Бүлүү Улууһа
Бүлүү улууһа — Саха Сирин улууһа.
| Улуус | |
| Бүлүү улууһа Вилюйский улус | |
Гиэрбэтэ.png) | Былааҕа |
| Өрөгөй ырыата | Туругур, төрөөбүт Бүлүүбүт! |
| Дойду |  Арассыыйа |
 Саха Өрөспүүбүлүкэтэ | |
| Улуус киинэ | Бүлүү |
| Иһигэр киирэллэр | 21 олохтоох тэриллии |
| Улуус баһылыга | Винокуров Сергей Николаевич |
| Олохтоммут күнэ-дьыла | 1930, тохсунньу 9 |
| Сурукка киирбитэ | 1800? |
| Иэнэ | 55,2 тыһ. км² |
| Олохтоох дьонун ахсаана | 24 816 киһи (2013) |
 | |
| Кэм зоната | MSK+6 (UTC+9, сайын UTC+10) |
| Төлөппүөн кода | 411—32 |
| Почта индекстэрэ | 678200—678228 |
| ОКАТО кода | 98 218 000 |
| Официальнай ситим-сир | |
Киинэ — Бүлүү куората, 1634 сыллаахха олохтоммута.
География
Улуус Өрөспүүбүлүкэ арҕаа өттүгэр тайаан сытар. Сирин ньуура дэхси.
Сирин иэнэ: 55,2 тыһ. кв. км.
Сытар координаталара: ?
Дьокуускайтан ырааҕа: сиринэн 592 км, уунан 735 км.
Сыл орто температурата: 10,7° тымныы.
Тохсунньу ый орто температурата: 38—40° тымныы.
От ыйын орто температурата: 16—18° сылаас.
Сылга сөҥүү түһүүтүн орто кээмэйэ: 200—300 мм.
Сүрүн өрүһэ Түҥ салаалаах Бүлүү өрүс. Бүлүү улууһугар элбэх күөллээх. Кинилэр уопсай иэннэрэ 295.157 гаҕа тэҥнэһэр. Саамай улахан күөллэринэн термокарстовай төрүттээх Мастаах уонна Боҕууда күөллэр буолаллар. Мастаах өрөспүүбүлүкэ саамай улахан күөллэриттэн биирдэстэрэ — 15 км усталаах, ортотугар тыалаах 13 арыылаах.
Демография
2013 сыл туругунан, улуус олохтоохторун ахсаана — 24 816 киһи, итинтэн тыа сирин олохтоохторо — 11 378 киһи.
Администрацияларынан араарыы
| №№ | Куорат, бөһүөлэк уонна нэһилиэктэр | Кииннэрэ | Кыра сэлиэнньэлэр | Улуус кииниттэн ырааҕа, км | Почта индексэ | Олохтоох дьон ахсаана, сурутуу түмүгүнэн (2010) | Олохтоох дьон ахсаана, 2013 сыл туругунан |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Бүлүү | улуус киинэ | Сосновка | 678200 | 10 537 | 10 529 | |
| 2 | Кыһыл Сыыр | 73 | 678214 | 3106 | 2909 | ||
| 3 | Арыылаах | Хампа | 73 | 678225 | 1051 | 1006 | |
| 4 | Чернышевскай | Чинэкэ | 20 | 678207 | 945 | 898 | |
| 5 | Чочу | Сыдыбыл | Кыадаҥда | 22 | 678206 | 868 | 821 |
| 6 | Халбаакы | Халбаакы | Староватово | 18 | 678213 | 743 | 726 |
| 7 | Бастакы Күүлэт | Уһун | 140 | 678222 | 801 | 770 | |
| 8 | Тылгыны | Тылгыны | 180 | 678220 | 644 | 628 | |
| 9 | Баппаҕаайы | Илбэҥэ | Арыылаах, Сортуол | 215 | 678228 | 651 | 572 |
| 10 | Кыргыдай | Сатаҕай | 145 | 678212 | 554 | 518 | |
| 11 | Тоҕус | Балаҕаччы | Сиэйэт | 110 | 678211 | 601 | 573 |
| 12 | Үгүлээт | Күбэйиҥдэ | 200 | 678221 | 619 | 600 | |
| 13 | Тааһаҕар | Тааһаҕар | 57 | 678209 | 544 | 532 | |
| 14 | Бастакы Тоҕус | Тыымпы | 104 | 678216 | 534 | 509 | |
| 15 | Бөкчөҥөө | Бөтүҥ | 59 | 678208 | 477 | 429 | |
| 16 | Бороҕон | Чай | 117 | 678215 | 479 | 460 | |
| 17 | Дьөккөн | Эбэ | 106 | 678227 | 483 | 478 | |
| 18 | Иккис Күүлэт | Күүлэкээн | 185 | 678223 | 412 | 397 | |
| 19 | Хаҕын | Кирово | 145 | 678224 | 424 | 417 | |
| 20 | Лөкөчөөн | Лөкөчөөн | 179 | 678205 | 428 | 425 | |
| 21 | Өкүндү | Өкүндү | 28 | 678226 | 321 | 311 | |
| Барыта | 25 222 | 24 816 |
Үөрэҕирии
Улуус биллиилээх дьоно
Кондаков Николай Алексеевич — Сэбиэскэй Сойуус Геройа.
Миронов Алексей Афанасьевич — Сэбиэскэй Сойуус Геройа.
Степанов Николай Саввич — Сэбиэскэй Сойуус Геройа.
Гоголев Иван Михайлович (Кындыл) — саха норуодунай поэта.
Тимофеев Михаил Елисеевич -- саха норуодунай поэта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Гимнин (Өрөгөй ырыатын) ааптара.
- Алексеев Иван Егорович (Хомус Уйбаан) — тыл үөрэҕин билимнэрин доктора, Российскай Федерация уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин культуратын үтүөлээх үлэһитэ.
- Алексеев Михаил Андреевич — учуутал, ССРС норуодунай учуутала, РСФСР уонна Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала.
- Аржаков Степан Максимович — ил, политика уонна хаһаайыстыба үлэһитэ.
- Васильева Дора Егоровна — тыл үөрэҕин билимнэрин доктора.
- Жирков Марк Николаевич — саха бастакы идэтийбит композитора, Саха АССР уонна РСФСР искусствотын үтүөлээх үлэһитэ.
- Махаров Егор Михайлович — философия билимнэрин доктора.
- Чернышевскай Николай Гаврилович — 11 сыл 7 ый Бүлүүгэ сыылкаҕа олорбут нуучча революционер-демократа.
- Чиряев Гавриил Иосифович — партия уонна ил үлэһитэ.
Быһаарыылар
This article uses material from the Wikipedia Саха тыла (Saxa Tyla) article Бүлүү улууһа, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Маны туһанары CC BY-SA 4.0 лиссиэнсийэ көҥүллүүр (атын ыйыллыбытах буоллаҕына). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Саха тыла (Saxa Tyla) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.