Wałbrzych

Wałbrzych leži na jugozapadu Poljske, u kotlini Srednjih Sudeta pored češke granice. Do graničnog prelaza sa Češkom u Golińsku ima 17 km a do Wrocława 78 km.

 

 

Današnji grad je niknuo u srednjem vijeku kao slavensko utvrđeno naselje - Lasogród, njegovi zemljani bedemi još su bili vidljivi početkom 19. vijeka kad su uklonjeni zbog širenja grada.

Wałbrzych je prvi put dokumentiran 1426., ali se pretpostavlja da je status grada dobio još početkom 15. vijeka. Početkom 14. vijeka Wałbrzych je postao feud porodice Schaffgotch, nakon tog je par puta mjenjao gospodare sve do 1808. kad je ukinut feudalizam.

Tokom 15. i 16. vijeka grad je prosperirao na manufakturnoj proizvodnji tkanina. Krajem 16. vijeka počeo se iskapati kameni ugalj, to je postao glavni izvor prihoda, tako da je početkom 19. vijeka u Wałbrzychu i okolici radilo 54 rudnika (tad se svako okno tretiralo kao samostalni rudnik).

Industrijski razvoj grada počeo je 1818. kad je podignuta predionica koja je prva u Šleskoj imala mehaničke razboje.

Pravi razvoj zahuktao se krajem 19. vijeka, kad su na bazi ugljena podignute koksara i tvornice kemikalija i nekoliko predionica. Željeznica iz Wrocława prema Češkoj došla je do grada 1880., a 1898. proradila je prva tramvajska linija.

Za Drugog svjetskog rata pored grada je podignut Koncentracioni logor Gross-Rosen, grad i logor oslobodile su jedinice Crvene armije 8. maja 1945. Od tad je dio Poljske, do 1948 su gotovo svi njemački stanovnici grada protjerani, a na njihovo mjesto doseljeni Poljaci iz Ukrajine.

Od 1975. do 1999. bio je administrativni centar vlastitog vojvodstva Wałbrzych.

Nakon zatvaranja rudnika početkom 1990-ih, ekonomija grada bazira se na tekstilnoj, prehrambenoj i kemijskoj industriji, uz nešto manjih pogona koji proizvode elektroniku, staklo, porculan i keramiku.

Najveća znamenitost grada leži 8 km južno od centra, to je zamak Książ, najveći takav objekt u Poljskoj sa 415 soba, koji se počeo graditi u 13. vijeku, a nakon tog je obnavljan i dograđivan sve do 20-ih prošlog vijeka.

Regionalni muzej ima kolekcije porculana i eksponate povezane sa rudarstvom.