XIII.
Alfonso (17 Mayıs 1886 - 28 Şubat 1941), 1886-1931 yılları arasında İspanya kralı.
| XIII. Alfonso | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| İspanya kralı | |||||
| Hüküm süresi | 17 Mayıs 1886 - 14 Nisan 1931 | ||||
| Önce gelen | XII. Alfonso | ||||
| Sonra gelen | Niceto Alcalá-Zamora (cumhurbaşkanı olarak) I. Juan Carlos (kral olarak) | ||||
| Doğum | 17 Mayıs 1886 Madrid, İspanya | ||||
| Ölüm | 28 Şubat 1941 (54 yaşında) Roma, İtalya | ||||
| Defin | El Escorial | ||||
| Eş(ler)i | Victoria Eugenie of Battenberg | ||||
| |||||
| Hanedan | Bourbon Hanedanı | ||||
| Babası | XII. Alfonso | ||||
| Annesi | Maria Christina of Austria | ||||
| Dini | Roma Katoliği | ||||
Babası XII. Alfonso'nun ölümünden sonra doğdu ve annesi Maria Christina'nın naipliğinde hemen kral ilan edildi. Annesinin naipliği döneminde, İspanya son sömürgeleri olan Küba, Porto Riko ve Filipinler'i de kaybetti. 17 Mayıs 1902'de 16 yaşında taç giydi ve tüm krallık yetkilerini devraldı. Siyasi otoritesinden büyük ölçüde yararlandı. Seçim sonuçlarını dikkate almaksızın Muhafazakârları ve Liberalleri dönüşümlü olarak hükûmete getirme politikasını sürdürdü. Ama bu hükûmet değişikliklerini sağlayabilmek için siyasete daha çok müdahale etmek zorunda kaldı. 1902-1923 arasında İspanya'da 33 hükûmet değişikliği oldu. Bunun sonucunda parlamenter sistem ve Alfonso giderek saygınlıklarını yitirdi. 31 Mayıs 1906'daki düğününde kendisine ve gelin Victoria Eugenia'ya karşı suikast girişiminde bulunuldu. Bunu bir dizi benzer girişim izledi.
Antonio Maura hükûmetinin 1909'daki başarısızlığından sonra, Alfonso'nun durumu daha da sarsıldı. I. Dünya Savaşı sırasında titizlikle koruduğu tarafsızlık politikasıyla pek çok çevrenin takdirini kazandı. Ama, savaş sonrası dönemde yönetimdeki ağırlığını artırmaya başladı. Hatta parlamentodan kurtulmanın yollarını aradı. Parlamentoya danışmadan 1921'de Fas Savaşı'na girdi ve bu müdahalesi son derece olumsuz sonuçlar doğurdu. Kurulan soruşturma komisyonu, tüm suçun ona ait olduğuna karar verdi. Ama, raporun açıklanmasına kısa bir süre kala yapılan askerî darbe, onu bu aşağılayıcı durumdan kurtardı.
Alfonso tahttan indirilmesinden sonra parlamenter sisteme son verilmesine yardımcı olarak ve Primo de Rivera diktatörlüğünü destekleyerek İspanya'da krallığı tehlikeye attı. Primo de Rivera Ocak 1930'da iktidardan düşünce, General Damaso Berenguer başkanlığındaki bir geçici hükûmet kralı kurtarmak için göreve çağrıldı. Alfonso, anayasal rejimi seçimler yapılmaksızın geri getirmek için çeşitli yollara başvurdu. Sonunda Nisan 1931'de belediye seçimlerinin yapılmasını kabul etti. Seçim sonuçları en azından önemli kentlerde, Cumhuriyetçi partilere büyük bir kayma olduğunu gösterdi. Cumhuriyetçiler kralın tahttan çekilmesini istediler. Ordunun desteğini de yitiren Alfonso tahttan çekilmeyi reddetmekle birlikte 14 Nisan 1931'de İspanya'dan ayrılmak zorunda kaldı. 1932'de malvarlığına da el kondu. Önce Fransa'ya, ardında İtalya'ya geçti ve orada öldü. General Francisco Franco yeniden İspanyol vatandaşlığına almasına ve el konan mülklerini geri vermesine karşın bir daha İspanya'ya geri dönmedi.
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article XIII. Alfonso, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
