تہران وچ سعودی سفارتخانے اُتے حملہ

ہران وچ سعودی سفارتخانے اُتے حملہ
	مضامین بسلسلہ Iran-Saudi Arabia proxy conflict
	سعودی ایمبسی تہران، حملے دے بعد
تاریخ	2–3 جنوری 2016
مقام	Kashanak، تہران، ایران (ایمبسی) ; ساجد شاہر، مشہد، ایران (consulate)35°48′05″N 51°28′32″E / 35.80139°N 51.47556°E (تہران) ; 36°19′07″N 59°32′56″E / 36.31861°N 59.54889°E (مشہد)
وجوہات	Protests against the government of سعودی عرب دے شیخ نمر باقر النمر نو‏‏ں پھانسی دینے پر۔
طریقہ کار	مظاہرے تے فسادات
نتائج	ایمبسی تہران وچ آتش زنی تے تباہی ایران سعودی عرب تعلقات ٹوث گئے; سوڈان، بحرین، جبوندی، اتحاد القمری تے صومالیہ دے نال ایران دے سفارتی تعلقات خراب ہوگئے; حکومت کویت تے قطر نے ایران تو‏ں اپنے سفیراں نو‏‏ں واپس بلا لیا; متحدہ عرب امارات نے ابوظبی (شہر) وچ ایرانی سفیر نو‏‏ں طلب کیا، recalls its ambassador from تہران تے downgrades ties with ایران from ambassadorial level to chargé d'affaires; اردن نے عمان (شہر) وچ ایرانی سفیر نو‏‏ں طلب کیتا۔; عرب لیگ نے ہنگامی اجلاس قاہرہ وچ منعقد کیتا جس د‏‏ی درخواست سعودی عرب نے د‏‏ی سی۔; سعودی عرب نے ایران وچ ہونی والی اے ایف سی جمپئن لیگ 2016ء وچ کھیلنے تو‏ں انکار کر دتا۔;
فریق تنازع
سعودی عرب مخالفت مظاہرین; "Enemy infiltrators"; Ministry of Interior:; "An organized group which has been active in Karaj and Tehran for more than 10 years" الزام: سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی; Basij; Ansar-e Hezbollah;	Disciplinary Force Diplomatic Police; Special Unit;
سرکردہ رہنما
Hassan Kordmihan; حامد استاد (alleged);	Gen. Hassan Arabsorkhi; Safar-Ali Baratlou;
تعداد
~200	نامعلوم
متاثرین
گرفتار	~100 مظاہرین (بتریخ 24 جنوری 2016ء تک)

2 جنوری 2016ء بروز ہفتہ ممتاز سعودی شیعہ عالم نمر باقر النمر د‏‏ی پھانسی نو‏‏ں عدالتی قتل قرار دیندے ہوئے اس دے خلاف دنیا دے بوہت سارے ملکاں دے نال نال ایران دے وی کئی شہراں وچ شدید احتجاج کیتا گیا۔ تہران وچ ہونے والے مظاہرے وچ مشتعل مظاہرین نے سعودی عرب دے سفارتخانے د‏‏ی عمارت نو‏‏ں اگ لگانے د‏‏ی کوشش وی د‏‏ی سی تے عمارت وچ موجود فرنیچر نو‏‏ں توڑ دتا ا‏‏ے۔ اوتھ‏ے اُتے موجود عینی شاہدین دا ایہ وی کہنا اے کہ

”

اساں نیم فوجی دستےآں دے رضاکاراں دے گروہ نو‏‏ں عمارت اُتے بم پھینکتے ہوئے دیکھا

“

رد عمل

رد عمل دے طور اُتے سعودی عرب د‏‏ی حکومت نے سرکاری سطح اُتے ایران تو‏ں تحریری طور اُتے احتجاج کیتا ا‏‏ے۔ اس اُتے ایران د‏‏ی طرف تو‏ں ایہ جواب آیا کہ سنی مسلک د‏‏ی حکومت والے سعودی عرب د‏‏ی جانب تو‏ں شیخ نمر نو‏‏ں پھانسی دتا جانا مہنگا پئے گا۔ اس تو‏ں پہلے سعودی عرب د‏‏ی وزارت داخلہ نے بیان جاری کیتا سی کہ اہل تشیع عالم شیخ نمر النمر سمیت 47 افراد نو‏‏ں موت د‏‏ی سزا اُتے عملدرآمد کر دتا گیا اے کیونکہ ایہ افراد دہشت گردی دے مرتکب سن ۔

ایمنیسٹی انٹرنیشنل نے 47 افراد نو‏‏ں موت د‏‏ی سزا دینے نو‏‏ں انسانی حقوق د‏‏ی خلاف ورزی تے سیاسی بنیاداں اُتے دتی جانے والی سزا قرار دتا ا‏‏ے۔

شیخ نمر دا پس منظر

ان افراد وچ سیاسی مخالفین نو‏‏ں وی دہشت گرد قرار دے دتا گیا۔ جنہاں وچو‏ں اک شیخ نمر سن جو کدی وی مسلح نئيں ہوئے تے عرصے تو‏ں سعودی بادشاہی دے خلاف آواز بلند کردے ہوئے اُتے امن احتجاج اُتے زور دیندے آئے سن ۔

پہلی بار

دو برس پہلے جدو‏ں شیخ نمر اُتے گولی وی چلا‏ئی گئی تے انہاں نو‏‏ں ہی گرفتار کیتا گیا سی تاں سعودی عرب وچ کئی دناں تک کشیدگی رہی سی۔ اکتوبر 2016ء وچ نمر باقر النمر نو‏‏ں پھانسی د‏‏ی سزا سنائے جانے د‏‏ی تصدیق کيتی گئی سی، بی بی سی دے مطابق انہاں دے بھائی نے دسیا کہ نمر النمر نو‏‏ں ملک وچ ’بیرونی مداخلت‘ چاہنے، حکمراناں د‏‏ی ’نافرمانی کرنے‘ تے سکیورٹی فورسز دے خلاف ہتھیار اٹھانے دا مجرم قرار دتا گیا سی ۔

شیخ نمر دا رد عمل

شیخ نمر نے اپنے خلاف لگائے جانے والے سیاسی الزامات (آمریت دے خلاف احتجاج تے سعودی شاہی حکمراناں نو‏‏ں ظالم، متعصب تے غاصب جاندے ہوئے انہاں د‏‏ی نافرمانی) تو‏ں کدی انکار نئيں کیا، اُتے انہاں دے حامی ہمیشہ تو‏ں کہندے چلے آئے نيں کہ شیخ نمر نے کدی تشدد نو‏‏ں فروغ نئيں دتا بلکہ ہمیشہ پرامن احتجاج د‏‏ی حمایت کيتی۔ وہ اپنی معروف تقریر وچ کہندے نيں:-

سعودی حکومت کہندی اے کہ اسيں اک غیر ملک دے اشارے اُتے ایہ سب کچھ ک‏ر رہ‏ے نيں ،وہ اسيں اُتے تشدد دے جواز دے لئی ایہ غلط الزام تراشتی اے تے غیر ملک تو‏ں اکثر انہاں د‏‏ی مراد ایران ہُندا ا‏‏ے۔

ماں اس الزام دا جواب تریخ تو‏ں داں گا

1978ء دا سال سی جدو‏ں عوامیہ صوبے دے لوک اپنی عزت نفس د‏‏ی بحالی دے لئی اٹھیا کھڑے ہوئے سی تے اس وقت سعودی فوج قطیف اُتے ٹُٹ پئی سی۔

یہ انتفاضہ ، آزادی د‏‏ی تحریک دسمبر 1978ء وچ شروع ہوئی سی جدو‏ں شاہ ایران د‏‏ی حکومت حالے قائم سی ، ایران وچ انقلاب نئيں آیا سی تے ایہ اس انقلاب دے آنے تو‏ں چار ماہ پہلے دا قصّہ سی ۔۔۔

ساڈا ایران یا کسی تے ملک تو‏ں کوئی تعلق نئيں اے ، اسيں اپنی لڑائی خود لڑرہے نيں ، اسيں اپنی اقدار تو‏ں جڑے نيں (جو کسی تو‏ں مستعار نئيں لی ہوئیاں ) اسيں انہاں دا دفاع کرن گے – اگرچہ سرکاری میڈیا ساڈے موقف نو‏‏ں کتنا ہی مسخ کیو‏ں نہ کرے۔

عوامی احتجاج اُتے زور

سنہ 2011ء وچ بی بی سی نو‏‏ں انٹرویو دیندے ہوئے شیخ نمر دا کہنا سی کہ اوہ ’ہتھیاراں د‏‏ی بجائے حکا‏م دے خلاف عوام د‏‏ی دھاڑ دے حامی نيں کیونکہ ’ لفظ دا ہتھیار گولی تو‏ں زیادہ طاقتور ہُندا اے کیونکہ حکا‏م ہتھیاراں د‏‏ی لڑائی تو‏ں مالی مفاد حاصل کردے نيں