เขตสัมพันธวงศ์

เขตสัมพันธวงศ์ตั้งอยู่ริมฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา (ฝั่งพระนคร) มีอาณาเขตติดต่อกับเขตต่าง ๆ เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย มีถนนเจริญกรุงและถนนพระรามที่ 4 เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับเขตบางรัก มีคลองผดุงกรุงเกษม เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับเขตคลองสาน มีแนวกึ่งกลางแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับเขตพระนคร มีคลองรอบกรุง (คลองโอ่งอ่าง) เป็นเส้นแบ่งเขต

เขตนี้เป็นสถานที่ที่มีชาวจีนอาศัยอยู่มาตั้งแต่ตอนแรกเริ่มกรุงรัตนโกสินทร์แล้ว พวกเขาได้ย้ายมาจากเขตพระนครในปัจจุบัน โดยมีถนนวานิช 1 หรือ "ถนนสำเพ็ง" เป็นศูนย์กลางของชุมชนชาวจีน จวบจนสร้างถนนเยาวราชในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อ พ.ศ. 2435 ได้กลายมาเป็นศูนย์กลางชาวจีนจนถึงปัจจุบัน

อำเภอสัมพันธวงศ์ สร้างที่ว่าการอำเภอขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2475 ตั้งอยู่ที่สามแยกถนนทรงวาดตัดกับถนนปทุมคงคา ตำบลศาลเจ้าแม่ทับทิม ซึ่งอยู่ในเขตวัดสัมพันธวงศาราม จึงสันนิษฐานได้ว่าอำเภอสัมพันธวงศ์คงตั้งชื่อตามวัดที่ตั้งนั่นเอง (ปัจจุบันสำนักงานเขตย้ายไปตั้งที่ถนนโยธา แขวงตลาดน้อย) โดยแบ่งการปกครองออกเป็น 14 ตำบล

ต่อมาได้มีการยุบรวม "อำเภอสามแยก" ซึ่งตั้งที่ว่าการอำเภออยู่ที่ตึกแถวสี่แยกถนนทรงวาดกับถนนเยาวราช มีเขตปกครอง 6 ตำบล และ "อำเภอจักรวรรดิ" ซึ่งตั้งที่ว่าการอำเภออยู่ข้างสถานีตำรวจนครบาลจักรวรรดิ มีเขตปกครอง 18 ตำบล มาขึ้นกับอำเภอสัมพันธวงศ์ แล้วแบ่งเขตปกครองใหม่ออกเป็น 3 ตำบล คือ ตำบลสัมพันธวงศ์ ตำบลจักรวรรดิ และตำบลตลาดน้อย

ต่อมาใน พ.ศ. 2515 มีประกาศคณะปฏิวัติจัดการบริหารราชการใหม่ในเขตนครหลวง อำเภอสัมพันธวงศ์ได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น เขตสัมพันธวงศ์ แบ่งเขตปกครองย่อยออกเป็น 3 แขวง

เขตสัมพันธวงศ์แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 3 แขวง ได้แก่

หมาย เลข	อักษรไทย	อักษรโรมัน	พื้นที่ (ตร.กม.)	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2566)	ความหนาแน่นประชากร (ธันวาคม 2566)	แผนที่
1.	จักรวรรดิ	Chakkrawat	0.484	5,886	12,161.16
2.	สัมพันธวงศ์	Samphanthawong	0.483	7,324	15,163.56
3.	ตลาดน้อย	Talat Noi	0.449	6,336	14,111.36
ทั้งหมด			1.416	19,546	13,803.67

ทางสายสำคัญในเขตสัมพันธวงศ์ ได้แก่

ถนนเจริญกรุง ถนนพระรามที่ 4 ถนนเยาวราช ถนนจักรวรรดิ ถนนราชวงศ์ ถนนบริพัตร ถนนมหาจักร ถนนมังกร ถนนเยาวพานิช ถนนแปลงนาม ถนนผดุงด้าว (ซอยเท็กซัส)

ถนนพาดสาย ถนนทรงสวัสดิ์ ถนนลำพูนไชย ถนนมิตรภาพไทย-จีน (ตรีมิตร) ถนนทรงวาด ถนนข้าวหลาม ซอยเจริญกรุง 12 (บำรุงรัฐ) ซอยเจริญกรุง 16 / ซอยเยาวราช 6 / ซอยเยาวราช 11 (อิศรานุภาพ) ซอยเยาวราช 23 (ถนนเสริมสินค้า) ซอยวานิช 1 (สำเพ็ง)

ถนนเยาวราช

ถนนเยาวราช มีความยาวประมาณ 1.5 กิโลเมตร โดยเกือบตลอดถนนทั้งสายจะเต็มไปด้วยร้านขายทองและร้านอาหาร และเป็นชุมชนคนไทยเชื้อสายจีนอาศัยมากที่สุดในประเทศไทย

ในปัจจุบันมีประตูซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของไชนาทาวน์อยู่ ซึ่งได้สร้างขึ้นเนื่องในโอกาสที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ทรงเจริญพระชนมพรรษา ๖ รอบ ตั้งอยู่กลางวงเวียนโอเดียน สุดถนนเยาวราช

วัดและศาลเจ้า

วัดและศาลเจ้าที่สำคัญ ได้แก่

วัดกันมาตุยาราม วัดจักรวรรดิราชาวาสวรมหาวิหาร วัดชัยชนะสงคราม (วัดตึก) วัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร วัดบำเพ็ญจีนพรต วัดปทุมคงคา วัดโลกานุเคราะห์ วัดสัมพันธวงศาราม (วัดเกาะ) วัดบพิตรพิมุขวรวิหาร

วัดชัยภูมิการาม (ตี๊หง่านตื่อ)   ศาลเจ้าเล่งบ๊วยเอี๊ยะ ศาลเจ้าอาเนี้ยเก็ง โรงเจบุญสมาคม ศาลเจ้ากวนอู ศาลเจ้าโจวซือกง ศาลเจ้าไต้ฮงกง ศาลเจ้าเล่าปุนเถ่ากง มูลนิธิเทียนฟ้า

สถานที่สำคัญอื่น ๆ

โรงเรียนไตรมิตรวิทยาลัย มหามณฑปหลวงพ่อทองคำ วัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร โบสถ์กาลหว่าร์ เวิ้งนาครเขษม คลองถม สะพานหัน สะพานเหล็ก ซุ้มประตูเฉลิมพระเกียรติ 6 รอบ พระชนมพรรษา ตลาดเก่าเยาวราช ตลาดใหม่ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ วิทยาเขตบพิตรพิมุข จักรวรรดิ

พิพิธภัณฑ์ทองคำห้างทองตั้งโต๊ะกัง บางกอกริเวอร์พาร์ค พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น เขตสัมพันธวงศ์ ย่านสำเพ็ง ซอยสุกร มัสยิดหลวงโกชาอิศหาก ศูนย์การค้าริเวอร์ซิตี้ หอศิลป์กรุงไทย อาคารธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาตลาดน้อย กรมเจ้าท่า

ในช่วงเทศกาล ถนนเยาวราชจะปิดทั้งสาย

• เทศกาลตรุษจีน
• เทศกาลไหว้พระจันทร์
• เทศกาลกินเจ