2021-2022 Belarus-Avrupa Birliği sınır krizi, başta Irak ve Afrika'dan olmak üzere on binlerce göçmenin Belarus sınırları üzerinden Litvanya, Letonya ve Polonya'ya akın etmesinden oluşan bir göçmen krizidir.
Kriz, 2020 Belarus devlet başkanlığı seçimi, 2020-21 Belarus protestoları, Ryanair'in 4978 sefer sayılı uçuşu olayı ve Krystsina Tsimanouskaya'nın zorla ülkesine geri gönderilme girişiminin ardından Belarus-Avrupa Birliği ilişkilerindeki bozulmayı ciddi şekilde tetikledi.
| 2021 Belarus-Avrupa Birliği sınır krizi | ||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Avrupa sığınmacı krizi | ||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||
| Belarus-Avrupa sınırına çıkan ana sığınmacı güzergâhını gösterir harita | ||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
Kriz, Belarus cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko'nun insan kaçakçılarını, uyuşturucu kaçakçılarını ve silahlı göçmenleri Avrupa'ya sokmakla tehdit ettiği 2021 yazının başlarında başladı. Daha sonra Belarus makamları ve devlet kontrolündeki turizm işletmeleri, Orta Doğu'da faaliyet gösteren bazı havayolları ile birlikte, Orta Doğu'dan uçuş sayısını artırarak ve sözde avlanma amacıyla Belarus vizesi alanlara Belarus vizesi vererek Belarus'a turları teşvik etmeye başladı. Sosyal medya grupları ayrıca, çoğu Almanya'ya gitmeye çalışan göçmen adaylarına sınırı geçmenin kuralları hakkında hileli tavsiyeler veriyordu. Belarus'a gelenlere daha sonra Avrupa Birliği (AB) sınırını nasıl ve nereden geçecekleri ve diğer taraftaki sınır muhafızlarına ne anlatacakları konusunda talimat verildi ve genellikle sınıra kadar korumalar tarafından yönlendirildi. Göçmenler, Belarus'un kendilerine sınır çitlerini kesip Avrupa Birliği'ne girmeleri için tel kesiciler ve baltalar sağladığını belirtti. Ancak, sınırı geçmeyi başaramayanlar, kendilerine saldırmakla suçlanan Belarus makamları tarafından orada kalmaya zorlandı. Belarus, göçmenler için Polonya'nın çadır ve uyku tulumlarını da içeren insani yardımına izin vermeyi reddetti.
Polonya, Litvanya ve Letonya, krizi, Beyaz Rusya'nın AB'ye karşı yürüttüğü göçmenlerin insan kaçakçılığı olayı olarak nitelendirerek, krizi hibrit savaş olarak nitelendirdi ve AB'den müdahale etmesini istedi. Üç hükûmet olağanüstü hal ilan etti; Litvanya göçmen akışını durdurmayı başarırken, Polonya ve Letonya pek başarılı olamadı. Kriz nedeniyle, üç devlet de Belarus ile sınırlarına sınır duvarları inşa etme kararlarını açıkladı ve Polonya, 60 kilometrelik bir bariyer inşa etmek için tahmini 353 milyon Euro'luk bir harcamayı onayladı, AB, Litvanya'ya ek destek görevlileri ve devriye arabaları gönderdi ve on iki AB hükûmeti, Polonya, Litvanya ve Letonya'dan heri biri için fon talep ettikten sonra sınır boyunca yapılacak olan fiziksel bariyere desteklerini belirttiler.
İnsan hakları örgütleri, sığınmacıların Litvanya ve Polonya sınır muhafızları tarafından geri itilmesi, sığınma talebinde bulunma olasılığının reddedilmesi ve göçmenler için yetersiz yiyecek, su ve barınak konusunda endişelerini dile getirdiler. Polonyalı yetkililer ayrıca gazetecilerin, doktorların ve sivil toplum kuruluşlarının sınıra girmesine izin vermediği için eleştirildi.
Lukashenko, Belarus'u 1994'ten beri yönetmektedir. Lukashenko rejimi, önceki seçimlerde, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözlemcileri de dahil olmak üzere, genellikle seçim davranışlarını izlemeleri kısıtlanan seçimlerde hile yapmakla suçlandı. 2020 Belarus devlet başkanlığı seçiminde altıncı zaferini ilan etti; ancak bu, Amerika Birleşik Devletleri, AB, Birleşik Krallık, Kanada ve müttefikleri tarafından resmi olarak tanınmamıştır. Bağımsız dijital çıkış anketlerine göre, Lukashenko seçimleri Sviatlana Tsikhanouskaya'ya kaptırmış olabilir ve resmi sonuçlar, özellikle ülke çapında ve aynı zamanda küçük seçim bölgelerinin büyük bir bölümünde genel olarak mantıksızdı. Çok sayıda ülke, "şiddet, baskı ve seçim sahtekarlığı"ndan sorumlu olduğu düşünülen Belaruslu yetkililere yaptırım uygulayan Avrupa Birliği gibi seçim sonucunu kabul etmeyi reddetti. Seçim sonuçları Belarus'ta da yaygın protestolara yol açtı.
Seçimden sonra güvenlik güçleri, ana muhalefet adayı Sviatlana Tsikhanouskaya'yı Litvanya sınırına getirdi ve çocuklarını etkilemiş olabilecek tehditler altında onu sınırı geçmeye zorladı. 11 Ağustos'ta Litvanya Dışişleri Bakanı Linas Linkevičius, Tsikhanouskaya'nın Litvanya'da "güvenli" olduğunu ve aynı zamanda "birkaç seçeneği" olduğunu kabul ettiğini açıkladı.
23 Mayıs 2021'de Ryanair'in 4978 sefer sayılı uçuşu, Belarus hava sahasındayken durduruldu ve iki yolcusu, muhalif eylemci ve gazeteci Roman Protasevich ve kız arkadaşı Sofia Sapega'nın yetkililer tarafından tutuklandığı Minsk Ulusal Havalimanı'na inmeye zorlandı. Olayın ardından, Amerika Birleşik Devletleri, AB, Birleşik Krallık ve Kanada 21 Haziran'da Belarus hükûmetinin üyeleri ve destekçilerinin yanı sıra Belarus devlet şirketlerine karşı daha fazla yaptırım ilan eden ortak bir bildiri yayınladı. Bunlara bireysel seyahat yasakları, mal varlıklarının dondurulması ve diğer yaptırımlar dahildir. Avrupa Birliği ayrıca Belarus havayollarının AB hava sahasına girmesini yasakladı ve Belarus'a ekonomik yaptırımlar uyguladı.
Temmuz ve Ağustos 2021'de Tokyo'daki 2020 Yaz Olimpiyatları'nda Belarus'lu sprinter Krystsina Tsimanouskaya, antrenörlerini eleştirince onu Belarus'a geri göndermeye çalıştılar; havaalanında polisten yardım istedi ve ardından Polonya'da sığınma hakkı aldı.
Irak'tan etnik ve dini azınlıklar (Kürtler ve Yezidiler) en sık görülen yasadışı göçmen kategorisidir. CBC'nin soruşturmasına göre, pek çok kişi IŞİD'den gelen zulümden kaçıyor, ama aynı zamanda Ortadoğu'nun en güvenli bölgelerinden biri olan Kürdistan Bölgesi'nden çok sayıda göçmen geliyor; bölgedeki imkanların yetersizliği nedeniyle yurtdışında daha iyi bir yaşam arıyorlar. Bir reform.by soruşturması sonucunda, Irak televizyonunun Lukashenko'nun defalarca AB'ye yasadışı göçe yeşil ışık yakıldığına ilişkin açıklamalarını yayınladığını bildirdi. Beyaz Rusya-AB gerilimleriyle ilgili haberler Irak'ta geniş çapta tartışıldı. Suriye'de de AB'ye olası göçle ilgili haberlere aynı derecede ilgi duyulduğu bildirildi. Litvanya İçişleri Bakan Yardımcısı Arnoldas Abramavičius, Belarus makamlarının göçmenleri çekmek ve onları AB'ye karşı kullanmak için Belarus'un Avrupa'ya uygun bir kapı olduğu konusunda göçmenlere güvence vererek sahte haberler yaydığını söyledi.
Irak seyahat acentelerinin Belarus'a "turistik geziler" düzenlediği bildirildi. Bir reform soruşturmasına göre, 2021'de Irak'taki turizm acenteleri Belarus'a yapılan turların fiyatlarını düşürerek seyahati daha uygun hale getirdi ve Minsk'e giden uçakların sayısı artırıldı. Belarus seyahat acenteleri ayrıca Irak'tan Belarus'a yapılan "turların" teşvik edilmesinde de aktiftiler. Irak Havayolları, Bağdat'tan Minsk'e sefer sıklığını haftada dört sefere çıkardı; Belarus'un devlete ait havayolu şirketi Belavia da Orta Doğu'daki yolculara daha fazla teklif sundu. Komsomolskaya Pravda'dan bir gazeteci, Bağdat'tan Minsk'e giden uçak yaklaşık 180 kişiyi taşırken, sadece 5 kişinin ters yöne uçtuğunu kaydetti. 2 Ağustos'ta Irak'ın Basra, Erbil ve Süleymaniye şehirlerinden Minsk'e üç yeni destinasyonun açıldığı açıklandı. Ülkenin vize kuralları da o ay çok daha gevşek hale getirildi ve Orta Doğu]] ülkelerinin vatandaşlarına Minsk'e vardıklarında Belarus vizesi almalarına izin verildi. Sonuç olarak, Belarus turları AB'ye ulaşmanın en kolay ve en güvenli yollarından biri olarak kabul edildi. Belavia, yasadışı göçmenlerin Minsk'e akını düzenlemekle suçlandı. Bir diğer önemli hava yolu ise Belavia ve Türk Hava Yolları tarafından gerçekleştirilen İstanbul-Minsk uçuşuydu. 28 Ekim 2021'de, Suriye Cham Wings Havayolları, birkaç charter uçuşu yaptıktan sonra, Şam'dan Belarus başkentine günlük uçuş başlattı. Kasım 2021'de Minsk havaalanının üst düzey yöneticisi, havaalanının Cezayir, Etiyopya, İran, Kenya, Fas, Moldova, Katar, Venezuela ve Vietnam'a yeni uçuşlar düzenlemeyi planladığını söyledi.
Beyaz Rusya devlet başkanlığına bağlı olan Belarus devlete ait Tsentrkurort seyahat acentesi (Rusça: Центркурорт), insan kaçakçılığından doğrudan sorumlu kuruluşlar arasında yer almaktadır. 13 Ağustos'ta Rus Dosyası ve Alman Spiegel, Tsentrkurort'un sızdırılmış belgelerine dayanan bir soruşturma yayınladı, buna göre Tsentrkurort, farklı seyahat acenteleriyle iş yaptı ve yüzlerce Irak vatandaşının "av turu" ile vize almasına yardımcı oldu. Şirket ayrıca havaalanından Minsk'teki otellere insan transferini organize etti. Oskartur seyahat acentesi (Rusça: Оскартур) bu özel plana dahil olan diğer bir büyük taraf olarak adlandırıldı. "Av turları"nın kullanılmasının bir efsane hikâyesi olması gerekiyor çünkü COVID-19 pandemisine karşı yasanın yabancılar için karantinadan kaçınmak için iş gezileri ve avlanma üzere iki istisnası bulunuyor. Bazılarının vize süreleri dolmuş olmasına rağmen göçmenlerin Minsk pansiyonlarına girmesine izin verildi. Ayrıca, birkaç gece uçuşu şirketinin ve iki seyahat acentesinin (Oskartur ve Vizak) Minsk havaalanının uluslararası bölgesine tam erişim sağladığı ve hatta normalde sınır muhafızlarına verilen yetkinin onlara vize verme yetkisinin devredildiği bildirildi. Ortadoğu'dan yeni gelen insanlar. Bu şirketlerin havaalanı personeli ve yetkililerinin himayesinden yararlandıkları, diğer seyahat acentelerinin gerçek turistler için benzer hizmetler sunmasına izin verilmediği kaydedildi.
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article 2021-2022 Belarus-Avrupa Birliği sınır krizi, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
