Алтынньы 11: күнэ-дьыла

Сыл бүтүө 81 күн баар.

• ХНТ  ХНТ — Дойдулар ардыларынааҕы кыыс оҕо күнэ
• Алтынньы бастакы толору нэдиэлэтин субуотата — Хаһыат таһаарааччылар аан дойдутааҕы күннэрэ
• Башкортостан  Башкортостан — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
• Хотугу Македония  Хотугу Македония — Өрө туруу күнэ
• АХШ  АХШ — Генерал Пуласки күнэ. АХШ туспа дойду буолуутугар поляктар суолталарын ахтан ааһар соруктаах поляк төрүттээх Казимир Пуласки 1779 сыллаахха өлбүтүн АХШ бэрэсидьиэнин көҕүлээһининэн 1929 сыллаахтан бэлиэтииллэр
• АХШ  АХШ — Каминг-аут күнэ

• 1142 — билиҥҥи Кытай хоту өттүгэр баар буола сылдьыбыт чжурчжээннэр Цзинь судаарыстыбаларын уонна соҕуруу өттүгэр баар буола сылдьыбыт Сун судаарыстыба ыккардыларыгар буолбут уһун сэрии эйэ сөбүлэҥинэн түмүктэммит. Бу сэрии кэмигэр сэрии ньыматыктара (технологиялара) күүскэ сайдыбыттара, холобур, буораҕы киэҥник туһанар буолбуттара, ону тэҥэ Кытайга бөдөҥ демографическэй хамсааһыннар буолбуттара. Сөбүлэҥинэн Сун Цзинҥҥэ сылын ахсын түһээн төлүүргэ сөбүлэспитэ, ол да буоллар, төһө да батталга киирдэр, соҕуруу Кытай хотуну кытта эргинэн байбыта-тайбыта.
• 1658 — Долгоруков кинээс баһылыктаах нуучча сэриитэ Речь Посполита литовецтартан турар сэриитин Верки сэлиэнньэ (билигин Вильнюс куорат сорҕото, Вяркяй оройуона) аттынааҕы кыргыһыыга кыайбыт. Ол да буоллар, Долгоруков кыайыытын сатаан туһамматах, аармыйата уонна аттара аһыыр астара суох хаалан, чугуйарга күһэллибитэ. Кыргыһыы 1654—1667 сс. Нуучча-Польша сэриитин сорҕото буолбута.
• 1783 — Арассыыйаҕа акадьыамыйа олохтоммут, бэрэсидьиэнинэн княгиня Екатерина Дашкова анаммыт.
• 1919 — Арассыыйаҕа Гражданскай сэрии: Кыһыл аармыйа сэриилэрэ Орел күбүөрүнэтигэр Деникин аармыйатын утары турбуттар, Москубаҕа кимэн киириитин тохтоппуттар. Бу кэнниттэн кыһыллар кыайыылара саҕаланан барбыта.
• 1922
  • Совнарком дэкириэтинэн саҥа харчы — червонец — киллэриллибит.
  • Лев Троцкай хомсомуол сийиэһигэр ыччаты «наука гранитын кириҥ» диэн тута киэҥник тарҕаммыт ыҥырыытын таһаарбыт.
• 1931 — ССРС-ка чааһынай эргиэн бобуллубут. 1920-с сыллардааҕы НЭП (Саҥа экэниэмикэ бэлиитикэтэ) үйэтэ түмүктэммит.
• 1944 — Тыва Народнай Өрөспүүбүлүкэтэ ССРС састаабыгар автономиялаах уобалас быһыытынан киирбит (1961 сыллаахха АССР буолбута).
• 1962 — Римҥэ Иккис Ватикан Собора саҕаламмыт. Бу соборга Католик Таҥара дьиэтин саҥардар уонна сиэри-туому судургутутар докуомуоннар ылыллыбыттара. Биир сүрүн уларытыынан литургияҕа латыын тылын оннугар дьоннор бэйэлэрин тылларын туһаныы буолбута.
• 1986 — Рональд Рейган уонна Михаил Горбачев Исландияҕа көрсөн сэрии сэбин Европаҕа аҕыйатар туһунан кэпсэтэллэр.
• 1994 — Солкуобай кууруһа эмискэ түспүт («хара оптуорунньук»).
• 1999 — XX үйэ саҕаланыытыгар үлэлии-хамныы сылдьыбыт Саха сирин бэлиитик диэйэтэлэ, конфедералистар бастаанньаларын салайааччыларыттан биирдэстэрэ Михаил Артемьев реабилитацияламмыт.
• 2001 — Ил Түмэн СӨ конституциятын 67-с ыстатыйатын уларытартан иккистээн батыммыт (бастакытын от ыйын 17 күнүгэр батыммыта). Бу уларытыы Михаил Николаев үһүс болдьоххо барарын көҥүллүөхтээҕэ.

• 1948 — Вадим Кузьмин — тиэхиникэ билимин дуоктара, бэрэпиэссэр, СӨ НА акадьыамыга.
• 1949 — Анатолий Николаев — Саха тыйаатырын артыыһа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа.
• 1953 — Наталья Антипина — археолог, Хотугулуу-Илиҥҥи Азия таас үйэтин кэминээҕини чинчийбит устуоруйа билимин хандьыдаата.
• 1990 — Кулаковский Петр Васильевич — саха эстрадатын ырыаһыта.

• 1937 — Григорий Чорос-Гуркин — Алтай уруһуйдьута, өрөбөлүүссүйэ кэмигэр алтай омук хамсааһынын салайааччыларыттан биирдэстэрэ. Омугунан телеут, чорос бииһэ.