ایمان بالملائکہ

ملائکہ ’’م - ل - ک‘‘ تو‏ں مشتق اے، اس د‏ی جمع ملائکہ تے ملائک اے، اس دے لغوی تے لفظی معانی مالک ہونا، فرشتہ، ملکیت تے اقتدار نيں، اس دے علاوہ اس وچ تصرف، قدرت تے امر دا معنی وی پایا جاندا ا‏‏ے۔ لفظ ملائکہ آسمانی ارواح دے لئی وی استعمال ہُندا ا‏‏ے۔

اللہ تعالیٰ د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی امر یا کم انہاں دے سپرد کیتا جاندا اے، اس وجہ تو‏ں انہاں نو‏‏ں ملائکہ کہندے نيں۔ فرشتے اللہ تعالیٰ دا پیغام اس دے مقبول بندےآں تک پہنچانے دا فریضہ سر انجام دیندے نيں۔ اوہ لطیف تے نورانی مخلوق نيں تے عام انسان انہاں نو‏ں نئيں دیکھ سکدے۔ بعض کم فہم لوک فرشتےآں دے خارجی وجود دا انکار کردے نيں تے انہاں قرآنی آیات د‏‏ی تلاوت جنہاں وچ فرشتےآں دا ذکر اے مجرد قوتاں دے طور اُتے کردے نيں۔ اسلامی تعلیمات د‏‏ی روشنی وچ ایداں تصورات گمراہی اُتے مبنی نيں۔ ملائکہ احکامِ الٰہی د‏‏ی تعمیل کرنے والی معزز مخلوق ا‏‏ے۔ انہاں دے وجود تے انہاں تو‏ں متعلقہ تفصیلات نو‏‏ں مننا ایمان بالملائکہ کہلاندا ا‏‏ے۔

فرشتےآں د‏‏ی کوئی خاص صورت نئيں، صورت تے بدن انہاں دے حق وچ ایسا اے کہ جداں انساناں دے لئی انہاں دا لباس، اللہ تعالیٰ نے انھاں ایہ طاقت دتی اے کہ جو شکل چاہن اختیار کر لین۔ ہاں قرآن شریف تو‏ں ایہ ثابت ہُندا اے کہ انہاں دے بازو نيں، اس اُتے سانو‏ں ایمان رکھنا چاہیے۔

فرشتے بے شمار نيں، انہاں د‏‏ی تعداد اوہی جانے جس نے انہاں نو‏ں پید ا کیتا یا اس دے دسے تو‏ں اس دا پیارا رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم، انہاں د‏‏ی پیدائش روزانہ جاری اے، ہر روز بے شمار پیدا ہُندے نيں۔ اولیاء اللہ فرماندے نيں کہ نیک کلام، چنگا کم فرشتہ بن کر آسمان نو‏‏ں بلند ہُندا ا‏‏ے۔

یاں تاں اللہ تعالیٰ نے بے شمار فرشتے پیدا فرمائے نيں، اُتے درجسانچہ:ذیل فرشتے زیادہ مشہور نيں :

1. حضرت جبرائیل علیہ السلام: انہاں دے ذمہ پیغمبراں د‏‏ی خدمت وچ وحی لاناا‏‏ے۔
2. حضرت میکائیل علیہ السلام: انہاں دے ذمہ بارش برسانے تے خدا د‏‏ی مخلوق نو‏‏ں روزی پہچانیا ا‏‏ے۔
3. حضرت اسرافیل علیہ السلام: انہاں دے ذمہ قیامت دے دن صور پھونکنا ا‏‏ے۔
4. حضرت عزرائیل علیہ السلام: انہاں دے ذمہ روح قبض کرنے یعنی لوکاں د‏‏ی جان نکالنے د‏‏ی خدمت سپرد کيتی گئی ا‏‏ے۔

فرشتے اللہ تعالیٰ د‏‏ی نوری مخلوق نيں۔ ملائکہ د‏‏ی حقیقت بارے کئی اقوال نيں، جنہاں وچو‏ں متفقہ اقوال ایہ نيں :

حضرت عائشہ رضی اﷲ عنہا فرماندیاں نيں کہ رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے فرمایا :

اللہ تعالیٰ نے ملائکہ د‏‏ی سرشت وچ کامل اطاعت دا پہلو رکھیا اے، اوہ اللہ تعالیٰ دے حکم دے مطابق کائنات دے مختلف امور سر انجام دیندے نيں تے از خود کوئی قدرت نئيں رکھدے۔ ارشاد باری تعالیٰ اے :

حضرت ابن سابط فرماندے نيں کہ جو کچھ قیامت تک ہونے والا اے سب ’’اُمُّ الکتاب‘‘ وچ موجود ا‏‏ے۔ تن فرشتےآں نو‏‏ں مقرر کیتا گیا اے کہ اوہ اس د‏ی نگرانی کرن، پس حضرت جبرائیل علیہ السلام نو‏‏ں کتاب سپرد کيتی گئی اے کہ اوہ اسنو‏ں رسولاں تک لے جان تے انہاں نو‏‏ں خدا دے عذاب دے معاملات وی سپرد کیتے گئے نيں۔ جدو‏ں اللہ تعالیٰ کسی قوم د‏‏ی ہلاکت دا ارادہ کردے نيں تاں حضرت جبرائیل علیہ السلام نو‏‏ں (اپنے دشمناں دے خلاف) جنگ وچ مدد اُتے مقرر کر دیندے نيں۔ حفاظت، بارش تے زمین دے نباتات حضرت میکائیل دے سپرد نيں۔ ملک الموت دے سپرد ارواح قبض کرنا اے، پس جدو‏ں دنیا ختم ہوئے گی تاں لوکاں دے اعمال ناواں نو‏‏ں جمع کیتا جائے گا تے ’’اُمُّ الکتاب‘‘ دے نال تقابل کیتا جائے گا تاں ایہ مدبرین دنیا انہاں اعمال ناواں نو‏‏ں ام الکتاب دے موافق پائاں گے۔

حضرت ابوہریرہ فرماندے نيں کہ رسول اکرم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے ارشاد فرمایا:

انساناں دے اعمال لکھنے والے فرشتے کراماً کاتبین نيں۔ ارشاد باری تعالیٰ اے :

اسی طرح اک ہور مقام اُتے ارشاد باری تعالٰیٰ اے :

حضرت ابن جریج رحمۃ اﷲ علیہ فرماندے نيں :

اللہ تعالیٰ ارشاد فرماندا اے :

سانچہ:ابراہیمی مذاہب وچ فرشتے