Daluyong: Malalaking alon na hinahatak ng mga bagyo

Ang dalúyong o dalúyong-bagyo (Ingles: storm surge) ay ang bahang mala-tsunami sa mga baybayin na dulot ng pagtaas ng tubig dahil sa mga bagyo o iba pang mga kaugnay na sistema.

Lumalagpas ang taas ng daluyong sa normal na antas ng tubig tuwing nagtataog (high tide).

Mga makasaysayang daluyong

Daluyong: Malalaking alon na hinahatak ng mga bagyo 
Tangway ng Bolivar sa Texas, Estados Unidos matápos ang mga meteotsunamic na dalúyong-bagyó na dalá ni Bagyong Ike noong 2008

Isa sa pinakamapaminsalang kalamidad na tumama sa Estados Unidos ay ang bagyo sa Galveston, Texas noong 1900 na isang Kategorya 4 na bagyo. Nagdala ito ng mapaminsalang daluyong sa mga dalampasigan—sa pagitan ng 6,000 hanggang 12,000 buhay ang nasawi, ang pinakamarami sa kasaysayan ng Estados Unidos. Pinakamaraming nasawi sa ika-21 siglo ay dulot ni Bagyong Nargis na kumitil ng mahigit sa 138,000 sa Myanmar noong Mayo 2008, sumunod dito ang Bagyong Haiyan o Yolanda na kumitil ng 3,600 na buhay sa Gitnang Pilipinas. na nagdulot ng pinsala na katumbas sa humigit-kumulang na US$14 bilyon.

Ang pinakamataas na naitalang daluyong-bagyo sa kasaysayan ay dala ng Bagyong Mahina noong 1899, na tinatayang may 43 talampakan (13 metro) sa Look ng Bathurst, Australia. Ngunit sa nailathalang pananaliksik noong 2000, tinukoy nito na malamang ang karamihan sa mga ito ay mga wave run-up lamang dahil sa matarik na topograpiya ng baybayin. Sa Estados Unidos, ang pinakamalaking naitalang daluyong-bagyo ay dulot ni Bagyong Katrina noong 2005 na nagdala ng mga daluyong-bagyo na higit sa 25 talampakan (8 metro). Sa mga pamayanan sa Mississippi, gaya ng sa Waveland umabot ito ng 41.5 talampakan, Bay St. Louis 38 talampakan, Diamondhead 30 talampakan, Pass Christian 35 talampakan. Isa pang malaking naitalang daluyong-bagyo ay nangyari sa Lungsod ng New York na hatid ni Bagyong Sandy noong Oktubre 2012 na may 14 talampakan (4.2 metro), habang sa Pass Christian sa kabilang panig ng Look ng St. Louis umabot ito hanggang 35 talampkan. Ang pinakamtinding daluyong-bagyo na kumitil ng napakaraming buhay ay nangyari noong 1970, dala ni Bagyong Bhola. Kalimitang tinatamaan ng mga daluyong-bagyo ang mga baybayin ng Look ng Bengal.

Mga sanggunian

Tags:

TsunamiWikang Ingles

🔥 Trending searches on Wiki Tagalog:

RelihiyonAraw ng KalayaanSaknongEhekutibong sangayKomisyon ng Karapatang PantaoLa Liga FilipinaDuhatBulkang MayonBudhiKapangyarihang Alyados (Ikalawang Digmaang Pandaigdig)LagariTagu-taguanPilipinoPagpapatiwakalSara DuterteMonarkiyang konstitusyonalTalatuntunan ng Kaunlarang PantaoTalataanDatuKulturaJosé RizalAlyansaBagong Hukbong BayanImpluwensya ng Espanya sa kulturang PilipinoApolinario MabiniBuhawiJaime L. SinPasismoGavrilo PrincipHuwaranKasarianRaffy TulfoTulinganPatutotTanauanLa SolidaridadApdoVicente FerrerKompyuterTubigPamamaraang parlamentaryoKatas ng pukeTalasalitaanNoto KidapawanAlamat ng pinyaHinuhaUnggoySayawPolitikaEl filibusterismoEmperador HirohitoPagpapatalastasPistaAba Ginoong MariaEdukasyon sa Pilipinas noong panahon ng mga KastilaAIDSKababaihan sa PilipinasRamadanAnimasyonPakikipanayamPransiyaSugalSultanato ng SuluPagbabago ng klimaBudismoLimang Haligi ng IslamKomisyon sa Mas Mataas na EdukasyonPista ng MorionesPartidong pampolitikaKaranasanBundokFelix ManaloJose W. DioknoInternetDaunganJovito SalongaDawagTalaan ng mga kabanata sa Noli Me Tangere🡆 More