ภาษายักโนบี

ภาษายักโนบี
	yaɣnobī́ zivók, йағнобӣ зивок ~ яғнобӣ зивок
ประเทศที่มีการพูด	ทาจิกิสถาน
ภูมิภาค	เดิมมาจากหุบเขายักนอบ ในคริสต์ทศวรรษ 1970 ย้ายไปที่ Zafarobod จากนั้นในคริสต์ทศวรรษ 1990 ผู้พูดบางส่วนกลับมาที่ยักนอบ
ชาติพันธุ์	ชาวยักโนบี
จำนวนผู้พูด	12,000 คน[ต้องการอ้างอิง] (2004)
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน อินโด-อิเรเนียน อิหร่าน ตะวันออก ตอนเหนือ ไซเทีย ภาษายักโนบี; ; ; ; ; ;
รูปแบบก่อนหน้า	ภาษาซอกเดีย ภาษายักโนบี;
ภาษาถิ่น	ยักโนบีตะวันออก ยักโนบีตะวันตก
ระบบการเขียน	อักษรซีริลิลก; อักษรละติน; อักษรเปอร์เซีย-อาหรับ
รหัสภาษา
ISO 639-3	yai
Linguasphere	58-ABC-a
	บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

มีผู้พูดราว 3,000 - 6,000 คน ส่วนใหญ่พูดภาษาทาจิกได้ด้วย และบางครั้งในวรรณคดีวิชาการเรียกเป็น ภาษาซอกเดียใหม่

ภาษายักโนบีมีสองสำเนียงคือสำเนียงตะวันตกและตะวันออก โดยมากต่างกันทางด้านสัทวิทยา เช่นเสียงเดิม*θ เป็น t ในสำเนียงตะวันตกและเป็น s ในสำเนียงตะวันออก เช่น met - mes (วัน; มาจากภาษาซอกเดีย mēθ ) และ ay ในสำเนียงตะวันตกเป็น e ในสำเนียงตะวันออกเช่น wayš - weš (หญ้า;จากภาษาซอกเดีย wayš หรือ wēš )

รากศัพท์

ความรู้ในปัจจุบันเกี่ยวกับรากศัพท์ในภาษายักโนบีมาจากพจนานุกรมภาษายักโนบี-รัสเซียและไวยากรณ์ภาษายักโนบี งานชิ้นล่าสุดคือพจนานุกรมภาษายักโนบี-ทาจิก ในภาษายักโนบีปัจจุบัน รากศัพท์มาจากภาษาทาจิกถึง 60% ที่เหลือมาจากกลุ่มภาษาเตอร์กิก (5% มาจากภาษาอุซเบก) และภาษารัสเซีย 2% หนึ่งในสามของรากศัพท์มาจากกลุ่มภาษาอิหร่านตะวันออก และสามารถเปรียบเทียบได้ง่ายกับศัพท์จากภาษาซอกเดีย ภาษาออสเซเตีย กลุ่มภาษาปามีร์หรือภาษาปาทาน

การเขียน

ภาษายักโนบีไม่มีการเขียนจนถึง พ.ศ. 2533 แต่ Andreyev รายงานว่า มีมุลลาฮ์ยักโนบีบางส่วนใช้อักษรอาหรับในช่วงก่อน พ.ศ. 2471 โดยหลักจะใช้เมื่อพวกเขาจำเป็นต้องซ่อนข้อมูลสำคัญจากชาวทาจิก ในปัจจุบันเขียนด้วยอักษรละตินดัดแปลง ดังนี้

a (á), ā (ā́), b, č, d, e (é), f, g, ɣ, h, ḥ, i (í), ī (ī́), ǰ, k, q, l, m (m̃), n (ñ), o (ó), p, r, s, š, t, u (ú), ū (ū́), ʏ (ʏ́), v, w (u̯), x, x̊, y, z, ž, ع

TITUS ถอดอักษรได้ดังนี้: a (á), b, č, d, e (é), ĕ (ĕ́), ẹ (ẹ́), ẹ̆ (ẹ̆́), ə (ə́), f, g, ɣ, h, x̣, i (í), ĭ (ĭ́), ī (ī́), ǰ, k, q, l, m (m̃), n (ñ), o (ó), ọ (ọ́), p, r, s, š, t, u (ú), ŭ (ŭ́), ı̥ (í̥), v, u̯, x, x̊, y, z, ž, ع

นอกจากนั้น Sayfiddīn Mīrzozoda จากสถาบันวิทยาศาสตร์ทาจิกได้ดัดแปลงอักษรซีริลลิกสำหรับภาษาทาจิกมาเขียนภาษายักโนบีแต่ไม่เหมาะสมเพราะไม่แยกสระเสียงสั้นและสระเสียงยาว และไม่บอกการเน้นเสียง

А а (a), Б б (b), В в (v), Ԝ ԝ (w), Г г (g), Ғ ғ (ɣ), Д д (d), Е е (e/ye), Ё ё (yo), Ж ж (ž), З з (z), И и (i, ī), Ӣ ӣ (ī), й (y), К к (k), Қ қ (q) Л л (l), М м (m), Н н (n), О о (o), П п (p), Р р (r), С с (s), Т т (t), У у (u, ū, ʏ), Ӯ ӯ (ū, ʏ), Ф ф (f), Х х (x), Хԝ хԝ (x̊), Ҳ ҳ (h, ḥ), Ч ч (č), Ҷ ҷ (ǰ), Ш ш (š), Ъ ъ (ع), Э э (e), Ю ю (yu, yū, yʏ), Я я (ya)

อักษรซีริลลิก

ชุดตัวอักษรยักโนบีเหมือนกับอักษรทาจิก โดยเพิ่มเพียงตัว Ԝ

А а	Б б	В в	Ԝ ԝ	Г г	Ғ ғ
Д д	Е е	Ё ё	Ж ж	З з	И и
Ӣ ӣ	Й й	К к	Қ қ	Л л	М м
Н н	О о	П п	Р р	С с	Т т
У у	Ӯ ӯ	Ф ф	Х х	Ҳ ҳ	Ч ч
Ҷ ҷ	Ш ш	Ъ ъ	Э э	Ю ю	Я я

สัทวิทยา

ภาษายักโนบีมีเสียงสระ 8 เสียง เป็นสระเสียงสั้น 3 เสียง สระเสียงยาว 5 เสียง และมีเสียงพยัญชนะ 27 เสียง

ข้อความ

อักษรละติน	Fálɣar-at Yáɣnob asosī́ láfz-šint ī-x gumū́n, néki áxtit toǰīkī́-pi wó(v)ošt, mox yaɣnobī́-pi. 'Mʏ́štif' wó(v)omišt, áxtit 'Muždív' wó(v)ošt.
อักษรซีริลลิก	Фалғарат Яғноб асосӣ лафзшинт ӣх гумун, неки ахтит тоҷикипӣ ԝоошт, мох яғнобипӣ. 'Мӯштиф' ԝоомишт, ахтит 'Муждив' ԝоошт.
สัทอักษรสากล	[ˈfalʁɑratʰ ˈjɑʁnɔˑb asɔˑˈsiː ˈlafzʃʲɪntʰ ˈiːχ ɡʊˈmoːn ˈneːcʰe ˈɑχtʰɪtʰ tʰɔˑdʒʲiˑˈcʰiːpʰe ˈβ̞oːˀɔˑʃʲtʰ moːʁ jɑʁnɔˑˈbiːpʰe ˈmyːʃʲtʰɪf ˈβ̞oːˀɔˑmɪʃʲtʰ ˈɑχtʰɪtʰ mʊʒʲˈdɪv ˈβ̞oːˀɔˑʃʲtʰ]
แปลภาษาอังกฤษ	In Falghar and in Yaghnob, it is certainly one basic language, but they speak Tajik and we speak Yaghnobi. We say 'Müštif', they say 'Muždiv'.

อ้างอิง

แหล่งข้อมูลอื่น

This article uses material from the Wikipedia ไทย article ภาษายักโนบี, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.