گېرمانىيە

   چېخوسلاۋاكىيە    ۋېنگرىيە    توكيۇ    1964    18    ياپونىيە    بۇلغارىيە    ۋېنگرىيە    مېكسىكا    1968    19     

دېموكراتىك گېرمانىيە

   ۋېنگرىيە    پولشا    ميۇنخىن    1972    20     

سابىق سوۋېت ئىتتپاقى

   پولشا     

دېمكراتىك گېرمانىيە

   مونتىلىل    1976    21     

سابىق سوۋېت ئىتتپاقى

دېموكراتىك گېرمانىيە

   چېخوسلاۋاكىيە    موسكۋا    1980    22    يۈگوسلاۋىيە    برازىلىيە    فرانسىيە    لوس-ئانژىلىس    1984    23     

فېدراتىپ گېرمانىيە

   برازىلىيە     

سابىق سوۋېت ئىتتپاقى

   سئول    1988    24    گانا    پولشا    ئىسپانىيە     

باسېلونا

   1992    25    برازىلىيە    ئارگېنتنا    نىگىرىيە    ئاتلانتا    1996    26    چىلى     

ئىسپانىيە

كامېرون

   سېپنىي    2000    27    ئىتالىيە    پاراگىۋاي    ئارگېنتىنا    ئافىنا    2004    28    برازىلىيە    نىگىرىيە     

ئارگېنتىنا

   بىيجىڭ    2008    29         برازىلىيە     

مېكسىكا

   لوندون    2012    30   

3.ياۋروپا لوڭقسى

1954-يىلى ياۋروپا پۇتبول بىرلەشمسىنىڭ تۇنجى نۆۋەتلىك كاتىپى مېنىرى .تىرونا ياۋروپا لوڭقىسى مۇسابىقىنى ئۆتكۈزۈش تەكلىپىنى بەردى،1957-يىلى 2-ئايدا پىئر.تىرونا ۋە ۋېنگرىيىلىك،ئاۋسىترىيىلىك،گرېىتسىيەلىك بولۇپ 4 ئەرباب بىر كومىتېت قۇرۇپ ياۋروپا لوڭقىسى پۇتبول مۇسابىقىسى ئۆتكۈزۈشنىڭ كونكرېت خىزمەت ھالقىلىرى ۋە ئومۇمىي پىلاننى ياۋروپا پۇتبول بىرلەشمىسىگە سۇندى ، ياۋروپا پۇتبول بىرلەشمىسى بۇ پىللاننى بىر يىلدىن ئارتۇق تەتقىق قىلىپ تۈزۈتۈش كىرگۈزۈپ 1960-يىلىدىن باشلاپ ئۆتكۈزۈشنى قارار قىلدى.

ياۋروپا لوڭقىسى مۇسابىقىسى-ياۋروپادىكى نامى ئەڭ ياخشى ، شۆھرىتىمۇ يۇقىرى مۇسابىقە بولۇپ ، ئۇ ياۋروپا پۇتبول ھەرىكىتىنىڭ سەۋىيىسىنى ئۆلچەيدىغان بىردىن -بىر مۇسابىقىدۇر.

 ئىككنچى    چېمپىيۇن    ئورۇن    ۋاقتى    نۆۋەت     يوگۇسلاۋىيە      

سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى

   فرانسىيە    1960    1     

سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى

   ئىسپانىيە    ئىسپانىيە    1964    2    يوگۇسلاۋىيە    ئىتالىيە    ئىتالىيە    1968    3     

سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى

ئىتتىپاقداش گىرمانىيە

   بىلگىيە    1972    4     

ئىتتىپاقداش گىرمانىيە

   چىخىسلۇۋاكىيە     يوگۇسلاۋىيە     1976    5    بىلگيە     

ئىتتىپاقداش گىرمانىيە

   ئىتالىيە    1980    6    ئىسپانىيە    فرانسىيە    فرانسىيە    1984    7     

سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى

   گوللاندىيە      ئىتتىپاقداش گىرمانىيە    1988    8    گېرمانىيە    دانىيە     شىۋىتسىيە    1992    9    چېخ    گېرمانىيە    ئەنگىلىيە    1996    10    ئىتالىيە    فرانسيە    گوللاندىيە\بىلگىيە     2000    11     پورتۇگالىيە     گىرىتسىيە      پورتۇگالىيە      

2004

   12    گېرمانىيە    ئىسپانىيە    شىۋىتسارىيە\ئاۋىستىرىيە    2008    13    ئىتالىيە    ئىسپانىيە    پولشا\ئوكىرائىنا    2012    14   

4.ئامېرىكا قىتئەسى لوڭقىسى

ئامېرىكا قىتئەسى لوڭقىسى 1916-يىلى باشلانغان بولۇپ ياۋروپا پۇتبول مۇسابىقىسىدىن 40 يىل ئىلگىرى بارلىققا كەلگەن.كۆپۈنچە ئىككى يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈلدۇ، 1970-يىللاردا 4يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈش يولغا قۇيۇلغان. لېكىن 1987-يىلىدىن باشلاپ يەنە 2 يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈلدىغان بولغان . بۇ مۇسابىقە ھازىرغا قەدەر 36نۆۋەت رەسمىي ھالدا، 7 نۆۋەت غەيرىي رەسمىي ھالدا ئۆتكۈزۈلگەن.

 ئۈچۈنچى  برازىلىيە    ئىككىنچى  ئارگېتىنا    چىمپىيۇن  ئوروگۋاي     ئورۇن   /ئارگېنتىنا    ۋاقتى  1916    نۆۋەت  1    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    ئوروگىۋاي    ئورگىۋاي    1917    2    ئارگېنتنا    ئوروگىۋاي    برازىلىيە    برازىلىيە    1919    3    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    ئوروگىۋاي    چىلى    1920    4    ئوروگىۋاي    برازىلىيە    ئارگېتىنا    ئارگېنتىنا    1921    5    ئوروگۋاي    پاراگىۋاي    برازىلىيە    برازىلىيە    1922    6    پاراگۋاي    ئارگېنتىنا    ئوروگۋاي    ئورگىۋاي    1923    7    پاراگۋاي    ئارگېنتىنا    ئوروگۋاي    ئورگىۋاي    1924    8    پاراگۋاي    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    ئارگېنتىنا    1925    9    چىلى    ئارگېنتىنا    ئوروگۋاي    چىلى    1926    10    پېرو    ئوروگۋاي    ئارگېنتىنا    پېرو    1927    11    ئوروگۋاي    پاراگۋاي    ئارگېنتىنا    ئارگېنتىنا    1929    12    پېرو    ئارگېنتىنا    ئوروگۋاي    پېرو    1935    13    پاراگۋاي    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    ئارگېنتىنا    1937    14    پاراگۋاي    ئوروگۋاي    پېرو    پېرو    1939    15    چىلى    ئوروگۋاي    ئارگېنتىنا    چىلى    1941    16    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    ئوروگۋاي    ئوروگۋاي    1942    17    چىلى    برازىلىيە     

ئارگېنتىنا

   چىلى    1945    18    پارگۋاي    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    ئارگېنتىنا    1946    19    ئوروگۋاي    پاراگۋاي    ئارگېنتىنا    ئىكۋاتور     1947    20    پېرو    پاراگۋاي    برازىلىيە    برازىلىيە    1949    21    ئورگۋاي    برازىلىيە    پاراگۋاي    پېرو    1953    22   

 پېرو    چىلى    ئارگېنتىنا    چىلى    1955    23    ئارگېنتىنا    چىلى    ئوروگۋاي    ئوروگۋاي    1956    24    ئوروگۋاي    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    پېرو    1957    25    پاراگۋاي    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    ئارگېنتىنا    1959    26    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    ئوروگۋاي    ئىكۋاتور     1959    27    ئارگېنتىنا    پاراگۋاي    بولىۋىيە    بولىۋىيە    1963    28    چىلى    ئارگېنتىنا    ئوروگۋاي    ئوروگۋاي    1967    29    برازىلىيە    كولومبىيە    پېرو         1975    30    برازىلىيە    چىلى    پاراگۋاي         1979    31    پاراگۋاي    برازىلىيە    ئوروگۋاي         1983    32    كولومبىيە    چىلى    ئوروگۋاي    ئارگېنتىنا    1987    33    ئارەېنتىنا    ئوروگۋاي    برازىلىيە    برازىلىيە    1989    34    چىلى    برازىلىيە    ئارگېنتىنا    چىلى    1991    35    كولومبىيە    مېكسىكا     

ئارگېنتىنا

   ئىكۋاتور      

1993

   36    كولومبىيە    برازىلىيە    ئوروگۋاي    ئوروگۋاي    1995    37    مېكسىكا    بولىۋىيە    برازىلىيە    بولىۋىيە    1997    38    مېكسىكا    ئوروگۋاي    برازىلىيە    پاراگۋاي    1999    39    ھوندۇراس    مېكسىكا    كولومبىيە    كولومبىيە    2001    40    ئوروگۋاي    ئارگېنتىنا    برازىلىيە    پېرو    2004    41    ئوروگۋاي    ئارگېنتىنا    برازىلىيە    ۋېنىيرولا     

2007

   42    پېرو    پاراگۋاي    ئوروگۋاي    ئارگېنتىنا    2011    43   

5.ئافرىقا لوڭقىسى

ئافرىقا لوڭقىسىنى تالىشىش پۇتبول مۇسابىقىسى 1957-يىلى 2-ئاينىڭ 10-كۈنى تەسىس قىلىنغان بولۇپ ئافرىقا پۇتبول بىرلەشمىسى ئۆز قىتئەسىنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىنى چىقىش قىلىپ 2 يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈشنى بەلگىلىگەن.

 ئىككىنچى    چىمپىيۇن    ئورۇن    ۋاقىت    نۆۋەت    ئېفوپىيە    مىسىر    سودان    1957    1    سودان    مىسىر    مىسر    1959    2    مىسىر    ئىفوپىيە    ئىفوپىيە    1962    3    سودان    گانا    گانا    1963    4    تونىس    گانا    تونىس    1965    5    گانا    گامبىيە    ئىفوپىيە    1968    6    گانا    سودان    سودان    1970    7    مالى    گامبىيە    كامېرون    1972    8    زامبىيا    زايىر    مىسىر    1974    9         ماراكەش    ئىفوپىيە    1976    10    ئۇگاندا    گانا    گانا    1978    11    ئالجىرىيە    نىگېرىيە    نىگېرىيە    1980    12    لىبىيە    گانا    لىبىيە    1982    13    نىگېرىيە    كامېرون     

پىلچىشى قىرغىقى

   1984    14   

 نىگېرىيە    كامېرون    ماراكەش    1988    16    نىگېرىيە    ئالجىرىيە    ئالجىرىيە    1990    17    گانا    كوتىدىۋور     سېنگال    1992    18    زامبىيە    نىگېرىيە    تونىس    1994    19    تونىس     

جەنوبىي ئافرىقا

جەنوبىي ئافرىقا

   1996    20     

جەنوبىي ئافرىقا

   مىسىر     

بوجى نافاسو

   1998    21    نىگېرىيە    كامېرون    گانا     2000    22    سېنىگال    كامېرون    مالى    2002    23    ماراكەش    تونىس    تونىس    2004    24    كوتىدىۋور    مىسىر    مىسىر    2006    25    كامېرون    مىسىر    گانا    2008    26    گانا    مىسىر    ئەنگولا    2010    27    كوتىدىۋور    زامبىيە    بوركىنافاسو\بىنىن    2012    28   

6.ئاسىيا لوڭقسى

ئاسىيا لوڭقسى پۇتبول مۇسابىقىسى -ئاسيا بىرلەشمىسىنىڭ بىۋاستە رىياسەتچىلىكى ۋە تەشكىللىشى ئاساسىدا ئۆتكۈزۈلدىغان قىتئە كۆلەملىك مۇسابىقە بولۇپ ئونىڭغا ئاسىيادىكى ھەممە دۆلەتلەر دېگۈدەك تىزىمغا ئالدۇرىدۇ.ئاسىيا لوڭقسى مۇسابىقىسى ھەر 4 يىلدا بىر نۆۋەت ئۆتكۈزۈلدىغان بولۇپ 1956-يىلدىن باشلاپ ھازىرغىچە 15-نۆۋەت ئۆتكۈزۈلدى.

 ئىككنىچى    چېمپىيۇن    ئورۇن    ۋاقىت    نۆۋەت    ئىسرائىلىيە    كورىيە    جوڭگۇ شىياڭگاڭ    1956    1    ئىسرائىلىيە    كورىيە    كورىيە    1960    2    ھىندىستان    ئىسرائىلىيە    ئىسرائىلىيە    1964    3    بىرما    ئىران    ئىران    1968    4    كورىيە    ئىران    تايلانىد    1972    5    كوۋەيىت    ئىران    ئىران    1976    6    كورىيە    كوۋەيىت    كوۋەيىت    1980    7    جوڭگو    سەئىدى ئەرەبىستان    سىنگاپور    1984    8    كورىيە    سەئىدى ئەرەبىستان    قاتار    1988    9    سەئىدى ئەرەبىستان    ياپۇنىيە    ياپۇنىيە    1992    10     

بىرلەشمە ئەرەب ئەمىرلىكلىرى

   سەئىدى ئەرەبىستان     

بىرلەشمە ئەرەب ئەمىرلىكلىرى

   1996    11    سەئىدى ئەرەبىستان    ياپۇنىيە    لىۋان    2000    12    جوڭگو    ياپۇنىيە    جوڭگو    2004    13    سەئىدى ئەرەبىستان    ئىراق     

ھىندونىزىيە،مالايسىيا،تايلانىد ،ۋىيتنام

   2007    14    ئاۋاستارىلىيە    ياپۇنىيە    قاتار    2011    15