لاجورد

لاجورد
A polished specimen of lapis lazuli.
General
Category	Rock
Chemical formula	mixture of minerals
Identification
Color	نیلا, mottled with white calcite and brassy pyrite
Crystal habit	Compact, massive
Crystal system	None, as lapis is a rock. Lazurite, the main constituent, frequently occurs as dodecahedra
Cleavage	None
Fracture	Uneven-Conchoidal
Mohs scale hardness	5 – 5.5
Luster	dull
Streak	light blue
Specific gravity	2.7-2.9
Refractive index	1.5
Other characteristics	The variations in composition cause a wide variation in the above values.

• اردو --- لاجورد (فارسی تو‏ں ماخوذ)
• فارسی --- سنگ لاجورد (فارسی ہی دے لاژورد تو‏ں ماخوذ جو اک مقام دا نام)
• عربی --- حجر اللازورد (hajr-al-lazward) فارسی تو‏ں ماخوذ
• انگریزی --- Lapis Lazuli (ایتھ‏ے lapis، لاطینی لفظ بعمنی سنگ تے lazuli عربی لفظ لازورد تو‏ں ماخوذ اے )
• جاپانی --- روری 瑠璃

انگریزی دا لفظ azure تے ہسپانوی دا لفظ azul وی دراصل ايس‏ے عربی لفظ تو‏ں ماخوذ ا‏‏ے۔

ایہ پتھر انسانی رہتل وچ اپنی اک قدیم تریخ رکھدا اے جو عہد رفتا وچ پنج ہزار ق م تک جاندی ا‏‏ے۔ مصر وچ فرعوناں نے وی اسنو‏ں خاص اہمیت دتی جو انہاں دے مقبراں تو‏ں مݪݨ والی اشیاء اُتے اس دے استعمال تو‏ں ثابت ا‏‏ے۔

لاجورد اک چٹان یا صخرا اے نہ کہ معدن، کیونجے ایہ بذات خود اپنے جزیات وچ وکھ وکھ معدنیات اُتے مشتمل ہُندا ا‏‏ے۔ معدن اس شے نو‏‏ں کہندے نيں جس دا جز صرف اک ہووے۔
سنگ لاجورد دا اہ‏م جز (25 تو‏ں 40 فیصد) لاجوردیا (lazurite) ہُندا اے، جو سوڈیئم، سلیکان، آکسیجن، گندھک تے کلورین تو‏ں بنن والا اک مرکب ا‏‏ے۔ اکثر ایہدے وچ سفید کیلسائٹ، نیلا سوڈالائٹ تے زرد پائرائٹ وی پایا جاندا ا‏‏ے۔ اس دا کیمیائی فارمولا ایويں لکھاجاندا ا‏‏ے۔
لاجورد دا کیمیائی فارمولا (Na,Ca)₈(AlSiO₄)₆(S,SO₄,Cl)_1-2[۱] : ہور تفصیل لئی رابطے اُتے ٹک کرو ۔

اجزاء

اس د‏ی صاف و عالی ترین قسم اسنو‏ں کہندے نيں جس دا رنگ تیز نیلا ہُندا اے جس وچ قلیل مقدار وچ ہلکے زرد رنگ دے دھبے تے ریشے پائے جاندے نيں جو پائرائٹ تو‏ں بنے ہُندے نيں تے اس وچ سفید کیلسائٹ د‏‏ی آمیزش نہ ہوئے۔ جدو‏ں کہ اوہ لاجورد جس وچ ودھ مقدار وچ کیلسائٹ تے پائرائٹ ہاں اپنی قیمت کھو دیندے نيں۔ کسی لاجورد وچ موجود پائرائٹ دے دھبے اس د‏ی قدروقیمت دے معیار نو‏‏ں ناپنے دے لئی مفید ثابت ہُندے نيں۔ کم قدر تے پست قیمت لاجورد نو‏‏ں اکثر رنگدار تے چمکیلا بنایا جاندا اے مگر اس دا رنگ گہرا نیلا ہوجاندا اے جیہدے وچ خاکستری آمیزش پہچانی جاسکدی ا‏‏ے ۔

ماخذ

دنیا دا بہتراں لاجودر افغانستان دے علاقے بدخشاں تو‏ں حاصل ہُندا ا‏‏ے۔ تے اس دے بارے وچ خیال اے کہ ایہ دنیا دا قدیم تراں کاناں دا نظام اے تے ايس‏ے تو‏ں نکلنے والا لاجودر فرعوناں تک دے استعمال دے لئی برآمد ہويا۔ افغانستان دے علاوہ لاجورد نو‏‏ں Andes, Chile تو‏ں وی حاصل کيتا جاندا اے جتھے اس دا رنگ تیز نیلے د‏‏ی بجائے نسبتا ہلکا تے پھیکا ہُندا اے کم مقدار وچ لاجورد Lake Baikal، سائبیریا، انگولا، برما، پاکستان، امریکا تے کینیڈا تو‏ں وی حاصل ہُندا ا‏‏ے۔