เตียวหุย

221) มีชื่อในภาษาจีนกลางว่า จาง เฟย์ (จีน: 张飞; พินอิน: Zhāng Fēi; เวด-ไจลส์: Chang Fei; ^ⓘ) ชื่อรอง เอ๊กเต๊ก หรือภาษาจีนกลางคือ อี้เต๋อ (จีน: 益德; พินอิน: Yìdé) เป็นขุนพลและขุนนางชาวจีนภายใต้ขุนศึกเล่าปี่ในช่วงปลายยุคราชวงศ์ฮั่นตะวันออกและต้นยุคสามก๊กของจีน เตียวหุยและกวนอูเป็นหนึ่งในคนกลุ่มแรก ๆ ที่เข้าร่วมกับเล่าปี่ ทั้งคู่มีความสัมพันธ์ฉันท์พี่น้องกับเล่าปี่ผู้เป็นนาย และติดตามเล่าปี่ในช่วงแรก ๆ ของการแสวงอำนาจของเล่าปี่ในฐานะขุนศึก เตียวหุยต่อสู้ในหลายยุทธการในฝ่ายเล่าปี่ เช่น ยุทธการที่เซ็กเพ็ก (ค.ศ. 208–209), การยึดมณฑลเอ๊กจิ๋ว (ค.ศ. 212–214) และยุทธการที่ฮันต๋ง (ค.ศ. 217–218) เตียวหุยถูกลอบสังหารโดยผู้ใต้บังคับบัญชาจองตนเองในปี ค.ศ. 221 หลังรับราชการเพียงไม่กี่เดือนในรัฐจ๊กก๊กที่ก่อตั้งโดยเล่าปี่ก่อนหน้านีั้ในปีเดียวกันนั้น

เตียวหุย (จาง เฟย์)
張飛
ภาพวาดเตียวหุยในสมัยราชวงศ์ชิง
ผู้บัญชาการกองพลทหารม้ารถศึก (車騎將軍)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 221 (221) – ค.ศ. 221 (221)
กษัตริย์	เล่าปี่
นายพันเอกผู้บัญชาการมณฑลราชธานี (司隸校尉)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 221 (221) – ค.ศ. 221 (221)
กษัตริย์	เล่าปี่
ถัดไป	จูกัดเหลียง
แม่ทัพฝ่ายขวา (右將軍)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 219 (219) – ค.ศ. 221 (221)
กษัตริย์	เล่าปี่
เจ้าเมืองปาเส (巴西太守) (ภายใต้เล่าปี่)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 214 (214) – ค.ศ. 219 (219)
กษัตริย์	หองจูเหียบ
เจ้าเมืองหนาน (南郡太守) (ภายใต้เล่าปี่)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. ? (?) – ค.ศ. 214 (214)
กษัตริย์	หองจูเหียบ
เจ้าเมืองอี๋ตู (宜都太守) (ภายใต้เล่าปี่)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. ? (?) – ค.ศ. ? (?)
กษัตริย์	หองจูเหียบ
แม่ทัพผู้โจมตีเชลยศึก (征虜將軍) (ภายใต้เล่าปี่)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 209 (209) – ค.ศ. ? (?)
กษัตริย์	หองจูเหียบ
General of the Household (中郎將) (ภายใต้เล่าปี่)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 199 (199) – ค.ศ. 209 (209)
กษัตริย์	หองจูเหียบ
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ไม่ปรากฏ เมืองจัวจวิ้น จักรวรรดิฮั่น (ปัจจุบันคือ อำเภอจัวโจว มณฑลเหอเป่ย์)
เสียชีวิต	กรกฎาคมหรือสิงหาคม ค.ศ. 221 หลางจง เมืองปาเส จ๊กก๊ก (ปัจจุบันคือ เมืองหลางจง มณฑลเสฉวน)
คู่สมรส	Xiahou Ji
บุตร	เตียวซี (บุตรสาวคนแรก) เตียวซี (บุตรสาวคนที่สอง) เตียวเปา เตียวเซีย
อาชีพ	แม่ทัพ
ชื่อรอง	อี้เต๋อ/เอ๊กเต๊ก (益德/翼德)
สมัญญานาม	หฺวันโหฺว (桓侯)
ตำแหน่งขุนนาง	Marquis of Xi District (西鄉侯)

เตียวหุย (จาง เฟย์)
"เตียวหุย" (จาง เฟย์) เขียนเป็นอักษรจีนตัวเต็ม (บน) และอักษรจีนตัวย่อ (ล่าง)
อักษรจีนตัวเต็ม	張飛
อักษรจีนตัวย่อ	张飞
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Zhāng Fēi เวด-ไจลส์ Chang1 Fei1 IPA [ʈʂáŋ féi] ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล Jēung Fēi IPA [tsœ́ːŋ féi] ยฺหวิดเพ็ง Zoeng1 Fei1 ภาษาหมิ่นใต้ เป่อ่วยยีภาษาฮกเกี้ยน Tiun Hui ไถหลัว Tiunn Hui

เตียวหุยเป็นหนึ่งในตัวละครหลักในนวนิยายอิงประวัติศาสตร์ที่ประพันธ์ในศตวรรษที่ 14 เรื่องสามก๊ก (ซานกั๋วเหยี่ยนอี้) ซึ่งเล่าเรื่องเหตุการณ์ก่อนและระหว่างยุคสามก๊ก ในนวนิยาย เตียวหุยเป็นพี่น้องร่วมสาบานของเล่าปี่และกวนอูด้วยคำสาบานในสวนท้อในช่วงเริ่มต้นของนวนิยายและยังคงความซื่อสัตย์ต่อคำสาบานจนกระทั่งเสียชีวิต

เตียวหุยเกิดในอำเภอจัวจวิน (ปัจจุบันคือ อำเภอจัวโจว, เมืองเป่าติ้ง, มณฑลเหอเป่ย์) ในช่วงปลายราชวงศ์ฮั่นตะวันออก เป็นพระอนุชาร่วมสาบานคนสุดท้องของพระเจ้าเล่าปี่และกวนอู โดยการสาบานที่สวนดอกท้อนั้น กระทำขึ้นที่หลังบ้านของเตียวหุยเอง และเป็นเตียวหุยที่ออกทุนทรัพย์ในการรวบรวมผู้คนเป็นครั้งแรกของทั้ง 3 มีนิสัยวู่วามอารมณ์ร้อน ชอบดื่มสุราจนเมามายแล้วเฆี่ยนตีทหารบ่อย ๆ ศีรษะโตเหมือนเสือ หน้าสีดำ ตาพองโต เสียงดังปานฟ้าผ่า กิริยาดั่งม้าควบ เป็นผู้มีพละกำลังมากและมีแรงมากที่สุดในสามพี่น้อง อาวุธประจำตัวคือทวนยาว 8 ศอก หนัก 80 ชั่งจีน เรียกว่าทวนอสรพิษ บางตำราเรียกว่า ทวนยาวอสรพิษ ตัวคมทวนขดไปมาเป็นคลื่นคล้ายงู ปลายคมเป็นรูปจันทร์เสี้ยว อาชีพเดิมของเตียวหุยคือคนขายหมูในเมืองตุ้นกวน ต่อมาได้ติดตามเล่าปี่เพื่อปราบกบฏโจรโพกผ้าเหลือง และเตียวหุยก็ได้ร่วบรบกับพระเจ้าเล่าปี่ มาตลอดทั้งชีวิต ทั้งสู้รบมาหลายศึกอย่างศึกเซ็กเพ็ก ศึกเขาเตงกุนสัน ร่วมรบกับทหารเสือหลายคน ภายหลังเตียวหุยเสียชีวิตขณะยกทัพไปหมายจะล้างแค้นให้กวนอู เพราะถูกลอบฆ่าตัดหัวโดยฮอมเกียงและเตียวตัดทหารฝ่ายตนเอง เตียวหุยอายุได้ 54 ปี (ในฉบับหลอกว้านจงกล่าวว่าเสียชีวิตเมื่ออายุ 50 ปี) เนื่องจากนิสัยวู่วามของตนเอง

ภายนอกเตียวหุยอาจดูเป็นคนหยาบช้า อารมณ์ร้อนไม่มีสติปัญญา แต่แท้ที่จริงแล้วเตียวหุยเป็นผู้ที่มีความซื่อสัตย์มาก เป็นคนตรงไปตรงมา นับถือคุณธรรม กล้าหาญ และเป็นผู้ที่มีสติปัญญาในการวางอุบายรบด้วย ดั่งจะเห็นได้จากหลายตอน เช่น เมื่อครั้งที่เล่าปี่อพยพครอบครัวและชาวเมืองจากเมืองซินเอี๋ยหนีการตามล่าของโจโฉ เตียวหุยเป็นผู้ใช้อุบายใช้กิ่งไม้ผูกหางม้า แล้วให้ทหารวิ่งไปมาในป่าหลังสะพานเตียงปันให้ฝุ่นตลบ เพื่อลวงทหารโจโฉว่ามีกองกำลังซุ่มในป่าจำนวนมาก ทั้งยังมีอุบายเปิดเผยเส้นทาง เพื่อหลอกเงียมหงันให้มาลอบโจมตี แต่สุดท้ายก็เข้าแผนของเตียวหุยที่ใช้กองทัพซุ่มซ้อนกลจนพ่ายแพ้ไป และอีกครั้งที่แสร้งทำเป็นเมามายเพื่อลวงเตียวคับ จนในที่สุดก็เอาชนะเตียวคับได้ ทั้งที่มีชัยภูมิเสียเปรียบกว่า เป็นต้น

แม้ในวรรณคดีสามก๊ก บุคลิกของเตียวหุยจะเป็นคนเจ้าอารมณ์ ชอบใช้แต่กำลัง แต่จากการศึกษาทางประวัติศาสตร์แล้ว พบว่าเตียวหุยตัวจริงหาได้เป็นเช่นนั้น ก่อนที่จะร่วมเป็นพี่น้องกับเล่าปี่และกวนอู เตียวหุยก็ไม่ได้มีอาชีพขายหมู หากแต่ยังเป็นกวี และก่อนที่เล่าปี่จะได้ชีซีและขงเบ้งมาเป็นที่ปรึกษา พบว่าแท้จริงแล้วที่ปรึกษาของเล่าปี่ก็คือ เตียวหุยนั่นเอง

ในปี ค.ศ. 200 เตียวหุยบังเอิญพบกับหลานสาวของแฮหัวเอี๋ยนระหว่างที่นางออกไปเก็บฟืนจึงลักพาตัวนางมา หลานสาวของแฮหัวเอี๋ยนในเวลานั้นอายุราว 13 ปี เตียวหุยรู้ว่านางได้รับการอบรมเลี้ยงดูมาอย่างดีจึงแต่งงานกับนาง ให้กำเนิดบุตรสาว 2 คนซึ่งภายหลังทั้งคู่ได้แต่งงานกับเล่าเสี้ยนและขึ้นเป็นจักรพรรดินีแห่งรัฐจ๊กก๊ก บุตรสาวคนแรกเป็นที่รู้จักในชือจักรพรรดินีจิ้งไอ จักรพรรดินีจิ้งไอมีน้องสาวซึ่งแต่งงานกับเล่าเสี้ยนเช่นกันและรู้จักในชื่อ จักรพรรดินีจาง

บุตรชายคนโตของเตียวหุยชื่อเตียวเปา เสียชีวิตตั้งแต่อยู่ในวัยเยาว์ บุตรชายของเตียวเปาชื่อจาง จุน (張遵) รับราชการเป็นราชเลขาธิการ (尚書) ในปี ค.ศ. 263 ระหว่างการพิชิตจ๊กก๊กของวุยก๊ก จาง จุนติดตามจูกัดเจี๋ยมในการป้องกันกิมก๊กจากการบุกของเตงงายขุนพลวุยก๊ก แต่ถูกสังหารในที่รบ

บุตรชายคนรองของเตียวหุยชื่อเตียวเซีย (張紹 จาง เช่า) สืบทอดบรรดาศักดิ์ของบิดาและรับราชการเป็นมหาดเล็ก (侍中) และผู้ช่วยราชเลขาธิการ (尚書僕射) ในจ๊กก๊ก ในปี ค.ศ. 263 จักรพรรดิจ๊กก๊กเล่าเสี้ยนมอบหมายให้เตียวเซีย เจียวจิ๋ว และเตงเลียง (鄧良 เติ้ง เหลียง) เป็นผู้แทนพระองค์ในการยอมจำนนต่อเตงงายและนำไปสู่การสิ้นสุดของจ๊กก๊ก หลังการล่มสลายของจ๊กก๊ก เตียวเซียติดตามเล่าเสี้ยนไปยังลกเอี๋ยงราชธานีของวุยก๊ก ได้รับบรรดาศักดิ์โหฺวร่วมกับอดีตขุนนางของจ๊กก๊กคนอื่น ๆ

อาวุธประจำกายของเตียวหุยมีลักษณะเป็นโค้งคล้ายงูเลื้อยไปมา หัวตัด รู้จักกันดีในชื่อว่า ทวนงูเลื้อย หรือ ทวนอสรพิษ (Viper Blade) หลอมพร้อมกันกับอาวุธของเล่าปี่และกวนอู หนักถึง 80 ชั่ง