วงศ์ปลาตูหนา

วงศ์ปลาตูหนา ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: Danian–0 PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N สมัยพาลีโอซีนตอนต้น (Danian) ถึงปัจจุบัน
ปลาตูหนายุโรป (A. anguilla)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอตา
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง
ชั้น:	ปลาที่มีก้านครีบ
อันดับ:	Anguilliformes
วงศ์:	วงศ์ปลาตูหนา Rafinesque, 1810
สกุล:	Anguilla Garsault, 1764
ชนิดต้นแบบ
Anguilla anguilla Linnaeus, 1758
ชนิด
ดูข้อความ

กระจายทั่วชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติกและแปซิฟิกจนถึงออสเตรเลีย พบในประเทศไทยประมาณ 3–4 ชนิด

ปลาวงศ์นี้มีฟันคม ปากกว้าง เขี้ยวเล็กละเอียดบนขากรรไกรเป็นร้อย ๆ ซี่ จมูกมีรูเล็ก ๆ เหมือนหลอด 2 ข้าง ใช้สำหรับดมกลิ่นเพื่อนำทางและหาอาหาร ซึ่งปลาตูหนามีประสิทธิภาพในการดมกลิ่นได้ดีกว่าปลาฉลามเสียอีก ครีบอกเป็นรูปกลมรี ครีบหลังยาวติดต่อกับครีบหางที่มนและครีบก้นที่ยาว ลำตัวดูภายนอกเหมือนไม่มีเกล็ด มีเมือกลื่นปกคลุมทั้งตัว แต่แท้จริงมีเกล็ดขนาดเล็กมากเรียงซ้อนฝังอยู่ใต้ผิวหนัง โดยไม่มีเส้นข้างลำตัว เลือดและน้ำเหลืองของปลาตูหนามีพิษ ซึ่งอาจฆ่าสุนัขให้ตายได้

เป็นปลานักล่า สามารถจับกุ้ง, ปู หรือสัตว์เปลือกแข็ง รวมทั้งปลาต่าง ๆ กิน มักอาศัยในแหล่งน้ำใส มีตอไม้, โพรงไม้ หรือซอกหินอยู่มาก อาจขุดรูอยู่ก็ได้ นอกจากบริเวณปากแม่น้ำแล้ว ยังเคยพบไกลถึงลำธารน้ำตกบนภูเขาอีกด้วย

เป็นปลาที่มีวงจรชีวิตแบบ ปลาสองน้ำ คือออกไปวางไข่ในทะเลลึก ปลาวัยอ่อนจึงอพยพกลับมาเลี้ยงตัวที่ชายฝั่งหรือป่าชายเลนก่อนเข้ามาเติบโตในน้ำจืดที่ไกลจากทะเลนับร้อย ๆ กิโลเมตร ลูกปลามีตัวใส เรียวยาวดูคล้ายวุ้นเส้น โดยปกติแล้วเป็นปลาที่มีนิสัยรักสงบ แต่จะดุร้ายมากเมื่อถูกจับได้ มีรายงานว่าปลาบางตัวมีอายุมากได้ถึง 105 ปี และอาจยาวได้ถึง 8 ฟุต ในทะเลสาบน้ำจืดที่นิวซีแลนด์พบบางตัวมีน้ำหนักมากกว่า 100 ปอนด์

เป็นปลาที่มีรสชาติดี อร่อย มีราคาแพง บางชนิดจึงถูกนำมาเพาะเลี้ยงเป็นปลาเศรษฐกิจที่มีชื่อ เช่น ปลาตูหนาญี่ปุ่น หรือปลาไหลญี่ปุ่น (A. japonica) ซึ่งได้มีการเลี้ยงกันที่ญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ แต่ว่าต้องรวบรวมลูกปลาจากธรรมชาติ ซึ่งเคยมีการนำเข้ามาเลี้ยงในประเทศไทยระยะหนึ่ง ปลาตูหนาชนิดนี้ได้ถูกปรุงเป็นอาหารญี่ปุ่นที่มีชื่อคือ ข้าวหน้าปลาไหล (ญี่ปุ่น: 蒲焼; โรมาจิ: kabayaki; ทับศัพท์: คะบะยะกิ) ซึ่งชาวญี่ปุ่นได้รับประทานกันมาอย่างยาวนานกว่า 5,000 ปีแล้ว

 

• †Anguillidarum Schwarzhans 2003
  • †Anguillidarum semisphaeroides Schwarzhans 2003
• ?Neoanguilla Shrestha 2008
  • ?Neoanguilla nepalensis Shrestha 2008
• Anguilla Garsault 1764
  • Anguilla anguilla (Linnaeus, 1758) (ปลาตูหนายุโรป)
  • †Anguilla annosa Stinton 1975
  • Anguilla australis J. Richardson, 1841
    • Anguilla australis australis J. Richardson, 1841 (ปลาตูหนาครีบสั้น)
    • Anguilla australis schmidti Phillipps, 1925
  • Anguilla bengalensis (J. E. Gray, 1831) (ปลาสะแงะ)
    • Anguilla bengalensis bengalensis (J. E. Gray, 1831) (ปลาสะแงะอินเดีย)
    • Anguilla bengalensis labiata (W. K. H. Peters, 1852) (ปลาสะแงะแอฟริกา)
  • Anguilla bicolor McClelland, 1844
    • Anguilla bicolor bicolor McClelland, 1844 (ปลาตูหนาครีบสั้นอินโดนีเซีย)
    • Anguilla bicolor pacifica E. J. Schmidt, 1928 (ปลาตูหนาครีบสั้นอินเดีย)
  • Anguilla borneensis Popta, 1924 (ปลาตูหนาบอร์เนียว)
  • Anguilla breviceps Y. T. Chu & Y. T. Jin, 1984
  • †Anguilla brevicula Agassiz 1833-1845
  • Anguilla celebesensis Kaup, 1856 (ปลาตูหนาครีบยาวเซเลบีส)
  • Anguilla dieffenbachii J. E. Gray, 1842 (ปลาตูหนาครีบยาวนิวซีแลนด์)
  • Anguilla interioris Whitley, 1938 (ปลาตูหนาครีบยาวที่ราบสูง)
  • Anguilla japonica Temminck & Schlegel, 1847 (ปลาไหลญี่ปุ่น)
  • Anguilla luzonensis S. Watanabe, Aoyama & Tsukamoto, 2009 (ปลาตูหนาด่างดำฟิลิปปิน)
  • Anguilla malgumora Schlegel ex Kaup 1856 (ปลาตูหนาครีบยาวอินโดนีเซีย)
  • Anguilla marmorata Quoy & Gaimard, 1824 (ปลาเอี่ยนหู)
  • Anguilla megastoma Kaup, 1856 (ปลาตูหนาครีบยาวโพลินิเซีย)
  • Anguilla mossambica (W. K. H. Peters, 1852) (ปลาตูหนาครีบยาวแอฟริกา)
  • †Anguilla multiradiata Agassiz 1833-1845
  • Anguilla nebulosa McClelland, 1844 (ปลาตูหนาด่างดำ)
  • Anguilla obscura Günther, 1872 (ปลาตูหนาครีบสั้นแปซิฟิก)
  • †Anguilla pachyura Agassiz 1833-1845
  • †Anguilla pfeili Schwarzhans 2012
  • †Anguilla rectangularis Stinton & Nolf 1970
  • Anguilla reinhardtii Steindachner, 1867 (ปลาตูหนาครีบยาวแต้ม)
  • Anguilla rostrata (Lesueur, 1817) (ปลาตูหนาอเมริกา)
  • †Anguilla rouxi Nolf 1974