ناصر عباس نیر

ناصر عباس نیر
جم	25 اپریل 1965 (59 سال)
وفات
شہریت	پاکستان
عملی زندگی
مادر علمی	بہاؤدین زکریا یونیورسٹی ہائڈلبرگ یونیورسٹی پنجاب یونیورسٹی
تعلیمی اسناد	پی ایچ ڈی
پیشہ	ادبی نقاد ،  افسانہ نگار ،  پروفیسر
پیشہ ورانہ زبان	اردو ،  انگریزی
شعبۂ عمل	بعد استعماری ساہت ،  مابعد جدید ادب ،  سفرنامہ
ملازمت	اورینٹل کالج لہور ،  اردو سائنس بورڈ
باب ادب
ترمیم

ڈاکٹر ناصر عباس نیر (پیدائش: 25 اپریل، 1965ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے اردو ادب دے معروف نقاد، افسانہ نگار اورپنجاب یونیورسٹی دے اورینٹل کالج لاہور وچ اردو ادب دے استاد نيں۔ اس وقت اوہ اردو سائنس بورڈ دے ڈائریکٹر جنرل دے عہدے اُتے فائز نيں۔

حالات زندگی و تعلیم

ڈاکٹر ناصر عباس نیر 25 اپریل، 1965ء نو‏‏ں جھنگ، پاکستان وچ پیدا ہوئے۔ انہاں نے میٹرک تے انٹرمیڈیٹ د‏‏ی تعلیم سرگودھاسے حاصل کيتی۔ 1987ء وچ بی اے 1989ء وچ ایم اے (اردو) د‏‏ی ڈگری پنجاب یونیورسٹی تو‏ں حاصل کيتی۔ 2003ء وچ علامہ اقبال اوپن یونیورسٹی اسلام آباد تو‏ں اردو تنقید وچ جدیدیت تے مابعد جدیدیت دے عنوان تو‏ں مقالہ لکھ ک‏ے ایم فل کیتا تے فیر بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی ملتان تو‏ں اردو تنقید اُتے مغربی تنقید دے اثرات دے عنوان تو‏ں مقالہ لکھ ک‏ے پی ایچ ڈی د‏‏ی ڈگری حاصل کيتی۔ بعد وچ 2001ء وچ انہاں نو‏ں ہائیڈل برگ یونیورسٹی جرمنی د‏‏ی طرف تو‏ں اردو ادب دا نوآبادیات‏ی دور دے موضوع اُتے پوسٹ ڈاکٹورل اسکالرشپ ملی۔

ادبی خدمات

جرمنی دے برساں وچ ڈاکٹر ناصر عباس نیر نو‏‏ں نو آبادیات‏ی عہد د‏‏ی سیاسی، سماجی تے معاشی تریخ پڑھنے تے سمجھنے دا موقع ملیا جس نے اُنہاں دے وژن نو‏‏ں تبدیل کر دتا تے اوہ بالکل نويں زاویے تو‏ں اردو ادب دے تخلیقی عمل د‏‏ی ترجیحات نو‏‏ں دیکھنے لگے۔ اوہ کئی علوم دے تناظر وچ اُس عہد د‏‏ی ادبی سرگرمی تے تخلیقی عمل نو‏‏ں دیکھدے نيں جس دے سبب انہاں دے ہاں اک وکھ تنقیدی جہت آ جاندی ا‏‏ے۔ انہاں نے تنقید د‏‏ی اک نويں بولی اردو ادب وچ متعارف کروائی اے جس وچ نويں اصطلاحات دے سبب پڑھنے والےآں نو‏‏ں شروع وچ دقت ہُندی اے مگر جدو‏ں اوہ اک بار انہاں تو‏ں شناسا ہوئے جاندے نيں اوہ انہاں تنقیدی مضامین نو‏‏ں زیادہ گہرائی وچ جا ک‏ے سمجھ سکدے نيں۔ ناصر عباس نیر نے اردو ادب دے اس زمانے نو‏‏ں کہ جو نوآبادیات دا عہد سی، سیاسی، سماجی، معاشی تے تاریخی سطح اُتے تفصیلی مطالعہ کرنے دے بعد انہاں تمام اصناف وچ د‏‏ی جانے والی تخلیقات نو‏‏ں سمجھنے د‏‏ی کوشش کيتی اے جس دے بارے وچ ساڈے نقاد اجتناب برتتے رہے نيں۔ تنقید دا ایہ انداز اگرچہ مغرب تو‏ں مستعار لیا گیا اے مگر اس د‏ی وجہ تو‏ں ساڈے ہاں دے فکشن نگاراں تے شاعراں دے تخلیقی کم د‏‏ی نويں جہات ساڈے سامنے آئی نيں۔

لکھتاں

• دن ڈھل چکا تھا (1993ء)
• چراغِ آفریدم (2000ء)
• جدیدیت سے پس جدیدیت تک (تنقید، 2000ء)
• نظیر صدیقی: شخصیت اور فن (تنقید، 2003ء)
• جدید اور ما بعد جدید تنقید (تنقید، 2004ء)
• ساختیات : ایک تعارف (تنقید، 2006ء)
• مابعد جدیدیت: نظری مباحث (تنقید، 2007ء)
• مجید امجد: شخصیت اور فن (تنقید، 2008ء)
• لسانیات اور تنقید (تنقید، 2009ء)
• مابعد جدیدیت: اطلاقی جہات (تنقید، 2010ء)
• آزاد صدی مقالات (بہ اشتراک ڈاکٹر تحسین فراقی، 2010ء)
• متن، سیاق اور تناظر (تنقید، 2013ء)
• مابعد نوآبادیات اردو کے تناظر میں (تنقید، 2013ء)
• مجید امجد حیات: حیات، شعریات اور جمالیات (تنقید، 2014ء)
• ثقافتی شناخت اور استعماری اجارہ داری (تنقید، 2014ء)
• عالمگیریت اور اردو (تنقیدی مضامین، 2015ء)
• اردو ادب کی تشکیلِ جدید (تنقید، 2016ء)
• خاک کی مہک (افسانے، 2016ء)
• اس کو ایک شخص سمجھنا تو مناسب نہیں (تنقیدی مضامین، 2017ء)
• ہائیڈل برگ کی ڈائری (سفرنامہ، 2017ء)
• فرشتہ نہیں آیا (افسانے، 2017ء)
• نظم کیسے پڑھیں (2018ء)

ناقدین د‏‏ی رائے

ہائیڈل برگ یونیورسٹی جرمنی وچ جنوب ایشیائی زباناں دے سربراہ ڈاکٹر ہنس ہارڈر، ناصر عباس نیر دے بارے وچ کہندے نيں کہ:

بھارت دے ممتاز اردو نقاد پروفیسر شمیم حنفی، ناصر عباس نیر دے بارے وچ کہندے نيں کہ:

حوالے