กรมหลวงอภัยนุชิต หรือ พระพันวัสสาใหญ่ เป็นพระอัครมเหสีเอกในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ และเป็นพระมารดาของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์ (หรือเจ้าฟ้ากุ้ง)
กรมหลวงอภัยนุชิต | |
---|---|
พระอัครมเหสีกรุงศรีอยุธยา | |
ดำรงพระยศ | พ.ศ. 2275 - 2280 |
ก่อนหน้า | กรมหลวงราชานุรักษ์ |
ถัดไป | กรมหลวงพิพิธมนตรี |
พระราชสวามี | สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ |
พระราชบุตร | เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์ |
ราชวงศ์ | บ้านพลูหลวง |
พระบิดา | นายจบคชประสิทธิ์ |
พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) ระบุว่า กรมหลวงอภัยนุชิตเป็นธิดาคนโตของนายจบคชประสิทธิ์ ซึ่งได้รับสถาปนาเป็นกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขในรัชสมัยสมเด็จพระเพทราชา บัญชีพระนามเจ้านายในคำให้การชาวกรุงเก่าระบุว่า พระนางมีพระนามเดิมว่าพระองค์ขาว พระมารดามีเชื้อสายพราหมณ์จากบ้านสมอปรือ
เมื่อเจริญวัยได้ถวายตัวเป็นพระชายาในเจ้าฟ้าพร (ขณะดำรงพระยศเป็นพระบัณฑูรน้อยในรัชสมัยพระเจ้าเสือ) และได้มีพระประสูติกาลพระราชโอรสธิดา 7 พระองค์ ส่วนพระโสทรกนิษฐาชื่อพระองค์พลับ ต่อมาได้ถวายตัวเป็นพระชายาเช่นกัน
เมื่อพระราชสวามีเสด็จขึ้นสืบราชบัลลังก์เป็นสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศใน พ.ศ. 2275 ภายหลังจากสงครามกลางเมืองกับเจ้าฟ้าอภัยและเจ้าฟ้าปรเมศร์ พระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระสิ้นสุดลง พระองค์ได้สถาปนาพระองค์ขาวพระอัครชายาเดิมขึ้นเป็นพระอัครมเหสีเอกที่กรมหลวงอภัยนุชิต พร้อมกับสถาปนาเจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ขึ้นเป็นที่กรมขุนเสนาพิทักษ์
ต่อมาใน พ.ศ. 2278 เจ้าฟ้ากรมขุนเสนาพิทักษ์เกิดอิจฉาริษยาเจ้าฟ้าพระกรมขุนสุเรนทรพิทักษ์ (เจ้าฟ้านเรนทร) พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระที่สนิทสนมกับพระราชบิดาอย่างมาก จึงได้ลวงพระองค์เข้ามาในพระราชวังหวังจะทำร้าย แต่ไม่สำเร็จ กรมหลวงอภัยนุชิตจึงขอให้กรมขุนสุเรนทรพิทักษ์ช่วยผนวชกรมขุนเสนาพิทักษ์เป็นภิกษุเพื่อหนีราชภัย
ถึงปี พ.ศ. 2280 กรมขุนอภัยนุชิตทรงพระประชวรหนัก จึงได้ขอพระราชทานอภัยโทษแก่เจ้าฟ้ากรมขุนเสนาพิทักษ์ เมื่อสำเร็จก็สิ้นพระชนม์ โปรดให้สร้างพระเมรุขนาดน้อย ขื่อ 5 วา 2 ศอก ถึงเดือน 5 จึงแล้วเสร็จ เชิญพระศพขึ้นพระมหาพิชัยราชรถไปยังพระเมรุ พระสงฆ์สดับปกรณ์ 30,000 รูป ถวายพระเพลิงแล้วนำพระอัฐิใส่พระโกศน้อย แห่ไปประดิษฐานไว้ท้ายจระนำพระวิหารใหญ่วัดพระศรีสรรเพชญ์
ก่อนหน้า | กรมหลวงอภัยนุชิต | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
กรมหลวงราชานุรักษ์ | พระอัครมเหสีกรุงศรีอยุธยา (2275 – 2280) | กรมหลวงพิพิธมนตรี |
This article uses material from the Wikipedia ไทย article กรมหลวงอภัยนุชิต, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.