Кыш

"Кыш" [номчууру: къыш] - чылдың 4 янзы үезиниң бирээзи, ынчан чер кыры соок апаар, экватордан ырак черлерде хар, дош тыптыр. Ол күс биле частың аразында...

санаашкынының эгези кылдыр хүлээп ап болур. Тывалар чылды – час, чай, күс, кыш деп дөрт үеге чарып, үе бүрүзүнге – үш-үш айларны онаар. Айлар тускай ат...

ортулуктарлыг. Эң улуг ортулуу — Чеджудо. Климады муссоннуг, чай изиг болгаш шык, кыш сооксумаар болгаш кургаг. Мурнуу Корея 18 можу, 6 хоорай можу чергелиг, 1...

олар чок. Дииң үнелиг кештиг амытан. Дииңнерниң онзагай чүүлү — оларның кыш удур тоорукту үүжелеп алыры болур. Дииңнерниң чамдык хевирлери тоорукту черге...

сылдыстар, ай, шолбаннар көзүлбес болур. Дээр ынчап барганда ондагайлыг: кыш шагда улуг хар чаар болгаш чут бооп болур, чай шагда ак чаъстар чаар болгаш...

караңгы болгулаар. Ында шагның эргилдези Чер кырында болуп турар (чай, күс, кыш, час) үелерге элээн дөмей болза-даа, үргүлчүлээшкин, температура талазы-биле...

халапты болдурар дижир. Буура-Тайганың ээзи алаты чонунга чазык чаңнаанда, кыш хүр болур болгаш тараан тараа кончуг үнер дижир. Таңды-Уула хайыракан. Оюннар...

углуг болза - чай, барыын чүкче углуг болза - күс, соңгу чүкче углуг болза - кыш болур. Сат М.С. Шелк невытканный (Тии чок торгу). Рассказы по астрономии...

чымчак олбук болур. Иви бышкаа-биле хап идик кылыр. Иви мал кандыг-даа берге кыш болурга, белен чудавас. Ивиниң эъдин чиир, сүдүн ижер, кежин ажыглаар болгаш...

хадый бээр. Ол кижи ийи кадай алган, бир кадайы чай ээзиниң уруу, өскези кыш ээзиның уруу. Бирээзи 4 оол уруг божуп берген, бир оглу шилен бооп хуула...

өске аталынга - оларны божудуп турган. Кожа-хелбээ суурларже база чай-даа, кыш-даа дивейн, кадайлар божудуп чоруп-ла турган. Баштагы божудар эмнелге ажыттынарга-ла...

төлеп киш, күзен кежин дужаап, аъттар сүрүп эккеп берип турган. Гюйлухой кыш болурга-ла Гоби ховунуң мурнуу чартыынче көжүп, чай болурга-ла кургаг ховунуң...

азы 354 хонук бар кылдыр чыл санаашкынын чорудуп, чылды - час, чай, күс, кыш деп дөрт үелерге чарып, үе бүрүзүнге үш-үш айларны онаап турган. Айлар тускай...

Тофалар огород тарывас улус, мал-маган тутпас улус. 1960 чылдарга чедир кыш санында-ла эр-херээжен улус дөгере тайгаже аңнап чоруй баар турган. Колхозтуң...