ويلنگٽن

اهو نیوزی لینڈ جي اتر واري ٻيٽ جي ڏکڻ-اولهه ٽپ تي، ڪڪ اسٽريٽ ۽ ريموتاڪا رينج جي وچ ۾ واقع آهي. ويلنگٽن نيوزيلينڊ جو ٽيون نمبر وڏو شهر آهي ۽ ويلنگٽن علائقي جو انتظامي مرڪز آهي. اهو هڪ خودمختيار رياست جي دنيا جي ڏاکڻي راڄڌاني آهي. ويلنگٽن هڪ معتدل سامونڊي آبهوا جي خصوصيت رکي ٿو، ۽ سراسري هوا جي رفتار جي لحاظ کان دنيا جو سڀ کان تيز ترين ھوا وارو شهر آهي.

ويلنگٽن Wellington Te Whanganui-a-Tara  (ماوري)
گادی جو ھند
Clockwise from top: Oriental Bay and Te Aro along Wellington Harbour, Zealandia wildlife sanctuary in Karori, Newtown, Wellington Central and Mount Victoria, the Carillon, Cuba Street and its Bucket Fountain, The Beehive at Parliament
جھنڊو قومي نشان
عرفيت: ونڏي ويلنگٽن، ويلي وڏ
نعرو: "سپریما آ سیتو" English: Supreme by position
Country	New Zealand
Region	Wellington
Wards	Takapū/Northern Wharangi/Onslow-Western Paekawakawa/Southern Pukehīnau/Lambton Motukairangi/Eastern Te Whanganui-a-Tara (Māori)
Community boards	Tawa Mākara/Ōhāriu
Settled by Europeans	1839
نالو پيو	A. Wellesley, 1st Duke of Wellington
Electorates	Mana Ōhāriu Rongotai Te Tai Hauāuru (Māori) Te Tai Tonga (Māori) Wellington Central
حڪومت
• Mayor	Tory Whanau
• Deputy Mayor	Laurie Foon
پکيڙ
• Territorial	289.91 ڪ.م2 (111.93 ميل2)
• شھري	112.36 ڪ.م2 (43.38 ميل2)
• Rural	177.55 ڪ.م2 (68.55 ميل2)
• ميٽرو	303.00 ڪ.م2 (116.99 ميل2)
گھٽ ترین  پیمائش	0 ميل (0 ft)
آبادي (Population (June 2023)[9] • Urban 215,200 • Urban density 1,900/km2 (5,000/sq mi) • Metro 440,900 • Metro density 1,500/km2 (3,800/sq mi) سانچو:NZ population data 2018)

موآري زباني روايت ٻڌائي ٿي ته ڪوپ 10 صدي عيسويءَ ۾ هن علائقي کي دريافت ڪيو ۽ ڳولهيو. علائقي کي شروعات ۾ ماوري آئيوي، جهڙوڪ رنگيتاني ۽ موائوپوڪو آباد ڪيو ويو. مسڪيٽ وارز جي رڪاوٽن جي ڪري انهن کي 19 صدي جي شروعات تائين اتر آئيوي جهڙوڪ تيتي آوا طرفان مغلوب ڪيو ويو.

ويلنگٽن جو موجوده روپ اصل ۾ ڪئپٽن وليم مين سمٿ ، ايڊورڊ ويڪ فيلڊ جي نيوزيلينڊ ڪمپنيءَ جو پهريون سرويئر جنرل 1840ع ۾ ٺاهيو هو. سمٿ جي منصوبي ۾ هڪ ٻئي سان ڳنڍيل وادين ۽ هيٺيون ٽڪريء جي سلپ سان گڏ، گرڊ منصوبن جو هڪ سلسلو شامل ھو. ويلنگٽن شهري علائقو ، جنهن ۾ صرف ويلنگٽن شهر اندر شهري علائقا شامل آهن، جون سانچو:NZ population data 2018 ، سانچو:NZ population data 2018 . سانچو:NZ population data 2018 جي آبادي سانچو:NZ population data 2018 آهي. ويلنگٽن جو وسيع ميٽروپوليٽن علائقو ، جنهن ۾ لوئر هٽ ، پورورا ۽ اپر هٽ جا شهر شامل آهن، سانچو:NZ population data 2018 تائين آبادي اظھاري چُڪَ: اڻڄاتل وقفي حرف "[". آهي. سانچو:NZ population data 2018 شهر سال 1865ع کان وٺي نيوزي لينڊ جي گاديءَ جو ڪم ڪري رهيو آهي، هڪ اهڙي حيثيت جيڪا قانون سازي ۾ بيان نه ڪئي وئي آهي، پر ڪنوينشن ذريعي قائم ڪئي وئي آهي. نيوزيلينڊ جي حڪومت ۽ پارليامينٽ، سپريم ڪورٽ ۽ اڪثر عوامي خدمتون شهر ۾ ٻڌل آهن.

ويلنگٽن جي معيشت بنيادي طور تي، ماليات، ڪاروباري خدمتن، حڪومت ۽ فلم انڊسٽري تي زور ڏيڻ سان، خدمتن جي صنعت (Service Industry) تي ٻڌل آهي. اهو نيوزي لينڊ جي فلم ۽ خاص اثرات (Special Effects) جي صنعتن جو مرڪز آهي، ۽ ٻه عوامي تحقيق يونيورسٽين سان انفارميشن ٽيڪنالاجي ۽ جدت جو هڪ مرڪز آهي. ويلنگٽن نيوزي لينڊ جي مکيه بندرگاهن مان هڪ آهي ۽ ملڪي ۽ بين الاقوامي شپنگ ٻنهي جي خدمت ڪري ٿو. هي شهر خاص طور تي رونگوٽائي ۾ ويلنگٽن انٽرنيشنل ايئرپورٽ طرفان، ملڪ جو ٻيو مصروف ترين ايئرپورٽ آهي. ويلنگٽن جي ٽرانسپورٽ نيٽ ورڪ ۾ ٽرين ۽ بس لائينون شامل آهن جيڪي پري، ڪپيٽي ڪوسٽ ۽ ويراراپا تائين پهچن ٿيون ۽ ٻيڙيون شهر کي ڏکڻ ٻيٽ سان ڳنڍين ٿيون.

اڪثر ڪري، نيوزي لينڊ جي ثقافتي راڄڌاني جو حوالو ڏنل، ويلنگٽن جو ڪلچر هڪ متنوع ۽ اڪثر نوجوانن تي مبني آهي جنهن جو اثر سڄي اوشیانا ۾ آهي. دنيا جي سڀ کان وڌيڪ رهڻ لائق شهرن مان هڪ، 2021 گلوبل لائيبلٽي رينڪنگ ويلنگٽن کي ٽوڪيو سان گڏ دنيا ۾ چوٿين نمبر تي رکیو آھي. سال 2017ع کان 2018ع تائين، جرمن بینک Deutsche Bank ان کي دنيا ۾ رھڻ جي قابليت ۽ غير آلودگي جي لحاظ کان پھريون نمبر ڏنو آھی. ثقافتي حدون جهڙوڪ ڪيوبا اسٽريٽ ۽ نيو ٽائون تخليقي جدت، " اوپي شاپس "، تاريخي ڪردار، ۽ کاڌي لاءِ مشهور آهن. ويلنگٽن ايشيا-پئسفڪ علائقي ۾ هڪ اهم مالي مرڪز آهي، جيڪا سال 2021ع لاءِ گلوبل فنانشل سينٽرز انڊيڪس پاران دنيا ۾ 35 هين نمبر تي آهي. عالمي شهر هڪ ماوري آباديءَ کان وڌيو آهي، هڪ نوآبادياتي چوڪ تائين، ۽ اتان کان آسٽريليا جي گاديءَ واري هنڌ تائين، جنهن هڪ ”قابل ذڪر تخليقي بحالي“ جو تجربو ڪيو آهي.