قلعہ ثمرقند

کلر کہار دے قریب چنجی توں 18 کلومیٹر دور میراماں دا چھوٹا جیہا پنڈ ہے جو 1850 وچّ اک انگریز نوں پنڈ وچّ اک کھوہ دے قریب چونا مٹی نال بنے تنّ چوکور ٹکڑے ملے جنہاں اتے پرانی سنسکرت وچّ کجھ لکھیا سی اس کھوہ اتے پنڈ دے کھیتاں توں اگے لالی مائیل مٹی دے تہ در تہ ٹلے ہن جو اک پہاڑی تکّ جاندے ہن جس دے آسپاس دیاں گھاٹی اجکلھ " " سمرکند " " کہاؤندی ہے ایہہ پہاڑی پنڈ توں اک گھنٹے دی پیدل فاصلے اتے ہے ۔ گھاہ پھوس اتے جھاڑیاں نوں پار کردے ہوئے پہاڑی دے اتے چڑھو تاں چھیتی ہی پرانی تعمیر دے نشان وکھائی دندے ہن یعنی فصیل دا اک چھوٹا جیہا ٹکڑا جو سٹھّ سینٹی میٹر اچّا اتے تیہہ سینٹی میٹر چوڑا ہے اتے چونے دے پتھراں نال بنیا ہے ۔ ڈھلان تے چڑھدے ہوئے فصیل جویں کئی ٹکڑے ملدے ہن جو فرسودگی دا شکار ہن ۔ فصیل دے چار انڈے ورگی برج ٹٹی پھٹی حالت وچّ باقی ہن ایہہ فصیل اک پراچین قلعے دی ہے جس دا روپ ریکھا پہاڑی دی چوٹی توں باخوبی نظر آؤندا ہے قلعے بے کرم طریقے نال لمبوترا بنایا گیا اتے پوروَ توں پچھم دی طرف 600 میٹر لمبی اتے 300 میٹر چوڑا ہے ۔ پہاڑی دی ٹٹی پھٹی پرتھوی قلعے نوں پراکرتک پرتیرکھیا پردان کردی ہے دکھن دی طرف فصیل دی دیوار نہیں کیونکہ اتھے پہاڑی دے کنارے دیوار ورگیاں روپ وچّ گھاٹی سمرکند دی کٹی پاٹیاں زمین توں ملدے ہن ۔ اتر دی طرف بنائی گئی دیوار دے آثار ہن جس وچّ رک رک کے برج بنے ہن صاف پرتیت ہندا ہے کہ اس قلعے تے زبردست حملہ نہیں ہندا ہووےگا کیونکہ قلعے سمرکند کجھ دن دے گھیراؤ دے بعد مفتوح ہو سکدا سی ۔ اصل وچّ ایہہ قلعہ رہائشی نہیں سگوں پچھے ہٹن دے سمیں جاوے پناہ دے طور اتے بنائی گئی سی اس لئی قلعے اجیہی جگہ ستھاپت ہے جو خود پراکرتک اکلیپن ہے ۔ ماہر پراتتو دے انوسار ایہہ قلعہ تیرویں صدی عیسوی وچ نرمان ہویا ۔ قلعے دے ہیٹھاں اجیہے آثار ملے ہن جنہاں توں پتہ چلدا ہے کہ اتھے آرنبھک اسلامی دور دی آبادی موجود سی اداہرنتہت اتھوں برتن اتے تسبیہاں ملے قلعے کوہستان نمک دے کیندری کھیتر نوں دکھن دی طرف خاصی دور ہے اس لئی مغل بادشاہ بابر اتھے نہیں آیا اتے لگدا ایہی ہے کہ استوں پہلاں اتے بعد دے جتن والے وی اتھے توں نہیں گزرے ۔ سمرکند بھرپور طریقے نال اتہاس وچّ اس لئی جگہ نہیں پا سکیا کہ ایہہ پہاڑاں نمک دی اک خشک اتے گھٹّ مہتوپورن رستا اتے ستھت ہے ۔ ایہہ وی سپشٹ ہے کہ پچھلے صدیاں وچّ اس غیر پرسدھ قلعے اتے کبجے دے لئی چھوٹے موٹے سرداراں دے نال جنگاں ہوئی ہونگیاں جو پہاڑی جنجاتیاں دے پردھاناں سی ۔ لیکن اس کھیتر دا نام سمرکند عجیب اتے دبدھا وچّ پاؤن والا ہے اسدے علاوہ مدھورتی ایشیا دا گھٹّ توں گھٹّ اک پرسدھ بادشاہ اتھے ضرور آیا ہے ۔